Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Bráðahjúkrun > Hjúkrun bráð-og alvarlegra veika sjúklinga: Heildræn nálgun 2 > Flashcards

Hjúkrun bráð-og alvarlegra veika sjúklinga: Heildræn nálgun 2 Flashcards

1
Q

VVÓ

A

-Verkjamat og verkjameðferð
-Vökustig (vakandi og rólegur)
-Óráð (fyrirbygging, mat og meðferð

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Á hverri vakt fer hjúkrunarfræðingur yfir mikilvægustu þætti í VVÓ verklagi.

A

-Góð verkjastilling
-Mat á vökustigi
-Hreyfa sem fyrst
-Virkja og örva (raunveruleikaglöggvun og örva vitsmunastarf)
-Stuðla að dægursveiflu/tryggja nætursvefn og samþætta inngrip

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

ABCDEFs of Prevention and Safety

A

A – Assess for and manage pain
B – both spontaneous awakening trials (SAT) & spontaneous breathing trials (SBT)
C – attention to the choice of sedation and analgesia
D – delerium monitoring and management
E – early mobility
F – family engagement

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Tilfelli – til umhugsunar

A

-Hvernig metum við verki hjá einstaklingum með skert tjáskipti?
-Hvernig metum við óráð?
-Má hreyfa sjúklinga í öndunarvél?
-Af hverju slævum við sjúklinga á gjörgæsludeild?
-Hvernig metum við dýpt svæfingar/slævingar?
-Hverjir eru fylgikvillar svæfingar/slævingar.
-Hvaða áhrif hafa slævingarlyf á líkamann?

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Mat, meðferð og fyrirbygging á verkjum

A

-Til að meta verki hjá þessum einstaklingi sem er með skert tjáskipti, sérðu að þú getur ekki nýtt NRS skalann og notar CPOT matstæki.
-Sjúklingur setur í augabrúnirnar, en er með lokuð augu, hreyfir útlimi og tekur um kviðinn. Þú leggur hendur hans niður með síðu, en hann leitar aftur á sama stað. Hann hóstar aðeins á barkarennu en jafnar sig fljótt.
-Hvað fær hann mörg stig á CPOT verkjamatskvarðanum?

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Verkjamat - CPOT kvarði: Andlitstjáning

A

-Afslappaður: 0
-Spenntur: 1
-Grettinn: 2

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Verkjamat - CPOT kvarði: Líkamshreyfingar

A

-Hreyfingarlaus/eðlileg líkamsstaða: 0
-Varnarhreyfingar: 1
-Eirðarlaus/æstur: 2

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Verkjamat - CPOT kvarði: Samvinna við öndunarvél hjá barkaþræddum sjúklingi

A

-Þolir öndunarvél eða hreyfingu: 0
-Hóstar en þolir öndunarvél: 1
-Streitist á móti öndunarvél: 2

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Verkjamat - CPOT kvarði: Munnleg tjáning sjúklings sem ekki er barkaþræddur

A

-Eðlileg: 0
-Andvarpar/stynur: 1
-Hljóðar/snöktir: 2

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Verkjamat - CPOT kvarði: Vöðvaspenna

A

-Afslappaður: 0
-Spenntur/stífur: 1
-Mjög spenntur/stífur: 2

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Hverjir eru fylgikvillar ofslævingar?

A

Öndunarbæling, gjörgæslulömun, ekki hægt að meta verki, hætta á lungnabólgu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Hvernig veistu hvort sjúklingurinn er of lítið slævður

A

Of lítið: æstur, hræddur, kvíðinn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Hverjir eru fylgikvillar lyfs eins og propofols?

A

-Svæfingalyf

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Richmond Agitation Sedation Scale - Þekkja

A

-RASS (notað í VVÓ, vökustig metið, einnig metið í ICU-CAM matstækinu)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Mat á dýpt slævingar

A

-Á gjörgæsludeild hafa áherslur seinni ára verið að stytta svæfingartíma og koma sjúklingi fyrr úr öndunarvél
-Magn/hraði slævingarlyfja í höndum hjúkrunarfræðinga á gjörgæsludeild

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

ABCDEF of prevention and safety -VVÓ
-B

A

-Both spontaneous awakening trials (SAT) & spontaneous breathing trials (SBT)
-V: vökustig
-Áður fyrr talað um daglegt hlé á slævingu (sedation vacation)
-Markmið nú með VVÓ verklagi er að hafa sjúklinginn vakandi í öndunarvél, verkjalausan, samvinnuþýðan án óráðs.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Kostir VVÓ verklagsins

A

Færri legudagar á gjörgæslu og sjúkrahúsi, styttri tími í öndunarvél, færri tracheostomiur, færri sýkingar » sparnaður

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Gallar VVÓ verklagsins

A

Þarfnast mönnunar, 1 hjúkrunarfræðingur með 1 sjúkling, líkur á að sjúklingar fjarlægi barkarennu sjálfir og þurfa endurbarkaþræðingu, aðstandendum finnst erfitt að sjá ástvini sína vakandi í öndunarvél.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

RASS (Richmond Agitation Sedation Scale) – meta dýpt slævingar

A

+4. Ofbeldishegðun
+3. Mikil óeirð.
+2. Óeirð
+1. Órólegur
0. Vakandi og rólegur
-1. Slæfður
-2. Létt svæfður
-3. Meðal svæfður
-4. Djúpt svæfður
-5. Ekki hægt að vekja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

RASS +4: Ofbeldishegðun

A

Sýnir ofbeldi; hættulegur starfsfólki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

RASS +3: Mikil óeirð

A

Togar í eða fjarlægir túbu/leggi eða er árásargjarn gagnvart starfsfólki.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

RASS +2: Óeirð

A

Hreyfir sig mikið og ómarkvisst eða vinnur illa með öndunarvél.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

RASS +1: Órólegur

A

Kvíði eða hræðsla án árásargirni eða kröftugra hreyfinga.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

RASS -1: Slæfður

A

Ekki alveg vakandi en getur viðhaldið vöku (>10 sek.) með því að opna augu og heldur augnsambandi þegar talað er við hann.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

RASS -2: Létt slæfður

A

Vaknar stutta stund (<10 sek.) með því að opna augu þegar talað er við hann.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

RASS -3: Meðal svæfður

A

Hreyfir sig þegar kallað er til hans (en opnar ekki augu)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

RASS -4: Djúpt svæfður

A

Bregst ekki við rödd en hreyfir sig við áreiti/þegar átt er við hann

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

RASS -5: Ekki hægt að vekja

A

Engin viðbrögð þegar kallað er til hans/rödd eða við líkamlegt áreiti.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Notkun á RASS

A
  1. Horfðu á sjúklinginn
  2. Ef sjúklingurinn er ekki vakandi, segðu þá nafn hans hátt og skýrt og biddu hann um að opna augun og horfa á þig. Endurtaktu þetta einu sinni ef þörf er á. Það má hvetja sjúklinginn til að halda áfram að horfa á þig.
  3. Ef sjúklingurinn bregst ekki við rödd þinni, hristu öxl hans og/eða nuddaðu bringubeinið.
30
Q

RASS -1. Horfðu á sjúklinginn

A

-Er hann vakandi og rólegur (0 stig)?
-Er óróleiki eða óeirð hjá sjúklingnum (+1 til +4 stig)?

31
Q

RASS - 2. Ef sjúklingurinn er ekki vakandi, segðu þá nafn hans hátt og skýrt og biddu hann um að opna augun og horfa á þig. Endurtaktu þetta einu sinni ef þörf er á. Það má hvetja sjúklinginn til að halda áfram að horfa á þig.

A

-Sjúklingurinn opnar augu og heldur augnsambandi lengur en 10 sekúndur (-1 stig).

-Sjúklingurinn opnar augu og heldur augnsambandi en viðheldur því skemur en 10 sekúndur (-2 stig).

-Sjúklingurinn bregst við rödd þinn með hreyfingu en ekki næst augnsamband (-3 stig).

32
Q

RASS: 3. Ef sjúklingurinn bregst ekki við rödd þinni, hristu öxl hans og/eða nuddaðu bringubeinið.

A

Ef viðbrögð eru einhver eru gefin -4 stig.

Ef sjúklingur sýnir engin viðbrögð þegar kallað er til hans eða honum veitt líkamlegt áreiti eru gefin -5 stig.

33
Q

Svæfing (anasthesia)

A

Má innleiða annað hvort með innöndun rokgjarna svæfingalyfja /svæfingagasa eða með því að gefa í æð slævandi lyf (sedatives) sem valda meðvitundaskerðingu.

34
Q

Slæving (sedation)

A

Er fengin fram með því að gefa slævandi lyf til að framkalla svefn eða tímabundna skerðingu á meðvitund og er því lyfjafræðilegt ástand.
-Slæving er gefin í meðferðarlegum tilgangi; hún getur verið misdjúp, allt frá því að auðvelt sé að vekja sjúkling með vægu áreiti til algjörs meðvitundarleysis.
-Slævingarmeðferð er framkvæmd eftir að búið er að veita fullnægjandi verkjameðferð (analgesia) sem þó hefur ekki nægt til að sjúklingur nái að hvílast eða slaka á.
-Á gjörgæsludeildum er slævingarlyfjameðferð veitt samhliða verkjalyfjagjöf og þá oftast í dreypum til að tryggja samfelldari verkun.

35
Q

Fylgikvillar ofslævingar

A

-Hreyfingarleysi
-Aukin þrýstingssárahætta
-Blóðtappahætta
-Ileus
-Öndunarvélatengd lungnabólga
-Seinkuð viðbrögð við að venja úr öndunarvél
-Áhrif á hjarta- og æðakerfi
-Áhrif á starfsemi öndunarfæra

36
Q

Fylgikvillar of lítillar slævingar

A

-Ógnar öryggi sjúklinga
-Óþarfa þjáning, angist, óróleiki

37
Q

Ofslæving skilgr.

A

Þegar ekki er hægt að vekja sjúkling nema með sársaukaáreiti og/eða ef sjúklingur er með lægra meðvitundarstig en veikindi og meðferð hans krefjast

38
Q

Slæving skilgr.

A

Getur ógnað öryggi sjúklinga og leitt til óþarfa þjáningar, angistar og óróleika ef sjúklingar eru vanmeðhöndlaðir með verkja-og slævingarlyfjum. Vanmeðhöndlun telst vera ef sjúklingur hreyfir sig mikið þannig að það ógni öryggi hans. Er órólegur og togar og rífur í lífsnauðsynlegar língur og leggi s.s. barkarennu, æðaleggi og dren. Stofnar sjálfum sér í hættu. Ekki er unnt að bæta líðan hans með verkjalyfjum, hagræðingu og andlegum stuðningi

39
Q

ABCDEFs of Prevention and Safety
C: Lyf

A

-C: Attention to the Choice of Sedation
-Propofol (Diprivan). Áhrif á GABA viðtaka.
-Dexmedetomidine (Dexdor). Alpha 2 agonisti (svipað Clondidini)
-Benzodiazepín; Midazolam (Dormicum), Diazepam (Stesolid), Lorazepam (Ativan/Tavor). Áhrif á GABAA viðtaka.
-Ópíóðar. Ópíóða viðtakar: mu, delta, and kappa. Fentanyl, morfín

40
Q

ABCDEFs of Prevention and Safety
C:

A

-Hvaða lyf verða fyrir valinu? (Attention to the Choice of sedation)
-Stuttverkandi slævingarlyf
-Langverkandi slævingarlyf
-Verkjastilling eingöngu(analgesia-based regimens) eða slævingarlyf eingöngu (sedative-based regimens) sem slævingarmeðferð
-Háð viðeigandi mönnun, 1:1
-Verkjastilling eingöngu styttir legu í öndunarvél, fækkar dögum á gg

41
Q

Propofol (Diprivan)

A

-Stuttverkandi svæfingalyf sem gefið er í bláæð
-Við innleiðslu og viðhald svæfinga
-Til slævingar við rannsóknir/skurðaðgerðir
-Slæving gjörgæslusjúklinga
-Skammtastærðir
-Ekki verkjastillandi
-Nauðsynlegt að gefa verkjalyf auk propofol
-Ertandi í útlægar æðar
-Fituleysanleg lausn
-Mæla tríglýseríð 2-3 daga fresti

42
Q

Aukaverkanir Propofol

A

lágur blóðþrýstingur, öndunarbæling, bradycardia, hjartsláttaróregla, propofol infusion syndrome (grænt þvag, oftar hjá börnum)

43
Q

Dexmedetomidine (Dexdor)

A

-Stuttverkandi svæfingalyf
-Notað helst til að svæfa mjög órólega sjúklinga
-Er bara notað á gjörgæslu
-Slævir og verkjastillir
-Veldur kvíðastillandi áhrifum
-Slævir ekki djúpt, auðvelt að vekja, RASS 0 til -3
-Bælir ekki öndun
-Aukaverkanir: bradycardia, lágþrýstingur

44
Q

Midazolam (Dormicum)

A

-Benzodiazepín
-Stuttverkandi
-Langverkandi ef gefið í sídreypi lengur en 48 klst; getur myndað þol, þarf að auka skammt þegar svefni er viðhaldið
-Svefninnleiðandi, róar, dregur úr kvíða og vöðvaspennu, krampaleysandi áhrif, veldur framvirku minnisleysi. Ekki verkjastillandi.
-Aukaverkanir: dregur úr samdráttarhæfni hjarta, öndunarbæling, eykst við samhliða gjöf ópíóða.

45
Q

Fentanýl

A

-Fast onset (5-15 mín/short duration of action (30-60 mín)
-Gefið í bólus/sídreypi
-Veldur minni histamín losun en morfín
-Útskilst ekki um nýru
-Er því frekar valið hjá hemódynamískt óstabílum sjúklingum eða þeim sem eru með nýrnabilun
-Aukaverkanir: minni áhrif á blóðþrýsting en aðrir ópíóðar, en verður vart við samhliða notkun slævingarlyfja

46
Q

Clonidin/Catapresan

A

-Verkar fljótt (10 mín) og helmingunartími (6-24 klst)
-Slæving, verkjastilling, kvíðastilling
-Dregur úr blóðflæði til heila, dregur úr efnaskiptum í heila
-Hefur ekki áhrif á samdráttarkraft hjarta, en veldur æðaútvíkkun
-Gamalt lyf
-Notað í fráhvarfsmeðferð annarra slævingarlyfja, veitir slökun (anxiolytic)

47
Q

Ketamín

A

-Börn og aldraðir
-Fast onset of action/long duration of action
-Verkjastillandi/dissociative áhrif
-Aukaverkanir: eykur hjartslátt og hækkar blóðþrýsting, aukin munnvatnsframleiðsla

48
Q

T./IV.Haldól, T.Seroquel

A

-Haldól veldur lengingu á QT bili
-Aukin notkun á Seroquel í stað Haldóls

49
Q

ABCDEFs of Prevention and Safety - VVÓ - D:

A

-Delirium monitoring and management
-Ó – óráð
-Óráð er skilgreint sem skammvinnt geðrænt heilkenni með vefrænar orsakir.
-Lýsir sér sem truflun á meðvitund með minnkaðri getu til að halda einbeitingu eða athyglisbresti.
-Breytingar verða á vitrænni getu, skert minni, ruglingslegar hugsanir og truflanir á tali eða aðrar breytingar, sem ekki eru til komnar vegna heilabilunar. Einkennin þróast á stuttum tíma og eru breytileg yfir sólarhringinn (DSM IV).

50
Q

D: Delirium monitoring and management - Ó - óráð

A

-Allt að 80% sjúklinga í öndunarvél á gjörgæsludeild fá óráð
-Aukast líkur á því að ílengist á GG og sjúkrahúsi, minnkar lifun og eykur hugræna skerðingu
-Orsakir óráðs – tafla 9-2

51
Q

Ofvirkt óráð/Hyperactive – ICU psychosis:

A

æsingur, togar í línur, geðsveiflur

52
Q

Vanvirkt óráð/Hypoactive:

A

flatur, dregur sig í hlé, sinnuleysi, svefnhöfgi

53
Q

Áhættuþættir óráðs

A

Vitsmunaleg skerðing, sjúkdómar, skert heyrn eða sjón, hækkandi aldur.

54
Q

Áhættuþættir sem hægt er að stjórna í óráði

A

Áhrif slævandi – og verkjastillandi lyfja, sjúkdómsástand og umhverfisáreiti

55
Q

Matstæki ICU-CAM (Intensive Care Unit Confusion Assessment Method): Metur 4 þætti:

A
  1. Er meðvitund breytt? – ekki hægt að meta ef -4 eða -5 á RASS
  2. Einbeitingarerfiðleikar – metið hvort sjúklingur getur fylgt ákv. fyrirmælum
    3.Breytt meðvitundarástand (notkun RASS) – vanvirkt eða ofvirkt óráð
    4.Óskipulögð hugsun – metið með ákveðnum spurningum

-Sjúklingur er með óráð ef hann er jákvæður fyrir atriði 1 og 2 og jafnframt 3 eða 4.

56
Q

Fyrirbygging/meðferð: óráð

A

-Meðhöndla undirliggjandi orsök
-Raunveruleikaglöggvun
-Tryggja svefn
-Tryggja dægursveiflu
-Draga úr áreiti (hávaði/ljós) frá umhverfi
-Nærvera hjúkrunarfræðings/aðstandenda
-Hvíldartímar
-Hreyfa sjúkling

57
Q

Fyrirbygging/meðferð: óráð lyf

A

Dexdor, Klónidín, Quetiapín (Seroquel), Haldól (Haloperidol), Ólanzapín

58
Q

ABCDEFs of Prevention and Safety
E:

A

-Early mobilization
http://www.icudelirium.org/earlymobility.html
- Öndunarvélatími í 3 daga > 33% rýrnun á vöðvum
-Öndunarvélatími í 4 daga >50% rýrnun á vöðvum Öndunarvélatími í 7 daga > 80 % rýrnun á vöðvum
-F: Family engagement [sjá glærur um aðstandendur í þessum fyrirlestri]

59
Q

Family support persons

A

sá sem tekur að sér að styðja við aðstandendur á meðan á endurlífgun stendur

60
Q

Stuðningur við fjölskyldur - Powers o.fl. 6 þemu:

A

-Erfitt hlutverk en gefandi
-að vera til staðar
-meta fjölskyldu
-fyrstu mínúturnar
-útskýra
-stuðningur

61
Q

Vöktun við gjöf/eftir gjöf slævandi lyfja

A

Ganga úr skugga að neyðarbúnaður sé við höndina; súrefni, súrefnismettunarmælir, blóðþrýstingsmælir, hlustunarpípa, sog, súrefnisgleraugu/maski, ambu- belgur, nef/kokrenna, intubationsbakki, stuðtæki, neyðarlyf og vökvar

62
Q

Áhrif slævandi lyfja

A

Áhrif á hjarta- og æðakerfi: Púls, tíðni, styrkur, taktur, Blóðþrýstingur, EKG

Áhrif á öndun: Öndunartíðni, öndunarmunstur, auka öndunarhljóð, nasavængjablakt, hjálparvöðvar,

Meðvitund: Dýpt slævingar, Viðbrögð sjúklings, Óáttun, Ofskynjanir

-Áttun
-Melting/fasta
-Húð: Blámi, fölvi, þvalur, kaldur

63
Q

Blóðflæði heilans

A

-Heilinn er 2% af líkamsþyngd en notar 20% af heildar slagútfalli hjartans
-CPP (cerebral perfusion pressure)
-er blóðþrýstings hallandi gegnum heilann
-mismunurinn á mean arterial pressure og intracranial pressure

64
Q

CPP = MAP – ICP

A

-Normalgildi CPP 80-100 mmHg í fullorðnum (60-150 mmHg)
-Normalgildi ICP 5-15 mmHg í fullorðnum – innankúpuþrýstingur úr heilanum
-Normalgildi MAP 65-75 mmHg í fullorðnum (65 – 110 mmHg)-gegnflæðisþrýstingur í heila
-CPP þarf að haldast að lágmarki 80 mmHg til að viðhalda nægilegu blóðflæði um heilann
CPP <30 mmHg leiðir til súrefnisskorts og frumudauða

65
Q

Mat - hækkaður innankúpuþrýstingur

A

-Þrýstingur byggist upp innan höfuðkúpu (heilavefur, blóð og/eða heila- og mænuvökvi)
-Hækkað ICP
-Orsakir hækkaðs innankúpuþrýstings?
-Hvað getur aukið innankúpuþrýsting?
-Hver á innankúpuþrýstingur að vera?

66
Q

Einkenni hækkaðs innankúpuþrýstings

A

-Meðvitund: erfitt að halda sér vakandi, deep coma
-Ljósop: byrja mjóar pupils, fer í víðar
-Öndunarmynstur: byrjar hægt, fer yfir í cheyne stroke breathing og hyperventilation
-Cushings triad
-BÞ: hækkandi púls

67
Q

Meðferð – hækkaður innankúpuþrýstingur

A

-Lega í rúmi
-Hjúkrunarviðfangsefni (aðhlynning, sogun)
-Hyperventilation (pCO2 nær 35 en 45 mmHg)
-Hitastjórnun
-Blóðþrýstingsstjórnun
-Krampameðferð
-Heiladren (drenerar heilavökva)
-Vökvameðferð (hyperosmolar) – dregur úr bjúg
-Efnaskiptaþörf (verkjameðferð, minnka áreiti, slæving o.fl)

68
Q

Blóðgös - upprifjun

A
69
Q

Hypoxic drive

A

-Viðtakar í carotid bodies og í aortuboganum
-Örvast af of lágu gildi súrefnis í slagæðablóði
-Senda skilaboð til öndunarstöð í mænukylfu um að auka öndunartíðni og dýpt
-Að sama skapi ef of hátt gildi súrefnis er í slagæðablóði eru send skilaboð til öndunarstöð í mænukylfu um að hægja á öndunartíðni og grynnka öndun
-CO2 retainers

70
Q

Koldíoxíð og meðvitund

A

-Koldíoxíð í miklu magni dilaterar heilaæðar
-Gegnflæðisþrýstingur (CPP) heilans lækkar
-Meðvitund sjúklings verður minni/missir meðvitund og einkenni respiratory acidosis verður vart

-Koldíoxíð í litlu magni dregur saman heilaæðar
-Gegnflæðisþrýsingur (CPP) heilans hækkar
-Sjúklingur er vakandi og einkenni respiratory alkalosis verður vart

Bráðahjúkrun (7 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions