Hoofdstuk 6: Psychofarmaca & hormonen

Question 1

Welke routes horen bij enteraal (via spijsvertering)?

Answer 1

Oraal: via mond
Rectaal: via rectum
Gastrisch: via maag
Buccaal / Sublabiaal: tussen lip en tandvlees
Sublinguaal: onder de tong (hydrofiel)

Question 2

Welke routes horen bij parentaal (niet via spijsvertering)?

Answer 2

Subcutaan: onder huid
Intramusculair: in spier
Intraveneus: in ader (hydrofiel)
Inhalatie: in longen
Transdermaal: door huid (pleisters)
Spinaal of intracraniaal: in ruggenmerg of hersenen (e.g. epiduraal of intrathecaal)

Question 3

Welke drie gebieden zijn er zonder bloed-hersenbarrière?

Answer 3

1. Afgifte van hormonen door hypofyse wordt deels beïnvloed door andere hormonen die via het bloed de hypofyse bereiken
2. Area postrema (in medulla) detecteert toxische substanties die braakreflex opwekken
3. Pijnappelklier moduleert dag/nacht cyclus onder invloed van hormonen

Question 4

Welke dingen behoren tot catabolisatie (afbraak)?

Answer 4

Lever
Nieren
Ingewanden (galblaas)

Question 5

Welke dingen behoren tot excretie (naar buiten werken)?

Answer 5

Urine
Ontlasting
Zweet
Borstvoeding
Uitgeademde lucht

Question 6

Agonist

Answer 6

Een stof die het effect van een neurotransmitter verhoogd of nabootst

Question 7

Antagonist

Answer 7

Een stof die het effect van een neurotransmitter tegenwerkt

Question 8

Op welke 7 manieren werken agonisten/antagonisten?

Answer 8

1. Synthesis
2. Storage
3. Release
4. Receptor interaction
5. Inactivation
6. Reuptake
7. Degredation

Question 9

Welke 3 vormen van tolerantie (habituatie) zijn er bij psychofarmaca?

Answer 9

1. Metabole tolerantie: verhoging van afbraakenzymen
2. Cellulaire tolerantie: neurale plasticiteit
3. Aangeleerde tolerantie: coping mechanismen

Question 10

Wat is tolerantie (habituatie) bij psychofarmaca?

Answer 10

Afname van reactie op een stof na herhaaldelijke exposure

Question 11

Wat is sensitisatie bij psychofarmaca?

Answer 11

Toename van reactie op een stof bij gelijkblijvende dosis

Question 12

Welke 3 soort stoffen die een effect hebben op psychologische functies zijn er?

Answer 12

1. Psycholeptica: inhiberen
2. Psychoanaleptica: stimuleren
3. Psychodysleptica: desorganiseren

Question 13

Wat hoort er allemaal bij psycholeptica?

Answer 13

Sedativa en hypnotica (alcohol)
Anxiolytica (benzodiazepines)
Antipsychotica (chloorpromazine)
Stemmingsregulators (lithium)

Question 14

Wat hoort er allemaal bij psychoanaleptica?

Answer 14

Antidepressiva (MAO-inhibitors, TCAs, SSRIs)
Stimulantia (amfetamine, cocaïne, cafeïne, nicotine)

Question 15

Wat hoort er allemaal bij psychodysleptica?

Answer 15

Narcotische analgetica (morfine, heroïne)
Hallucinogenen (LSD, mescaline, marihuana)

Question 16

Steroïde hormonen

Answer 16

Testosteron, cortisol
Gesynthetiseerd uit cholesterol in klieren
Binden aan steroïde receptoren op celmembraan of in cel
Kunnen transcriptie van genen (DNA) direct beïnvloeden

Question 17

Peptide hormonen

Answer 17

Insuline, groeihormoon, endorfinen
Synthese door transcriptie + translatie van DNA
Binden aan metabotrope receptoren
Kunnen fysiologie van cel en transcriptie genen (DNA) indirect beïnvloeden

Question 18

Homeostatische hormonen

Answer 18

Houden interne metabolische processen constant
Analogie: thermostaat in huiskamer
Bijvoorbeeld: insuline –> houdt glucoseniveau in bloed constant

Question 19

Geslachtshormoon

Answer 19

Testosteron, estrogeen, progesteron
Reguleren reproductieve functies en induceren gendereffecten op ontwikkeling hersenen

Question 20

Glucocorticoïden (stress hormones)

Answer 20

Cortisol, corticosteron
Afgegeven in reactie op stressor
–> Stressor kan positief of negatief zijn, maar brein registreert hem neutraal

Question 21

Snelle respons

Answer 21

Hypothalamus –> zenuwimpuls
Ruggenmerg
Bijniermerg
Epinefrine (adrenaline)

Question 22

Langzame respons

Answer 22

Hypothalamus –> CRH
Hypofyse –> ACTH
Bloedbaan
Bijnierschors
Cortisol