Hoofdstuk 4

Question 1

Atropologisch materialisme

Answer 1

De basisgedachte dat de materiële werkelijkheid zowel bron als resultaat van menselijke arbeid is

Question 2

Klasse, versie Marx

Answer 2

De ene dan wel de andere positie binnen de maatschappelijke tegenstelling tussen de bezitters en de niet- bezitters van de productiemiddelen
=> transhistorisch

Question 3

Dialectische benadering

Answer 3

In termen van opposities

Question 4

Klassentegenstelling

Answer 4

Contradictie tussen de bezitters en niet-bezitters van de productiemiddelen
= fundamenteel structuurkenmerk van een samenleving
=> economische uitbuiting

Question 5

Productiewijze

Answer 5

Concrete manier waarop economische waarde of rijkdom wordt gecreëerd

Question 6

Meerwaarde

Answer 6

Het verschil tussen de hoogte van het gemiddeld loon dat een arbeider ontvangt en de economische waarde die hij in de vergoede arbeidstijd creëert

Question 6

Klassenbelangen

Answer 6

Tegengestelde doelen van elke ‘klasse’
- kapitaal: ‘vooruit gaan’ –> meerwaarde stijgt, lonen dalen
- Arbeidersklasse: positie verbeteren –> lonen stijgen - meerwaarde daalt

Question 7

Klassenstrijd

Answer 7

De directe confrontatie tussen de bezittende en de niet- bezittende klasse op basis van hun tegengestelde belangen

Question 8

Modern kapitalisme, versie marx

Answer 8

Het productief maken van geld door koopwaren te fabriceren en die vervolgens op de markt tegen geld te ruilen
- Geld productief maken via de fabricatie van koopwaren en de uitbuiting van arbeid
- commodificatie
- meervoudige sociale dynamiek (markteconomie)

Question 9

G-W-G’

Answer 9

Cyclus: geld dat leidt tot waren, die opnieuw geld opleveren (hoger bedrag)
=> nieuwe afzetmarkten zoeken
- innoveren
- commodificatie

Question 10

Commodificatie/ vermarkting

Answer 10

De vervanging van autonoom gemaakte dingen of zelf uitgevoerde activiteiten door kooopwaren

Question 11

Klassenpolarisatie

Answer 11

Verdwijning van alle nog niet tot de bezittende of niet-bezittende klassen behorende sociale lagen
= vereenvoudiging tot basisrelatie
=> verdwijnen van de middenklasse

Question 12

Economisme/ economisch reductionisme

Answer 12

Materialistische maatschappijviesie: de mens is een arbeidend wezen en schept zijn eigen materiële omgeving

Question 13

Sociale orde, versie marx

Answer 13

Klassenorde, klassenconflict
- geordende arbeidsverhoudingen binnen ondernemingen
- gevolg klassenstrijd: sociaal conflict

Question 14

Eerste regel van de sociologische methode, Durkheim

Answer 14

Sociale feiten moeten beschouwd worden als dingen (reïficerend)
=> sociale = realiteit sui generis
=> feitelijkheid van sociale verschijnselen is het gevolg van manier waarop socioloog ze bestudeert
=> socioloog moet ze niet enkel benaderen alsof het dingen zijn, ze zijn het ook echt
S

Question 15

sociale feiten

Answer 15

Eigenlijke studieobjecten van de socioloog
=> bovenindividueel, voorgeven, dwingend
=> via socialisatie

Question 15

Sociologisme

Answer 15

de neiging om alle persoonlijk handelen (weg) te verklaren vanuit het sociale

Question 16

Sociocentrisme

Answer 16

Het dubbele axioma dat de sociologie, gegeven de ingeburgerde tweedeling tussen individu en maatschappij, het sociale als een zelfstandige realiteit beschouwt en van daaruit richting individu redeneert

verwijst naar een manier van denken waarbij het eigen sociale of culturele perspectief centraal staat en vaak als superieur wordt beschouwd ten opzichte van andere perspectieven. Het begrip benadrukt hoe een groep of samenleving de neiging kan hebben om zichzelf als normatief te zien, waardoor andere groepen worden beoordeeld, gemarginaliseerd of uitgesloten op basis van die norm.

Question 16

Sociale solidariteit

Answer 16

Wij- gevoelens of gevoelens van onderlinge verbondenheid en saamhorigheid

Question 17

sociale cohesie

Answer 17

Sociale samenhang

Question 18

Sociale integratie

Answer 18

Het één maken of integreren tot een hogere sociale eenheid van afzonderlijke eenheden

Question 19

sociale orde, versie Durkheim

Answer 19

Het bestaan van sociale solidariteit, cohesie of integratie

Question 20

Collectief of gemeenschappelijk bewustzijn

Answer 20

Het geheel van overtuigingen en gevoelens dat gedeeld wordt door de gemiddelde leden van dezelfde samenleving of eenzelfde sociaal verband
= sociaal feit

Question 21

Mechanische solidariteit

Answer 21

Een sociale cohesie of integratie die quasiautomatisch voortvloeit uit de overeenkomst in opvattingen en levenscondities
= sociaal feit
(sociaal orde in eenvoudige SL)

Question 22

Organische solidariteit

Answer 22

Wederzijdse afhankelijkheden door een hoge graad van taakdifferentiatie => taak diff., indiviualisme, gegeneraliseerde afh. = sociaal feit (sociale orde in moderne SL)

Question 23

Zin-/betekenisvol handelen

Answer 23

Motieven of bedoelingen laten het handelen zinvol uitschijnen en werken als beweegredenen of oorzaken

Question 24

Actueel begrijpen

Answer 24

Het begrijpen van de algemene of ingeburgerde betekenis van een feitelijk geobserveerde handeling

Question 25

Verklarend begrijpen

Answer 25

Het formuleren van 'te begrijpen zinsamenhangen' van beweegredenen of intenties die het geobserveerde handelen verklaren => focus op typische, sociaal gedeelde motivaties

Question 26

Methodologisch individualisme

Answer 26

Bij het bestuderen van het sociale vindt men de verklaringen op het niveau van individuele, betekenisgeladen handelingen

Question 27

Nominalisme

Answer 27

De woorden voor sociale verbanden als 'de staat' of voor sociale netwerken als 'de politiek' zijn niet meer dan conventioneel gebruikte namen waaraan geen aparte werkelijkheid beantwoordt

Question 28

Actorcentrisme

Answer 28

De liberale verlichtingsidee dat mensen over zelfbewustzijn en vrije wil beschikken en daarom in de regel vanuit zelfgekozen beweegreden of intenties handelen = individugerichte sociologie

Question 29

Dimensie van begrijpen

Answer 29

Het typeren van het bestudeerde handelen op een zodanige manier dat we het zin- of betekenisadeaquaat vatten

Question 30

Dimensie van het verklaren

Answer 30

Hard maken dat de interpretatie van de achterliggende betekenisgeving ook causaal adequaat is! Sociologische casuïstiek is enkel mogelijk als het gaat om zuivere (ideaal) typen

Question 31

Ideaaltype

Answer 31

Selectief postuleren van een eenduidige betekenisgeving (beweegreden, intentie, motivering) en haar uitvergroting tot het basismotief van een handeling => geobserveerd handelen wijkt af van verwachting --> nieuw ideaaltype of hypothese die momentane afwijking verklaart.

Question 32

De interpretatieve/ hermaneutische visie

Answer 32

De stelling dat de sociologie op een 'verstehende' manier het individuele handelen moet bestuderen

Question 33

Interactionisme

Answer 33

Interactionistische visie op het sociale ## Footnote is een theoretische benadering in de sociale wetenschappen die de nadruk legt op sociale interacties en betekenisgeving in de vorming van sociale realiteit. Het gaat ervan uit dat mensen hun sociale werkelijkheid construeren door middel van interacties met anderen, waarbij ze symbolen, taal en normen gebruiken om elkaar te begrijpen en te beïnvloeden. De basis van het interactionisme ligt in de idee dat individuen niet passief reageren op sociale structuren of externe invloeden, maar actief deelnemen aan het creëren en aanpassen van de sociale wereld door middel van hun interacties. Het is dus een micro-sociologische benadering, die zich richt op de kleine, dagelijkse interacties tussen mensen.

Question 34

Interactie

Answer 34

Een logica van handeling en 'tegen-handeling', actie en reactie

Question 35

Doelrationeel handelen

Answer 35

De weloverwogen of berekende omvang met middelen in functie van een geïntendeerd doel - Nuttigste middel krijgt voorkeur - Altijd op gelende neveneffecten gelet

Question 36

Strategisch handelen

Answer 36

= 1ste vorm van doelrationeel handelen Het berekend gebruiken van anderen (activiteiten, kennis, onwetendheid...) met oog op een specifieke doelstelling

Question 37

Waarderationeel handelen/ idealistisch handelen

Answer 37

= 2de vorm van doelrationeel handelen Het consequent nastreven van een 'hoger doel' onder veronachtzaming van bekende nevengevolgen - doel bezit een absolute waarde - actor let niet op nevengevolgen => religieuze / morele sfeer => Geen strikt persoonlijke zaak

Question 38

Affectief handelen

Answer 38

= 3de vorm van doelrationeel handelen Onder invloed van momentane impulsen en gemoedstoestanden handelen (grens van zinmatige oriëntatie, handelen)

Question 39

Traditioneel handelen

Answer 39

= 4de vorm van doelrationeel handelen Ageren uit gewoonte of conform zekere sociale gebruiken (grens van zinmatige oriëntatie, handelen)S

Question 40

Sociale orde, versie Weber

Answer 40

De wederzijdse oriëntatie van actoren op de veronderstelde zingeving of motivatie in het handelen van de andere(n): die wordt verwacht, en de verwachte beweegredenen richten mede het eigen sociale handelen en samenhandelen => Begrijpen niet enkel sociologische activiteit => Verwachtingen zijn strcturerend => geen positiegebonden doen of laten overeenkomstig een een sociale rol, maar een betekenisvol handelen vanuit een gekende of veronderstelde beweegreden