Hoofdstuk 3 - De schouder

Question 1

Bij welk type acromioclaviculaire luxatie zal het pianotoetsteken aanwezig zijn?

Answer 1

Type III.

Question 2

Juist of fout?

Bij een acromioclaviculaire luxatie type II is het acromioclaviculaire kapsel gescheurd, alsook de coracoclaviculaire ligamenten.

Answer 2

Fout, de coracoclaviculaire ligamenten zijn nog intact.

Question 3

Bespreek de acromioclaviculaire luxatie type I.

Answer 3

Hierbij is er enkel elongatie van het acromioclaviculaire kapsel, dus geen echte scheur. De patiënt zal enkel wat lokale drukpijn ervaren.

Question 4

Hoe wordt een acromioclaviculaire luxatie type III behandeld?

Answer 4

Conservatief of heelkundig, afhankelijk van de leeftijd, de job en de hobby’s van de patiënt.

Question 5

Hoe ontstaat een acromioclaviculaire luxatie?

Answer 5

Door een laterale impact op de schouder.

Question 6

Hoe ontstaat een claviculafractuur?

Answer 6

Door een laterale impact op de schouder.

Question 7

Hoe ontstaat een anterieure schouderluxatie?

Answer 7

Door een abductie-exorotatie beweging. Zelden ontstaat het door een directe posterieure impact.

Question 8

Een claviculafractuur wordt normaal behandeld met een cijfer 8-verband gedurende 2 weken. Wanneer kies je toch voor heelkunde en wat zijn hierbij de nadelen?

Answer 8

Wanneer de fractuur sterk verplaatst is met dreiging op huidperforatie of bij profwielrenners en -voetballers. Nadelen zijn infectie, esthetiek (litteken) en pseudartrose.

Question 9

Op welke vier niveaus kan een anterieure schouderluxatie structurele schade toebrengen?

Answer 9

1. Bankartletsel = afscheuren van de glenohumerale ligamenten met het labrum
2. Hill-Sachsletsel = beenderige impact op de achterzijde van de humerus
3. Schade aan de rotatorencuff (vooral bij oudere patiënten)
4. Uitval van de n. axillaris (vooral bij oudere patiënten)

Question 10

Hoe zal een patiënt met een anterieure schouderluxatie zich presenteren?

Answer 10

Hij zal zijn arm ondersteunen in lichte abductie.

Question 11

Welke zenuw moet je testen bij een anterieure schouderluxatie en hoe ga je dit doen?

Answer 11

Je gaat de n. axillaris testen door te wrijven over de laterale zijde van de bovenarm. Je kan ze ook testen door de patiënt vragen zijn arm in abductiestand te brengen maar dit zal gezien de luxatie te pijnlijk en onmogelijk zijn.

Question 12

Wat is de Latarjet procedure?

Answer 12

Dit is een procedure die wordt uitgevoerd bij chronische instabiliteit van de schouder. Hierbij wordt de processus coracoideus afgesneden en wordt het vastgemaakt aan het glenoïd om de congruentie tussen het glenoïd en de humeruskop te vergroten.

Question 13

Waaruit bestaat de nazorg van een anterieure schouderluxatie?

Answer 13

Bij ouderen doet zich vaak verstijving van het schoudergewricht voor na de luxatie (frozen shoulder). Daarom is bij hen snelle mobilisatie van schoudergewricht nodig (na 1-2 weken).
Jongeren hebben vaker last van chronische instabiliteit met nieuwe luxaties, namelijk 85% van de 18-jarigen recidiveert. Daarom krijgen zij langere immobilisatie (4-6 weken) met erna oefeneningen ter versterking van de inwendige rotatoren.

Question 14

Hoe krijgen patiënten een posterieure schouderluxatie?

Answer 14

Door een val met uitgestrekte armen, door een rechtstreekse anterieure impact, bij een epilepsieaanval of bij elektrocutie.

Question 15

Hoe kan men de diagnose van een posterieure schouderluxatie stellen?

Answer 15

Patiënt loopt binnen met zijn arm in adductie en endorotatie. Een goede klinische test is de arm in exorotatie te proberen brengen, als dit niet lukt is een posterieure luxatie waarschijnlijk. Op RX kan je het light bulb sign zien.

Question 16

Hoe wordt een posterieure schouderluxatie behandeld?

Answer 16

Voorzichtige tractie en abductie onder sedatie of algemene verdoving met immobilisatie in draagdoek gedurende 3 weken en kinesitherapie ter versteviging exorotatoren.

Question 17

Wat zijn mogelijke oorzaken van een frozen shoulder?

Answer 17

60% idiopathisch, 40% secundair aan systemische pathologie, extrinsieke of intrinsieke oorzaken
- Systemische pathologie: vaak diabetes, soms thyroïdpathologie
- Extrinsieke pathologie: cardiopulmonaire aandoeningen, centraal-neurologische aandoeningen en neklijden
- Intrinsieke oorzaken: subacromiale inklemming, trauma, rotatorencufflijden

Question 18

Hoe wordt een frozen shoulder behandeld?

Answer 18

• Behandeling van systeem-, extrinsieke en intrinsieke oorzaken
• Behoud en herwinnen van de beweeglijkheid: kinesitherapie en stretching
• Eventueel distentie-infiltratie waarbij glenohumerale kapsel wordt uitgerekt

Question 19

Bespreek de twee fasen van een bursitis calcarea.

Answer 19

1. Calcificerende fase: pijnloos
2. Acute resorptie van hydroxyapatiet: extreem pijnlijk (vooral ‘s nachts) met sterk inflammatoire reactie in en rond de bursa

Question 20

Juist of fout?

Naast het geven van NSAID’s en injecties met corticosteroïden is immobilisatie een goede oplossing voor een bursitis calcarea.

Answer 20

Fout, immobilisatie moet vermeden worden wegens risico op frozen shoulder.

Question 21

Welk type acromion geeft een verhoogde kans op impingement?

Answer 21

Type II en III.

Question 22

Bij wie doet zich vaker impingement voor?

Answer 22

Bij patiënten > 40 jaar die vaak repetitieve sport- of arbeidsactiviteiten stellen waar een elevatie van de arm > 90° nodig is.

Question 23

Wat zijn de symptomen van impingement?

Answer 23

Nachtelijke pijn en pijn bij abductie.

Question 24

Hoe wordt impingement behandeld?

Answer 24

• Elevatie > 90° tijdelijk vermijden om inflammatie tot rust te laten komen
• Infiltratie met corticosteroïden in de subacromiale bursa (maximaal 3 keer)
• Gerichte oefentherapie: tonificatie m. subscapularis en m. infraspinatus

Question 25

Bespreek de twee soorten rotatorencuffscheuren.

Answer 25

• Partiële scheur
  o Bursale zijde: vaak door impingement
  o Articulaire zijde: vaak door ontoereikende bloedvoorziening en veroudering
• Volledige scheur: pees komt volledig los van zijn insertie op humeruskop

Question 26

Hoe wordt een rotatorencuffscheur behandeld?

Answer 26

Hetzij conservatief met pijnstilling en oefentherapie, hetzij door heelkunde bij jongere personen of sterke afname van de functie.

Question 27

Welke scheur zal een meer krachtsverlies geven, een scheur van de proximale bicepspees of distale bicepspees? Waarom?

Answer 27

Een distale scheur van de bicepspees zal meer krachtsverlies geven. Wanneer de proximale pees scheurt, heb je nog de korte kop van de biceps om te compenseren, bij een distale scheur niet.

Question 28

Bespreek de symptomatologie van een ruptuur van de lange bicepskop.

Answer 28

Wanneer er nog geen echte scheur is maar wel al aantasting zal er pijn zijn vooraan in de schouder met uitstraling naar de elleboog. Bij een plotse scheur zal een pijnscheut optreden en zal de buik van de biceps zich naar distaal verplaatsen. Ook is er soms hematoomvorming.

Question 29

Juist of fout?

Proximale humerusfracturen doen zich vaak op alle leeftijden voor.

Answer 29

Fout, het is vaak op oudere leeftijd door een verminderde coördinatie en osteoporose.

Question 30

Hoe wordt een proximale humerusfractuur behandeld?

Answer 30

Via immobilisatie met draagdoek, osteosynthese of schouderprothese.
Bij ouderen wordt vaak gekozen voor een omgekeerde schouderprothese.

Question 31

Welke structuren kunnen beschadigd geraken bij een fractuur van de diafyse van de humerus?

Answer 31

De n. radialis en a. brachialis.

Question 32

Hoe wordt een fractuur van de diafyse van de humerus behandeld?

Answer 32

Conservatief indien weinig verplaatst.
Indien de breuk wel verplaatst is, wordt voor een plaat-en-schroef-osteosynthese gekozen bij volwassenen en een intramedullaire nagel bij kinderen.

Question 33

Hoe wordt omartrose behandeld?

Answer 33

• Primair: hemiartroplastie (vervangen humeruskop door metalen prothese)
• Secundair: omgekeerde schouderprothese → m. deltoïdeus kan functioneren zonder stabilisatie van rotatorencuff