HC7: Een patiënt met GPA

Question 1

wat is granulomateuze poluangiitis (GPA)?

Answer 1

• Systemische vasculitis
• Kleine vaten zijn aangedaan
• Begint meestal met de aantasting van de bovenste en onderste luchtwegen en de nieren.
• Wordt veroorzaakt dor ANCA-antistoffen. Dit zijn antistoffen gericht tegen antigenen die zich bevinden in het cytoplasma van neutrofiele granulocyten

Question 2

welke 3 vormen van ANCA-geassocieerde vasculitis zijn er?

Answer 2

• GPA (granulomateuze polyangiitis) > begint vaak met problemen in de bovenste luchtwegen
• EGPA (eosinofiele granulomateuze polyangiitis) > begint vaak met astma
• MPA (microscopische polyangiitis)

Question 3

wat is de epidemiologie van GPA?

Answer 3

• Incidentie: 8.5 per 1.000.000 persoonsjaren
• Iets vaker bij mannen dan bij vrouwen
• Komt met name op, op middelbare leeftijd
• ANCA-geassocieerde ziekten hebben vaak de neiging om opnieuw op te vlammen > incidentie heeft pieken en dalen
• Er lijkt een associatie te zijn tussen ANCA-gerelateerde ziekten en cocaïnegebruik

Question 4

welke 2 vormen van GPA zijn er?

Answer 4

De klassieke vorm van GPA is een gegeneraliseerde vorm, waarbij veel organen kunnen aangedaan zijn.
Er is ook een gelokaliseerde vorm, waar 25% van de patiënten last van heeft. Deze beperkt zich tot de bovenste of onderste luchtwegen. De nieren zijn dus niet betrokken. Uiteindelijk krijgt een groot deel toch systemische afwijkingen.

Question 5

welke symptomen zijn er bij GPA?

Answer 5

• bovenste luchtwegproblemen
• pulmonale klachten
• nierproblemen
• huidafwijkingen
• neurologische afwijkingen
• oogafwijkingen
• hartafwijkingen

Question 6

wat is de pathogenese van GPA?

Answer 6

De ANCA’s zijn vnl gericht tegen proteinase-3-receptor (PR3). Dit worden c-ANCA’s genoemd. De ANCA’s gericht tegen MPO zijn p-ANCA’s.
PR3 en MPO bevinden zich in neutofiele granulocyten en worden op de buitenkant geplaatst zodra de cel is geactiveerd.
ANCA zorgt daarnaast voor extra activatie van de neutrofiele granulocyten, waardoor er adhesiemoleculen tot expressie komen op het oppervlak, waardoor de neutrofielen zich kunnen binden aan de vaatwand en deze vernietigen. Dit geeft het vasculitis beeld.
Een andere belangrijke factor die betrokken is bij ANCA-geassocieerde vasculitis is het C5a van het complement systeem. Dit is een chemotactische factor en deze komt voor in verhoogde concentratie, wat ook tot ontsteking leidt.

Question 7

hoe wordt de diagnose GPA gesteld?

Answer 7

De diagnose GPA kan worden gesteld aan de hand van de symptomen in combinatie met een positieve ANCA-test. Bij een biopt wordt een granulomateuze ontsteking aangetroffen.

Question 8

wat is de behandeling van GPA?

Answer 8

De behandeling is agressief en bestaat uit het geven van een hoge dosering steroïden, zo nodig IV:
• Solumedrol 3 dagen 1 g/dag
• Prednison 1-2 mg/kg/dag
Vaak wordt naast prednison ook cyclofosfamide gegeven. Dit is een chemotherapeuticum met immunosuppressieve werking en heeft daarom veel bijwerkingen:
• Steriliteit, misselijkheid, beenmergdepressie, infecties, haaruitval, hemorragische cystits en secundaire maligniteiten
Een alternatief voor cyclofosfamide is azathioprine. Ook dit immunosuppressiva heeft bijwerkingen zoals beenmergdepressie en huidafwijkingen.
Patiënten worden tenminste 2 jaar behandeld.
Verder heeft plasmaferese mogelijk gunstige effecten. Dit wordt tot nu toe alleen toegepast bij levensbedreigende situaties.
De huidige behandeling bestaat uit rituximab en C5a-blokkade.
• Rituximab werkt op de B-cellen waardoor er geen nieuwe plasmacellen worden gevormd
• Met deze behandeling is remissie mogelijk en kunnen de bijwerkingen van langdurig prednison gebruik voorkomen worden