Hfst 2: Vaatstelsel Flashcards
Wat is arteriële insufficiëntie?
- stoornis van het aanvoerende arteriële systeem
- vernauwing van arteriën -> te weinig zuurstof en voedingsstoffen in weefsels
Wat is veneuze insufficiëntie?
- afwijking in het afvoerende veneuze systeem
- meest voorkomende oorzaak van vaatproblemen
- bloed wordt onvoldoende afgevoerd, wat leidt tot opeenhoping van bloed
Omschrijf de anatomie van de arteriën?
-vervoeren zuurstofrijk bloed
- staan bij elke hartslag onder druk -> dikke, elastische wand vangt druk op
Omschrijf de anatomie van de venen?
- vervoeren zuurstofarm bloed terug naar het hart
- minder onder druk en hebben daarom een dunnere wand
- kleppen
Waaruit is het veneus systeem in het been opgebouwd?
- oppervlakkige veneuze systeem dat zich in het onderhuidse weefsel bevindt;
- diep systeem tussen beenspieren -> diep gelegen venen verwerken het grootste deel van veneuze aanbod van het bloed;
- verbindingsvenen (venae perforantes) die het oppervlakkige systeem verbinden met het diepe systeem
Welke mechanismen zullen in gezonde toestand zorgen voor terugvloei naar het hart vanuit de benen?
- kleppen in de venen: bloed maar in één richting stromen
- veneuze spierpomp: contracties van de spieren in onderbeen worden de spieren korter en dikker en drukken ze de venen samen
- aanzuigende werking van hart en longen
Welke aandoeningen van het arterieel stelsel zijn er?
- Atherosclerose
- claudicatio intermittens
Wat is atherosclerose?
- combinatie van verschillende veranderingen in de arteriën
- Vetten zetten zich af tegen wand van arteriën (= atheroom), waardoor de diameter van de arterie versmalt en de bloeddoorstroming afneemt.
In welke arteriën komt atherosclerose het meeste voor?
coronaire, cerebrale en perifere vaten
Hoe ontstaat atherosclerose?
- inflammatoire aandoening
- begint bij beschadiging van de endotheellaag in de wand van de arterie -> centrale endotheel-disfunctie
Wat is de functie van het endotheel?
- signalen door geven over vasoconstrictie en de vasodilatatie, speelt ook een rol in bloedstolling.
Welke veranderingen treden er op wanneer het endotheel beschadigd is?
- endotheellaag wordt doorlaatbaar voor lipiden en andere cellen die door bloed getransporteerd worden
- bloedklonters gevormd die de bedoeling hebben om de wand te herstellen -> aanzet zijn voor afzetten van vetten
- Endotheelcellen zullen opzwellen en toxische inflammatoire stoffen produceren
Hoe verloopt het ontstaan van atherosclerose?
- afzetting vetten begint als fatty streak
- toenemen vette afzetting -> atheroom => arteriën vernauwd en verstopt
- Wand arteriën verharden en verkalken
- bloedaanvoer afgeremd -> weefsels te weinig bloed krijgen (= ischemie)
Wat zijn de risicofactoren voor atherosclerose?
- familiale voorgeschiedenis;
- geslacht (oestrogenen -> bescherming door een gunstig lipidenprofiel);
- leeftijd;
- slechte voedingsgewoonten;
- stress;
- hypertensie (zorgt voor beschadiging van het endotheel);
- tabaksgebruik;
- hypercholesterolemie;
- hyperlipidemie;
- te weinig lichaamsbeweging;
- alcohol;
- diabetes;
- jicht
Wat zijn de mogelijke verwikkelingen van atherosclerose?
- Stenosevorming
- Trombosevorming
- Emboolvorming
Wat is stenosevorming?
- evoluerende wandverandering -> progressief toenemende stenose
- verminderde doorbloeding
Wat is trombosevorming?
- bloedklonter -> totale afsluiting bloedvat
Wat is emboolvorming?
- kleine bloedklontertjes komen los -> met bloedstoom mee
Wat is het gevolg van een embool of trombose?
- gebied achter afsluiting krijgt geen bloed meer.
- De weefsels worden niet meer van zuurstof en voedingsstoffen voorzien en zullen geheel of gedeeltelijk afsterven
Wat zijn collateralen?
Als trombus of embool een arterie afsluit waarvan de takken in verbinding staan met die van naburige arteriën, kan het weefsel dat door de afgesloten arterie werd voorzien, bloed krijgen via een andere weg.
Wat zijn de meest voorkomende lokalisaties voor atherosclerose?
- Aortasclerose
- coronaire sclerose
- sclerose van carotis
- sclerose van cerebrale arteriën
- sclerose van de arteriën van het oog
- sclerose ter hoogte van het onderste lidmaat
Hoe weet men wanneer er aortasclerose is?
Meestal asymptomatisch -> toevalig opgemerkt bij hartauscultatie of op RX
Wat zijn de mogelijke verwikkelingen bij aortasclerose?
- aneurysma (= plaatselijke verwijding of uitstulping van het bloedvat) vooral in abdominale aorta
- trombose vooral ter hoogte van de bifurcatie van de aorta
Waar is coronaire atherosclerose de voornaamste oorzaak van?
angina pectoris en myocardinfarct
Wat is een mogelijk gevolg van sclerose van de carotis?
- beeld van vasculaire cerebrale insufficiëntie
- CVA’s
Wat zijn mogelijke gevolgen van sclerose ter hoogte van de cerebrale arteriën?
dementie en/of CVA
Wat zijn de mogelijke gevolgen van sclerose van de arteriën van het oog?
- gedaalde visus
- eenzijdige blindheid bij de oudere zorgvrager
Wat is een mogelijk gevolg van sclerose t.h.v. het onderste lidmaat?
zorgvragers krijgen last van pijn tijdens inspanning (claudicatio intermittens)
Welke mogelijke gevolgen kunnen er nog zijn bij sclerose in andere arteriën?
- stenose van nierarterie -> snel gevaarlijke vorm van hypertensie
- Mesenteriale vaataandoeningen -> O2-tekort in de darmen
Wat zijn de mogelijk onderzoeksmethoden om de hemodynamische gevolgen van atherosclerose op te sporen?
- anamnese
- palpatie van de arteriën
- arteriële auscultatie
- angiografie
- laboratoriumonderzoek
- EEG en EKG
- doppler-ultrasonografie
- echografie
Waarom is de anamnese belangrijk bij atherosclerose?
om de familiale en persoonlijke antecedenten van de zv te achterhalen
Welke arteriën worden het meeste gepalpeerd?
- a. carotis (in de halsstreek);
- a. brachialis (in de elleboogplooien);
- a. radialis (aan de polsen);
- a. femoralis (in de liesplooien);
- a. poplitea (in de knieplooien);
- a. tibialis (aan de binnenkant van het enkelgewricht);
- a. dorsalis pedis (op de voetrug)
Waarop let men bij arteriële auscultatie (luisteren met stethoscoop) ?
- normaal geluidloos
- bij stenose -> bloed stroomt onregelmatig -> roffel geluid
Wat kan men zien met een angiografie?
lumen, de wandcontouren, stenosen, afsluitingen en collateralen
Hoe wordt een angiografie uitgevoerd?
De arteriële naald wordt in de liesplooi (a. femoralis) ingebracht. Daarna wordt er onder druk een inspuiting met contrastvloeistof verricht en worden er radiologische opnamen gemaakt
Welke labo-onderzoeken worden er gevoerd om atherosclerose op te sporen?
- cholesterol;
- lipiden;
- stollingstesten;
- nierfunctie;
- hartenzymen.
Wat is een EEG en wanneer wordt het gedaan?
- elektro-encefalogram,
- vermoeden van CVA