HC.5: Meningitis en encefalitis Flashcards
Ernstige infecties van het centraal zenuwstelsel
Meningitis
- Infectie van meningen
- Viraal of bacterieel
Encefalitis
- Infectie van het hersenparenchym
- Meestal viraal
Epidemiologie meningitis
Incidentie
- UK, west-Europa: 2 per 100.000
- Afrika: 1000 per 100.000
Sterke afname afgelopen decennia
- Vaccinatie
- Met name kinderen <1 jaar
Pathogenese meningitis
Dragerschap
- Soms directe doorbraak vanuit KNO gebied of na trauma
- Hematogene verspreiding vanuit de nasopharynx
Hematogene verspreiding
- Kolonisatie
- Invasie van bacteriën in de bloedbaan
- Overleven van bacteriën in de bloedbaan
- Invasie van bacteriën in centraal zenuwstelsel
Inflammatie en neurologische schade afhankelijk van bacterie en gastheer
Bacteriële verwekkers meningitis
S. pneumoniae
N. meningitidis
Overige
- H. influenza
- S. aureus
- Listeria monocytogenes
- E. coli
Klinisch beeld meningitis
Vaak
- Koorts, hoofdpijn, geïrriteerd/lethargie, nekstijfheid
Soms
- Convulsies, volle fontanel, focale neurologie, somnolent, comateus
Aanvullend onderzoek meningitis
Bloedonderzoek
- Infectieparameters, bloedbeeld, glucose
- Bloedkweek
Beeldvormend onderzoek
- Insulten, papiloedeem, gedaald bewustzijn of een ernstige immunodeficiëntie
- Uitsluiten van tumor of oedeem
Liquoronderzoek
- Macroscopisch aspect
- Microscopisch aspect
- Eiwit
- Glucose
Behandeling meningitis
Antibiotica zo spoedig mogelijk
- Geen vertraging als gevolg van diagnostiek
- Empirische behandeling
Dexamethason
- Significante afname van gehoorverlies en neurologische restverschijnselen
- Starten voor eerste antibiotica gift
Complicaties meningitis
Korte termijn
- Cerebraal oedeem, subdurale effusie, subduraal empyfeem, hersenabces, ventriculitis, hydrocephalus, SIADH
Lange termijn
- Achterstand motorische ontwikkeling, leerproblemen, gedragsproblemen, gehoorverlies, visusstoornissen, epilepsie
Gehoorverlies na meningitis
Bacteriële inflammatie van labyrinth
Behandeling: Cochleair implantaat
Gehooronderzoek tijdens ziekenhuisopname
Normaal liquoronderzoek
Mononucleaire cellen of polynucleair: <30 x 10^8/l (neonaten) of <6 x 10^8/l (>3 maanden)
Glucose: 2.2-3.3 mmol/l
Eiwit: 0.15-0.4 gr/l
Liquoronderzoek bij bacteriële meningitis
Cellen: >100 x 10^6/l
Glucose: <2 mmol/l of liquor/bloed ratio glucose <50%
Eiwit: >0.5 gr/l
Kenmerken meningo-encefalitis
Inflammatoire ziekte van het hersenparenchym
Bijkomende neurologische symptomen
Vaak viraal
Soms auto-immuun
Pathofysiologie meningo-encefalitis
3 typen van beschadiging
Direct effect van micro-organisme
- Schade van aangedane celtypen
Immunologische effecten
- Kruisreactieve antistoffen
Gemengd type
Virale verwekkers meningo-encefalitis
Aerogene inoculatie
- Enterovirus, parechovirus, mazelen, influenza
Direct contact
- Herpes simplex, varicella, bof, rabies
Arthropod borne (arbovirus)
Tekenbeet
Klinisch beeld encefalitis
(Sub)acuut begin
Veranderd bewustzijn
Lethargie
Veranderd gedrag/persoonlijkheid
Focale neurologische uitval of prikkeling
Convulsies
Psychiatrische symptomen
Koorts, hoofdpijn, nekstijfheid
Aanvullend onderzoek encefalitis
Bloedonderzoek
- Infectieparameters, bloedbeeld, glucose
- Bloedkweek
- Serologisch onderzoek
Liquoronderzoek
- Macroscopisch & microscopische aspect, eiwit, glucose
- PCR → virusdiagnostiek
- Auto-immuun → IgG, oligoclonale banden
Beeldvorming
- Aantonen van inflammatie hersenparenchym
- Uitsluiten van andere oorzaken
Functieonderzoek
- EEG
Liquoronderzoek virale encefalitis
Cellen: slechts milde verhoging van celgetal
Glucose: normaal
Eiwit: meestal normaal of licht verhoogd
Behandeling encefalitis
Voor veel virale verwekkers is geen specifieke therapie mogelijk
Start aciclovir iv in afwachting van PCR en kweken
- Geen dexamethason
Start antibiotica
Complicaties encefalitis
Gedrag
Spraak- en taalstoornissen
Motorische stoornissen
Concentratiestoornissen
Geheugenstoornis
Auto-immuun encefalitis
Postviraal, maar ook andere mogelijke triggers
Auto-antistoffen tegen neurale antigene
Symptomen
- Gedragsstoornissen, bewegingsstoornissen, convulsies, bewustzijnsverandering, cognitieve achteruitgang
Aspecifieke liquor bevindingen, beeldvorming
Behandeling gericht op auto-immuniteit
Prognose bij snelle diagnose goed
