Arbeid en ongelijkheid in gezondheid Flashcards
Sociale selectie
gezondheid heeft invloed op werk
Sociale causatie
arbeid heeft invloed op gezondheid
Sociale causatie heeft grootste aandeel
sociale causatie : differential exposure
Blootstelling aan schadelijke factoren, volgt een socio-economisch patroon
Sociale causatie : differential vulnerability
kwetsbaarheid van personen tegen over de zelfde blootstelling verschilt
Kwaliteit van het werk
De vier A’s : arbeidsinhoud, arbeidsomstandigheden, arbeidsvoorwaarden en arbeidsverhouding
Wanneer is werk schadelijk voor gezondheid?
De traditionele “industriele” risico’s, deze zijn nog steeds relevant.
Denk aan chemische producten, ploegenarbeid, ergonomische risico’s.
Nieuwe psychosociale risico’s: complex werk, veeleisend werk –> burn-out
Demand control Mode
Karaksek : duidelijke focus van het model op arbeidsinhoud
Vier jobtypes : Actieve en uitdagende jobs Passieve of saaie jobs Low strain of makkelijke jobs Highstrain of overbelaste jobs
Ideaaltype van de “Standaardarbeidsverhoudingen”, dit als ijkpunt
- Stabiele, voltijdse tewerkstelling met geringe flexibiliteit
- Sterk wettelijk kader en uitgebreide sociale bescherming
- onderhandeling tussen WN en WG op collectief niveau
Wanneer opkomst van de SER?
Fordisme : standaardisatie, massaproductie en consumptie
Ideaaltype ( mannen als kostwinnersmodel)
Vanaf jaren 70 kwam dit model in crisis
- Door macro-economische en maatschappelijke veranderingen (globalisering, techno, lokalisering en nieuwe groepen op de arbeidsmarkt
- Meer aandacht voor flexijobs –> daardoor wordt wettelijke kader meer uitgehold
- Riscio verschuift naar individu
Segmentheringstheorie
Deze theorie brengt de veranderende arbeidsmarkt in kader door deze op te delen in vier jobtypes.
- Primaire interne jobs : vaste jobs met goede arbeidsvoorwaarden
- Primaire externe jobs: tijdelijke jobs met goede arbeidsvoorwaarden
- Secundair interne jobs : vaste jobs met slechte arbeidsvoorwaarden
- Secundair externe jobs: tijdelijke
Maar in hoeverre is deze theoretische opdeling wel informatief en waarheidsgetrouw?
Zijn er wel gradaties in goede en slechte arbeidsvoorwaarden?
Kritiek op segmentheringstheorie
Veronderstelling van dualiteit : telkens twee uitersten tov elkaar plaatsen, weinig ruimte voor nuance.
Classificatie van jobs is niet duidelijk. En wat met tijdelijke jobs?
Welke arbeidsvoorwaarden zijn doorslaggevend?
Contracttype krijgt veel aandacht in theorie, maar wat met werktijden en verloning?
Duale kracht van de arbeidsmarkt
Het primair segment ( high road to flexibility)
- Permanent contract, hoge verloning, veel toekomst mogelijkheden
- Veel werkeisen
Secundair segment ( low road to flexibilty)
- Tijdelijke contracten
- Minder interessante arbeidsinhoud
- Vaak flexibiliteit op vlak van werkuren
Tewerkstellingskwaliteit
Een concept om de hedendaagse arbeidsmarkt in beeld te brengen. En om naar de kwaliteit van de arbeidsverhoudingen te kijken.
De dimensies zijn geworteld in het SER ideaaltype en de bestaande literatuur.
Segmentherings theorie : theoretisch model, in de praktijk gebracht door middel van empirische analyses.
Tewerkstellingskwaliteit heeft zeven theoretische dimensies
- Stabiliteit
- Materiele compensatie
- Sociale bescherming
- Werktijden
- Collectieve vertegenwoordigers
- Interpersoonlijke relaties
Vijf jobtypes binnen Europa
-SER -like employment :
algemeen hogetewerkstellingskwaliteit
-Sterke gelijkenis met de SER kenmerken
- Industrumental playment
- stabiele, redelijke verloning en standaardwerktijden, maar geen extra vd
- afgeslankte versie van SER
-Precarious unsustainable employment
Algemene slechte
tewerkstellingsomstandigheden
Grote kans op een laaginkomen en op een vrijwillig deeltijdswerk
-Precarious intensive employment
Algemene slechte tewerkstellingsomstandigheden
Grote kans op nadelige werktijden
-Portfolio employment
Hoge tewerkstellingskwaliteit
Uitzondering : grote kans op nadelige werktijden
Verhouding van tewerkstellingskwaliteit met vier jobtypes in segmenteringstheorie
Primaire interne jobs : SER like employment
Primaire externe jobs : portfolio
Secundaire interne jobs: instrumental employment
Secundaire externe jobs : precarious intesive employment
Relatie met demand controle
-Weinig controle, lage werkeisen
Precarious unstainable jobs
Instrumental jobs
-Weinig controle, hoge werkeisen
Precarious intensive jobs
-Veel controle, hoge werkeisen
Portfoliojobs
-SER like job
Gemiddelde controle
Gemiddelde werkeisen
