health systems Flashcards
Systeemdenken
Analogie met het menselijk lichaam
Het gehele systeem en haar onderdelen bekijken binnen haar context met speciale aandacht voor de onderdelen, de actoren en de processen van het systeem.
Karakteristieken van een systeem
- Zelf-organiserend
- constante verandering
- nauwe onderlinge verbanden
- non-lineair
5 padafhankelijk - contra-intuitief
- weerstand tegen verandering
Definitie van Rensburg : Particulair health care systems
De instituties in een samenleving die gezondheidszorg bieden aan de bevolking
Definitie van Rensburg : National health care systems
De gezondheidssector van een samenleving of een land. Dit omvat het geheel aan beleid, programma’s die de gezondheidszorg aanbieden.
De georganiseerde inspanningen om ziekte te bestrijden en voorkomen
Definitie van Rensburg : Total health systems
National health care + omgeving
Er zijn drie componenten van health system
- National health care system : gezondheidszorgdiensten (aanbod)
- Environment : context waarin HS actief in
- Clientele or target population : populatie die bediend wordt door HS
En dus de interactie tussen deze drie.
Omgeving beïnvloedt health systems
Omgeving beïnvloedt populatie ( ongelijkheid, armoede ..)
Health system bepaald door populatie ( aanpassen aan care needs)
Julio Frenk (2010) : vier interrelated dimensies
- Componenten + plus verbanden tussen componenten
- Aanbodzijde + vraagzijde
- Doelen : gezondheid, verdeling, responsiviteit
- Functies : gezondheidszorg, stewardship, financiering, ophalen van middelen
Health care systems : interne determinanten: World health organization ( 2007)
6 bouwstenen
- Service delivery
- Health workforce
- Health information
- Medical technologies
- Health financing
- Leadership & governance
plus dynamiek hiervan en de actoren
National health care system : aanbodzijde
5 universele componenten
- Human resources
- culturele component
- Politiek- administratieve component
- Financieel - economisch component
- zorgcomponent
Omgeving : externe determinanten
National health care system = open systeem
Omgeving = niet uniform, niet statisch + wederzijdse interactie
Socio-culturele omgeving
- Historische determinanten
- Economische determinanten
- Politieke determinanten
- Andere institutionale determinanten
Natuurlijke omgeving
- Geografische determinanten
- Demografische determinanten
Doelpopulatie
Onderscheid tussen :
Need : nood gedefinieerd door experten
Demand : nood uitgedrukt door populatie
Consumption : beantwoorde nood
Typologieën van health care systems
Enorme variatie in health care systems
- Verschillende impact van interne en externe determinanten
- Verschillende combinaties van de componenten
Typologie van Mark G
Type 1 : Health care als persoonlijk consumptie
- Bevoegdheid poltiek minimaal
- Direct betalen
- RUSLAND, USA
Type2 : Health care als overheersend gezien van consumer good en sevices
- Privé en overheidsinstituties
- Direct en indirect betalen
- ZWITSERLAND
Type3: gezondheid als een verzekerd goed
- Centrale rol van politiek
- Betalingen indirect
- FRANKRIJK, CANADA
Type 4 : health care as a state-supported consumer
- overheidsinsitituties
- indirecte betalingen
- AUSTRALIE
Type 5 : health care as a state provided public
- Volledig overheidsinstituties
- Volledig indirect
- Rol van politiek overheersend
- OOST-EUROPA
Typologie van William Cockerham
Free market medicine Socialized medicine (beveridge model) Decentralised national health ( Bismarck model) Social medicine ( Semashko model)
Typologie van Claus Wendt
Globale vergelijkingen van brede organisationele en financiële principes niet voldoen
Provision of care
Stappenplan deductive approach
drie verantwoordelijkheden
- provision of health care services
- Fincancing
- Regulation
Drie groepen al dan niet betrokken
- Staat
- Niet-gouvermenteel
- Private markt
Volgens Wendt zijn er die ideaaltypes
- State health care : dominante staat
In the UK en en Scandinavië - Social health care systems : dominante maatschappelijke actoren
Duitsland - Private health care systems : dominante private markt
VS
Hierdoor kan je vergelijken over de tijd heen
Bohm : classificatie van 30 OECD landen
5 types
- National health service ( Scandinavië )
- National health insurance (Duitsland )
- social health insurance ( zwitserland )
- Private health system
- Etatist social health insurance ( Belgie )
Convergentie : zelfde fase tov economische ontwikkelingen
convergerende trends :
- Kostenbeperking
- Reductie van ongelijkheden in gezondheid
- Stimuleren van eerstelijnszorg
Divergentie : zelfde fase tov economische ontwikkelingen, maar verschillen in mate en vorm
Historische gronden en health care
Maatschappelijke context
Normen en waarden
En deze zijn gemodereerd door unieke, politieke, economische en socioculturele omstandigheden
Recente trends in vrijemarktsystemen
Vrije marktsystemen in VS
Groeiende groep mensen die niet verzekerd zijn
Dominante private sector, maar er is beweging richting publieke financiering
Socialistische systeem Polen
Gezondheidsuitkomsten niet goed in vergelijking met anderen
Er is evolutie naar social insurance systems
-afscheiding van verzekering naar staat
- Gedeelte privatisering
Maar steeds grote ongelijkheden
Health insurance system zweden en duitsland
Probleem van bismarcksysteem : stijgende kosten, groeiende ongelijkheden
Evolutie naar marktconforme maatregelen : pluralistische structuren
National health insurance system Zweden
Ook probleem van Bismarchsysteem
Preventie en gezondheidspromotie
Globalisering in de gezondheidszorg
Economische ontwikkelingen
Infectieziektes
Health inequality daalt niet of nauwelijks
Global health system als antwoord
