Hoofdsruk 12 Flashcards
2 soorten gedrag
- Reflexen - onvrijwillig gedrag, automatische reactie op stimuli
- Handelingen - vrijwillig gedrag, uitgevoerd met een intentie
> dit zou niet bestaan als vrije wil niet bestaat
Wat is vrije wil
Het vermogen om bewust een keuze te maken terwijl je ook een andere keuze had kunnen maken
• principe van alternatieve mogelijkheden: we hadden ook iets anders kunnen doen
• principe van ultieme oorzaak: onze keus is de ultieme oorzaak van de handeling
Als vrije wil bestaat, moeten 2 principes ook waar zijn
- Het principe van alternatieve mogelijkheden
- Het ultieme oorzaak principe
Het principe van alternatieve mogelijkheden
Je bent enkel verantwoordelijk voor een actie, of deze actie uit vrije wil hebt uitgevoerd, als je ook iets anders had kunnen doen
Als je ervoor kiest een handeling X uit te voeren, waar ook Y of niet-X mogelijk was, heb je je vrije wil uitgeoefend en ben je moreel verantwoordelijk voor handeling X
Het ultieme oorzaak principe
“Als iemand uit vrije wil handelt, dan is zijn handeling veroorzaakt door zijn keuze om zo te handelen, maar zonder dat die keuze zelf weer is veroorzaakt door eerdere gebeurtenissen”
Dit volgt uit het principe van alternatieve mogelijkheden
• als je keuze om X te doen was veroorzaakt door iets anders (extern), dan had je geen andere keuze kunnen maken
> > als je keuze de ultieme oorzaak was van handeling X (je hebt er zelf voor gekozen, je bent niet gedwongen oid), dan hadden we ook een andere handeling kunnen kiezen
Wat is een groot probleem voor vrije wil?
Determinisme
= alles is gedetermineerd: de toekomst ligt al vast en alles wat nu gebeurt, is bepaald door wat er in het verleden al is gebeurt
Determinisme houdt 2 dingen in
- Het universum is opgebouwd uit materiële deeltjes
> de toestand van alle materiële deeltjes nu + de natuurwetten maken exact 1 toekomst mogelijk
> toekomstige toestanden van het universum zijn gedetermineerd - Vrije wil bestaat niet
> al ons gedrag is veroorzaakt door gedrag en gebeurtenissen eraan voorafgaand, en hadden we nooit iets anders kunnnen doen en is onze keuze voor een bepaalde handeling nooit de ultieme oorzaak ervan
> handelingen bestaan niet
> al ons gedrag is reflexmatig
> niemand is verantwoordelijk voor zijn gedrag
Determinisme - dualisme als uitweg (werkt niet)
Als de ziek niet materieel is, dan is deze ook niet onderhevig aan fysieke/natuurkundige wetten: niet gedetermineerd
• dualisme is onwetenschappelijk
• onze wil lijkt wél onderhevig te zijn aan onze fysieke opbouw
Vb: (hersenschade lijdt tot verandering in wilscontrole/ phineas gage met ijzerstamper/ schade aan premotor cortex leidt tot automatische handelingen)
Posities over determinisme en vrije wil (het debat)
- Hard determinisme
- Libertarisme
- Compatibilisme
Hard determinisme
- Determinisme is correct
- Incompatibilisme = determinisme is incompatibel met het bestaan van vrije wil. In een gedetermineerd universum kan vrije wil niet bestaan
Dus
- Vrije wil bestaat niet. Er zijn geen echte handelingen
Libertarisme
- Vrije wil bestaat wel. Als we een vrije keuze maken, hadden w ook anders kunnen kiezen. Onze keuze is de ultieme oorzaak van ons handelen
- Infompatibilisme = determinisme is incompatibel met het bestaan van vrije wil. In een gedetermineerd universum kan vrije wil niet bestaan
Dus
- Determinisme is INCORRECT. Echte handelingen bestaan wél
Compatibilisme (zacht determinisme
- Determinisme is correct.
- Vrije wil. Echte handelingen bestaan
Dus
- Compatibilisme = determinisme is compatibel met het bestaan van vrije wil. We kunnen toch vrij handelen
Leren slide
Tijd 27:20
Experiment van Libet
“Wat is de rol van de bewuste wil in vrijwillige acties”
Hand uitsteken, zelf kiezen wanneer je vuist maken
Tijdstip meten
2. de bewuste beslissing of wil om de vuist te maken (W)
3. de start van de beweging (M)
1. het readiness potential: een elektrische golf die optreedt in het brein vooraleer een actie plaatsvindt (RP)
Conclusie experiment van libet
• het experiment toont dat vrije wil niet bestaat: de bewuste wil speelt geen rol in ons gedrag
• het experiment toont aan hoe vrije wil werkt: als een veto-machine (we won’t)
• het experiment toont niets aan: want de actie is banaal en de meetmethode onnauwkeurig
• het experiment bevestigd louter wat we al wisten: de vrije wil is een onzinnige notie
> niet 1 positie, hangt af van interpretatie