Hoofdstuk 4: Samenvatting algemeen kader voor link tussen fysieke activiteit, fitheid en gezondheid Flashcards
Fysieke belasting
Het lichaam kan zich aanpassen aan fysieke belasting door werk of training
lage fysieke actieviteit
gaat gepaard met risico’s op chronische ziektes en sterfte
Eerste mensen
konden niet overleven zonder de motorische vaardigheden en zware fysieke arbeid te leveren
eigenschappen geoptimaliseerd door Fa en FF
- rechtop staan
- lopen op 2 benen
- ontwikkelde duimen
- verticale hoofdpositie
- verfijnde taal
Survival of the fittest
mensen met de beste genen overleven
kracht, uithouding en vaardigheden aan succes en overleving gekoppeld door het
- temmen dieren
- ontstaan landbouw
3000 jaar geleden FA populair
ontstaan olympische spelen
enkel rijken en adel
tijdens renaissance
FA belangrijk voor iedereen en interesse groeide bij iedereen
IR
technologische verbeteringen–> minder fysieke belasting–>minder bewegen–> meer hypokinetische ziektes
Ayur Veda
- medische doc.
- taoïsme en yoga
- 3000 jaar vc
Hippocrates
- zegt dat matige FA tot een betere gezondheid leidt
- vertraagt verouderen
- vertraagt inactiviteit ziektes etc.
Romeinen
Mens sana in corpore sano
Middeleeuwen
Fa weg
onderzoek 20 eeuw FA op lichaam
- epidemiologisch: - The london bus study voor sedentair gedrag. Resultaat veel sedentair gedrag veroorzaakt hart-vaatziekten.
- Klinisch: obeservatie wat FA doet met reeds patïenten met aandoeningen.
- Gedrag: onderzoek naar stage of change (stadia van gedragsverandering)
- Moleculair biologisch en genetisch:
Gezondheid
de staat van fysiek, mentaal en sociale welbevinding.
Deze is te breed dus veel andere def
1988-1992 in Toronto werd gezondheid gedefinieerd als:
een menselijke toestand met fysieke, sociale en psychologische dimensies, die elk op een continuüm met + en - polen gekarakteriseerd worden.
+: van het leven kunnen genieten en uitdaging zoeken
-: morbiditeit en vroegtijdig sterven
Morbiditeit
elke afwijking van een toestand van fysiek of psychisch welbevinden (aantal zieken, voorkomen en duur)
mortaliteit
sterfte of overlijden
fysieke fitheid
- (WHO): fitheid is het vermogen om op een bevredigende manier spierarbeid te doen.
- (AAKPE): mogelijkheid om taken in het dagelijkse leven energiek en alert uit te voeren, zonder buitensporige vermoeidheid en met voldoende overblijvende energie om deel te nemen aan vrijetijdsactiviteiten en eventuele onverwachte situaties het hoofd te kunnen bieden
Westerse samenleving fitheid 2 doelen
- prestatie
- gezondheid
prestatiegericht
optimale werk/sportprestaties en verwerven van vaardigheden
Gezondsheidsgerichte componenten
- morfologisch
- musculair
- cardioresperatoir
- motorisch
- metabool
Morfologisch
- lichaamsverhouding BMI
- lichaamssamenstelling vet en vetvrije massa. 10-22 mannen 20-32 vrouwen
- onderhuidse vetverdeling: appel/peer type. Appel slecht
- abdominaal/visceraal vet:
2 vormen: vlak onder de huid (subcutaat) en rondom organen (visceraal)–> slecht - botdensiteit
- flexibiliteit/lenigheid: ROM. Behouden normale flexibiliteit belangrijk
Musculair
- maximale kracht: 1 rep max
- explosieve kracht: zo groot mogelijke snelheid
- krachtuithouding: aantaal repetities
Motorisch
Belangrijk bij groei om de mogelijkheden te ontdekken en vaardigheden ontwikkelen
Bij volwassenen vooral valpreventie. Behendigheid, evenwicht, coördinatie en bewegingssnelheid.
Cardiorespiratoir
- Submaximaal inspanningscapaciteit: uithouding
- maximaal aeroob: Vo2 max
- Harfunctie
- Longfunctie
- Bloeddruk
Metabool
- hormonale functies: insuline en glucose tolerantie, plasmalipiden spiegel en substraatoxidatie
def fysieke activiteit
lichaamsactiviteit waarbij spierarbeid en lichaamsbeweging betrokken is.
afgeleinde def fysieke activiteit
fysieke activiteit die gepland, gestructureerd en repetities is met als doel ff of gezondheid te behouden of verbeteren
FITT
frequentie
intensiteit
tijdsduur
type
meten fitt
- criterium methode: directe calorimetrie
- objectieve methode: hartslag,…
- subjectieve methode: vragenlijst
FA–> gezondheid
verhoogde FA verbeterd de gezondheid
FA–> fysieke fitheid–> gezondheid:
FA verbetert de FF en zorgt voor een betere gezondheid
FA–>gezondheid–>FF
Fa heeft rechtstreeks invloed op de gezondheid. iemand hoeft niet ff zijn om gezond te zijn.
FA + FF + gezondheid
onderling hebben de delen invloed op elkaar en kunnen dus in 2 richtingen
andere invloeden
levenstijl, genen
Fa heeft positieve invloed op 3 vlakken
fysiek: diabetes
Mentaal: depressie, angst
sociaal: contact
3 delen van preventie
primair: voorkomen van ziekte
secundair: vroegtijdig opsporen van ziekt
tertiair: voorkomen van complicatie en gevolgen van ziekte
FA essentieel voor
volwassenen om hun gezondheid te houden
Sportnorm
20min intensief sporten cardiorespiratoire oefeningen
beweegnorm
30 min matig intensief bewegen
stapnorm
10000 stappen
volwassen gezondheid behouden door
- Cardiorespiratoire oefeningen
- krachtoefeningen
- lenigheidsoefeningen
- Neuro Motorische oefeningen
PAR-Q
vragenlijst naar de FA van een persoon. indien 1 ja op de eerste 1 is er een onderzoek vereist
Verandering en verschillen in FA in functie van leeftijd, tijd, geslacht
- Mensen steeds minder actief. Is een negatief seculaire trend(verandering over tijd en meestal een paar generaties)
- graad FA neemt af met de leeftijd.
Tracking
- stabiliteit, relatieve rang of positie van een bepaald kenmerk binnen een groep over een bepaalde tijd.
- de voorspelbaarheid van een bepaald kenmerk gemeten op jonge leeftijd voor de waarde van datzelfde kenmerk later in het leven.
Mannen vs Vrouwen
mannen actiever dan vrouwen over levensperiode
Sociale en economische status
spelen ook een rol
