Hnútur á hálsi Flashcards
Hve hátt hlutfall hnúta á hálsi er góðkynja?
Hnútur á hálsi 90% góðkynja og 10% illkynja hjá börnum. Hjá fullorðnum öfugt, ca. 40:60 og illkynja þá algengari.
hvað getur hnútur á hálsi verið?
Neoplasia
sýking/bólgusjúkdómur
meðfæddir gallar
annað
algengustu æxli á hálsi
skjaldkirtilsæxli
flöguþekjukrabbamein
lymphoma
Algengustu meðfæddu gallar á hálsi
1) thyroglossal duct cysta
2) brachial cleft cyst eða fistula
3) dermoid cysta
4) lymphangioma
Meinvörp frá æxlum neðan viðbeins til háls:
Horfur
lungnaca.
vélindaca.
magaca.
-slæmar horfur
Meinvörp frá æxlum ofan viðbeins til háls:
horfur
SCC frá H&H
SCC frá húð
melanoma
frá skjaldkirtli, munnvatnskirtli
-ef hægt er að skera upprunalega tumorinn þá eru horfurnar góðar.
munur á metastasahættu frá húð vs slímhúð
miklu meiri líkur á að slímhúðarca. meinvarpist.
Áhættuþættir H&H cancera
1) reykingar
2) áfengi
3) HPV (6,11,16,18)
Einkenni cancer á H&H svæði (skoðun)
-eitlastækkanir
-sár
-vaxið inn í facialis taug –> lömun
vökvi í miðeyra (lokar fyrir kokhlust)
-blóðlituð útferð úr miðeyra
-eyrnaverkur án sjúkdóms í eyra
-hæsi
-stridor
-annað
Cancer í oropharynx - einkenni
oft óljós
- kyngingaróþægindi
- referred eyrnaverkur
oft útbreitt við greiningu
af hverju meinvarpast raddbandacancer sjaldan?
lélegt vessafráflæði
horfur í low-grade munnvatnscancer vs high grade
-dæmi um bæði
low grade: læknað með leiser og geislum
–>acinic CC
high grade: mjög slæmar horfur
–>adenoid cystic
Horfur í adenoid cystic carcinoma
- er high-grade
- fólk lifir kannski í 10-15 ár en það er ekki hægt að lækna þetta.
- kannski gerð aðgerð og æxlið virðist vera afmarkað en er það alls ekki.
- 50% fjarmeinvarpast.
algengasta góðkynja æxli í parotis kirtli
horfur
pleomorphic adenoma
ca 10% líkur á 30 árum að það geti orðið illkynja og er þá high-grade.
frey syndrome
Getur verið fylgikvilli aðgerðar á munnvatnskirtli.
Taugaendar frá munnvatnskirtli vaxa út í húð eftir aðgerð –> borðar –> svitnar á kinn því taugaendarnir hafa tengst við svitakirtlana í húðinni
rule of 7
7 dagar: sýking
7 mán: illkynja
7 ár: meðfætt
rauður vessandi stækkaður eitill í krakka
muna eftir Mycobacterium avium sýkingu
mismunandi cancer í skjaldkirtli
good, bad, ugly
GOOD (góð differentiering) 90%:
- papillary
- follicular
- hurthle CC
BAD:
-sömu týpur og GOOD nema nú invasívar og tall cell variant af papillary cancer.
UGLY:
-anaplastískir: squiamous, spindle, giant.
meðferð við primer tumor á hálsi með neikvæðum eitlum
laser
yfirleitt post op geislameðferð
Hve hátt hlutfall sjúklinga með thyroid cancer hafa vel differentieraða týpu?
um 90%
Í hvaða æxlum á hálsi er ekki hægt að treysta FNA?
skjaldkirtils, munnvatns og lymphoma