Hoofdstuk 4 - Genetica en kanker Flashcards
Geef 2 voorbeelden van een kanker waarbij activatie van een proto-oncogen aan de basis ligt.
Bij een Burkitt lymfoom treedt een reciproke translocatie op tussen chromosoom 8 en 14. Hierdoor wordt het proto-oncogen MYC in een B-cel specifiek regio van zeer actieve gentranscriptie geplaatst.
Bij CML heeft 90% van de patiënten een gebalanceerde reciproke translocatie tussen chr. 9 en 22, het Philadelphia chromosoom genoemd. Hierdoor wordt een chimeer gen gecreëerd tussen BCR en ABL1. ABL1 codeert voor tyrosine kinase, waardoor het na de mutatie constitutioneel actief zal zijn.
Wat zijn microsatellieten?
Repetitieve DNA sequenties die verspreid liggen over het coderend en niet-coderend DNA. Door hun repetitiviteit zijn ze heel gevoelig voor mismatch errors, wat kan leidne tot accumulatie van mutaties in repeat lengte (= microstalliet instabiliteit of MSI).
Wat zijn de kenmerken van sporadische kanker?
- 80-85% van patiënten
- Geen eerste of tweedegraadsverwanten met dezelfde en gerelateerde kanker
- Meestal op hogere leeftijd
Wat zijn de kenmerken van familiale kanker?
- 10-15% van de patiënten
- Positieve familiale anamnese, maar geen duidelijk overervingspatroon
Wat zijn de kenmerken van erfelijke kanker?
- Mendeliaanse overerving
- Hoge penetrantie
- Multipele tumoren
- Voorkomen bepaalde combinatie van tumoren of bepaalde associaties
- Opvallend jonge leeftijd bij diagnose
Juist of fout?
De meeste erfelijke kankersyndromen zijn monogenisch en autosomaal dominant.
Juist.
Welke genen van HBOC hebben hoge penetrantie?
BRCA1, BRCA2, PALB2.
Welke genen van HBOC hebben matige penetrantie?
CHEK2, ATM, RAD51C/D, BRIP1.
Welk gen betrokken bij HBOC geeft ook een verhoofd risico op colorectaal carcinoom?
CHEK2.
Welke genen zijn verantwoordelijk voor HNPCC of Lynch?
Mismatch repair genen: MSH2, MSH6, MLH1, PMS2.
Op welke tumoren hebben patiënten met HNPCC, naast colorectale carcinomen, nog risico?
Endometriumkanker, maagkanker, ovariumkanker, kanker van de urinewegen.
Wat is de oorzaak van FAP?
AD overerving van mutaties in het APC gen (tumorsuppressorgen).
Bespreek Von Hippel Lindau.
Het is een AD aandoening t.g.v. een heterozygote mutatie in het VHL-gen (tumorsuppressor). Een retinaal hemangioblastoma kan de 1e manifestatie zijn en kan tot visusverlies lijden. Een renaal celcarcinoom komt bij 70% van de mutatiedragers voor en is de belangrijkste oorzaak van mortaliteit. Andere mogelijke tumoren zijn hersentumoren, longtumoren, pancreastumoren, feochromocytomen, benigne leverletsels en cystadenomen.
Bespreek Li-Fraumeni.
Het is een AD aandoening t.g.v. een heterozygote mutatie in TP53 (tumorsuppressor). Er doen zich maligniteiten voor op kinder- en volwassen leeftijd. Het lifetime risico op kanker is >90% bij vrouwen en >70% bij mannen. Geassocieerde maligniteiten zijn sarcomen van de zachte weefsels, osteosarcomen, hersentumoren, borsttumoren, adrenocorticale tumoren, leukemie, bronchoalveolaire tumoren en colorectale tumoren.
Bespreek Birt-Hogg-Dubé.
Het is een AD aandoening t.g.v. een heterozygote mutatie in FLCN-gen. Het is geassocieerd met niertumoren, longcystes en pneumothorax en cutane manifestaties.
