Hoofdstuk 8

Question 1

Wat is hermeneutiek?

Answer 1

Interpretatieleer - wat doet de mens als hij interpreteert?

Question 2

Friedrich Schleiermacher (hermeneutiek)

Answer 2

Hermeneutiek als expliciete methode voor geesteswetenschappen

Question 3

Verstehen volgens Schleiermacher

Answer 3

Objectieve historische methode die zich richt op kenmerken van tekst en context

Question 4

Wat heeft Dilthey met Schleiermacher te maken?

Answer 4

Hij werkt Dilthey verder uit - maakt van verstehen hét kenmerk van de geesteswetenschappen.

Question 5

Dilthey - herschepping

Answer 5

Dilthey wil de omstandigheden waaronder een tekst is gemaakt herscheppen om zo tot een juiste interpretatie te komen.

Question 6

Probleem van Dilthey?

Answer 6

De interpreterende mens is historisch bepaald. Oplossing: herbeleving bepaaldheid omstandigheden waaronder een tekst is gemaakt.

Question 7

Kritiek van Dilthey op Schleiermacher

Answer 7

Te psychologisch en te veel op het innerlijk gericht.

Question 8

Kritiek van Dilthey op Kant

Answer 8

Kant houdt volgens Dilthey geen rekening met menselijke gevoelens.

Question 9

Hans-Georg Gadamer (hermeneutiek als zijnsleer, horizonten, hermeneutische cirkel van Gadamer, Wirkungsgeschichtliches Bewustsein).

Answer 9

Taal maakt de mens tot wat hij is. Horizon is context van onze culturele bepaaldheid en ons handelen.

Question 10

Gadamers praktisch holisme

Answer 10

Het begrijpen van een handeling veronderstelt een geheel van handelingen.

Question 11

Verschil tussen Gadamer en Dilthey

Answer 11

Gadamer stelt dat we door niet kunnen ontsnappen aan onze eigen tijd door herbeleving - volgens Dilthey kan dit wel.

Question 12

Max Weber (socioloog, grondlegger, sociaal handelen is subjectief, ideaaltypes, waardebetrokkenheid en waardevrijheid, dubbele hermeneutiek)

Answer 12

Max Weber is grondlegger van de sociologie. Hij stelt dat sociaal handelen subjectief is. Een onderzoeker die sociale processen bestudeert vormt zich ideaaltypes; aspecten van menselijk samenleven die van waarde zijn volgens de onderzoeker.

Question 13

Neokantianisme (Rickert en Cassirer)

Answer 13

Negentiende-eeuwse stroming die het kantiaanse subject niet meer als universeel en onveranderlijk maar als historisch bepaald ziet.

Question 14

Rickert (cultuurwetenschappen i.p.v. geesteswetenschappen, individualisatie vs. generalisatie, duiding d.m.v. waarden)

Answer 14

Rivaal van Dilthey in het vormen van een fundament voor de geesteswetenschappen. Het verschil tussen cultuur- en natuurwetenschappen zit in de begripsvorming; betekenis van een cultuurproduct duiden in het licht van bepaalde waarden.

Question 15

Kritiek van Rickert op Dilthey

Answer 15

Te psychologistische en niet wetenschappelijk genoeg.

Question 16

Cassirer (symbolisch aspect van cultuur, symboolgeladenheid van cultuur)

Answer 16

Een symbool is een zintuiglijk waarneembaar verschijnsel dat als teken van iets anders fungeert. Onze hele maatschappij is doorspekt van dit soort tekens.

Question 17

Welke drie functies kent Cassirer toe aan symbolen? (expressief, aanschouwend, betekenisgevend)

Answer 17

1. Expressief: uitleg van wat er in de mens leeft.
2. Aanschouwend: afbeelden van de waarneembare wereld in concrete dingen.
3. Betekenisgevend: systeem van relaties.

Question 18

Freud (psychoanalyse)

Answer 18

Psychoanalyse is hermeneutisch; woorden van de patiënt zijn belangrijk in de duiding. Notie van het onbewuste.
Id: het onbewuste (driften)
Ego: bewust en rationeel
Superego: geweten