Hoofdstuk 9

Question 1

homo sociologicus

Answer 1

De mens van de sociologie
=> MS geeft bij elke positie een rol aan een individu (positie en rol= complementair)

is een concept uit de sociologie dat verwijst naar een hypothetische of abstracte voorstelling van een individu dat zich gedraagt volgens de normen, rollen en verwachtingen die door de samenleving worden opgelegd. Het is een ideaaltype, in de zin van Max Weber, dat wordt gebruikt om te begrijpen hoe mensen zich aanpassen aan de sociale structuren en culturele verwachtingen waarin ze zich bevinden.

Question 2

Positieveld

Answer 2

Het geheel van sociale posities waarmee regelmatig wordt samengehandeld
=> Verandert meerdere keren per dag

Question 3

Positiesegment

Answer 3

Enkelvoudige relatie tussen een focus- en een tegenpositie
=> Positieveld bevat meerdere segmenten, dus meerdere verwachtingen

Question 4

Rollenstel (role set)

Answer 4

Het geheel van rollen dat de focuspositie in een positieveld te spelen heeft

Question 5

Positieset

Answer 5

Verzameling posities die een individu regelmatig inneemt tijdens een bepaalde levensfase
=> tijdelijke/ permanente posities, toegeschreven/ verworven posities

Question 6

Toegeschreven positie (ascribed position)

Answer 6

Een positie die een individu zonder eigen inspanning bekleedt door zekere biologische of biografische kenmerken

Question 7

Verworven positie (achieved position)

Answer 7

Een positie die een individu bekleedt op grond van individuele inspanningen

Question 8

Rolhandelen

Answer 8

De verwachtingen vanuit een tegenpositie over het handelen van een positiebekleder

Question 9

Rolattributen

Answer 9

Verwachtingen over het uiterlijk en het ‘karakter’ van positiebekleders
=> karaktermasker

Question 10

Rolsocialisatie

Answer 10

Het aanleren van verwachtingen

Question 11

Verwachtingsverwachtingen

Answer 11

Men verwacht als positiebekleder bepaalde verwachtingen van de andere positiebekleder (s) met wie men samenhandelt

Question 12

Rolconformiteit

Answer 12

Het al dan niet inlossen van de verwachtingen over de rolhandelingen en -attributen door een positiebekleder
= vorm van sociale controle –> sancties

Question 13

Moet- verwachtingen

Answer 13

Verwachtingen waarvan hun naleving formeel of juridisch wordt gesanctioneerd
=> rechtsregels

Question 14

Plichtverwachtingen

Answer 14

Verwachtingen die samengaan met informele sancties of grote sociale waardering

Question 15

Kan- verwachtingen

Answer 15

Verwachtingen waaraan men optioneel kan voldoen en die verbonden zijn aan positieve informele sancties

Question 16

verwachtingen gerangschikt volgens graad van verplichting, mate van institutionalisering, meer/minder sociaal voorgegeven en dwingend

Answer 16

Moet - plicht - kan

Question 17

Excuusregeling

Answer 17

Ingeburgerde verklaringen die het momentaan niet inlossen van een verwachting op een sociaal aanvaardbare manier verontschuldigen
=> niet altijd negatieve sancties

Question 18

Normatieve verwachting

Answer 18

Reactie op rolovertreding:
Bij overtreding is er geen leerbereidheid en wordt contrafactisch aan de verwachting vastgehouden (sociale verbanden leggen vaak vooraf vast hoe een positiebekleder kan omgaan met rolovertredingen, de bekleders van de tegenpositie weten stellen zich hier ook op in)

Question 19

Cognitieve verwachting

Answer 19

Reactie op rolovertreding:
Bij overtreding bestaat de bereidheid om daaruit te leren en de verwachting bij te stellen

Question 20

Rolambivalentie

Answer 20

Het bestaan van tegenstrijdige normatieve verwachtingen binnen één enkele rol, horend bij één enkele sociale positie

Question 21

Rollenincongruentie

Answer 21

Het bestaan van tegenstrijdige (normatieve) verwachtingen die samenhangen met verschillende rollen
=> proberen om uiteenlopende verwachtingen of rollen gescheiden te houden
=> voorrang geven aan één van de rollen
- rollen bezitten niet eenzelfde gewicht –> prioriteit aan de belangrijkste
- positiebekleder kent zelf gewicht en prioriteit toe aan een rol
- actor geeft voorrang aan de verwachtingen van de machtigste tegenpositie
=> het verlaten van een positieveld
=> het hardop thematiseren van een rollenincongruentie of rollenconflict (kan leiden tot sociaal conflict)

Question 22

Rollenconflict

Answer 22

een relatief duurzame, niet gemakkelijk op te lossen situatie van rollenincongruentie

Question 23

Intern rollenconflict

Answer 23

De bekleder van één positie zit zich geconfronteerd met onderling tegenstrijdige verwachtingen van de kant van twee of meer positiebekleders binnen één positieveld (of met tegenstrijdige rollen binnen één rollenstel)

Question 24

externe rollenconflict

Answer 24

Conflict dat voortvloeit uit de tegenstrijdige verachtingen of rollen die horen bij twee (of meer) posities in twee (of meer) positievelden

Question 25

Pragmatische paradox van de ontdubbelde mens

Answer 25

tegelijk vrij (individueel) en onvrij (sociaal) - Rollenspeler binnen de MS --> sociaal karakter - vrije wil en zelfbewustzijn --> totale mens => vrij en onvrij

Question 26

Role taking

Answer 26

Het opnemen van een geïnstitutionaliseerde rol

Question 27

Role making

Answer 27

Het actief definiëren en vormgeven van een rol door een individuele positie bekleder = Tentatief proces Symbolisch interactionisme => alg. normatieve verwachting van relatieve duurzaamheid of consistentie bij processen van role making => minimum aan voorspelbaarheid is nodig - voorspelling van de te spelen rol - voorspelling van het handelen dat die rol zal blijven bevestigen =>de mogelijkheden tot role making variëren met de ingenomen sociale posities en, daarbinnen, met concrete situaties => hoger geplaatste actoren hebben meer mogelijkheden tot role making (sociale ongelijkheid)

Question 28

Eigen rolopvatting ( own role concept)

Answer 28

De individuele interpretatie door een positiebekleder van verwachtingen vanuit de tegenpositie

Question 29

After- rolopvatting

Answer 29

Individuele interpretatie van de algemene verwachtingen tegenover de ander (alter) met wie men samenhandelt

Question 30

Dramaturgisch perspectief

Answer 30

Theaterbenadering op het 'spelen' van rollen

Question 31

Indrukkenbeheer (impression management)

Answer 31

rollenspelers gedragen zich als strategische, zelfbewuste actoren die geloofwarige voorstellingen proberen te ensceneren

Question 32

Façade

Answer 32

Een gestandaardiseerd expressief instrumentarium dat door het individu tijdens zijn voorstelling gebruikt wordt

Question 33

Frontstage

Answer 33

Plaats van een voorstelling

Question 34

Expressiebeheersing en dramaturgische discipline

Answer 34

Emoties worden ingetoomd of beheerst geuit in functie van een gegeven voorstelling

Question 35

Backstage

Answer 35

Een voor het publiek afgesloten plaats

Question 36

Team

Answer 36

Verzameling mensen die samenwerken bij het in scène zetten van een voorstelling

Question 37

Zelfrepresentatie

Answer 37

Indivduen ensceneren in hun rollenspel altijd ook een beeld van zichzelf als 'personage' met bepaalde moreel geladen eigenschappen

Question 38

Persoonsverwachtingen

Answer 38

verwachtingen over iemands zelf of individualiteit

Question 39

Primaire groepen

Answer 39

Sociale verbanden, waarbinnen primaire of persoonlijke relaties domineren ≠ volledig rolvrij => paradoxale identiteit - individuen mogen zich als uniek persoon uiten - gehechtheid, wij-termen

Question 40

Secundaire groepen

Answer 40

Sociale verbanden waarin secundaire of onpersoonlijke relaties overheersen

Question 41

Primaire relaties

Answer 41

Sterke sociale bindingen met een persoonlijk en affectief karakter => Totaalpersoon, pure relatie, wij-gericht ! modern gezin: historisch functieverlies --> persoonlijke interactie en intieme communicatie => meer mogelijkheden tot onpersoonlijke relaties en intensievere persoonlijke verhoudingen = sentimentele revolutie

Question 42

Romantische liefdescomplex

Answer 42

Een duurzame relatie moet voortaan berusten op een plotselinge passie en het gevoel van een sterke aantrekkingskracht tot één enkel iemand

Question 43

Quasiacralisering van het kind als uniek persoon

Answer 43

Wanneer men steeds sterker het kind op een voetstuk plaatst (=klassengebonden proces)