HC.4 - De celcyclus en gevolgen van foutieve celcyclusregulatie in kanker cellen

Question 1

Op welk punt wordt bepaald dat de cel een celcyclus ronde in gaat?

Answer 1

Het restrictiepunt
Als dit gepasseerd is, moet de cyclus afgemaakt worden

Question 2

Welke genen (en eiwitten) zijn betrokken bij de celcyclus?

Answer 2

Cyclines

Question 3

Wat is de functie van de Cyclines?

Answer 3

Controleren de voortgang van de celcyclus

Question 4

Hoe zorgen de cyclines voor de voortgang van de celcyclus?

Answer 4

Door de productie van cycline-dependent kinase enzymen = CDK –> vormen een actief complex

Question 5

Wanneer komen Cyclines tot expressie?

Answer 5

periodiek afhankelijk van welke fase in de celcyclus

Question 6

Waar of niet waar:
Voor elke fase is er een aparte cycline die alleen in die fase tot uiting komt

Answer 6

Niet waar
Alle cyclines zijn in meerdere fasen aanwezig

Question 7

Wat is het verschil tussen cyclines en CDKs met betrekking tot wanneer ze tot expressie komen?

Answer 7

CDKs zijn continu aanwezig
Cyclines periodiek

Question 8

Wat is de functie van CDKs?

Answer 8

Als ze actief zijn zorgen ze voor fosforylering van eiwitten die nodig zijn voor celcyclus progressie

Question 9

Wanneer zijn CDKs actief?

Answer 9

Alleen als ze verbonden zijn met een cycline

Question 10

Wanneer is cycline D actief en wat is de functie hiervan?

Answer 10

G1-fase
activatie van celcyclus in G1 (na groeisignaal)

Question 11

Wanneer is cycline E actief en wat is de functie hiervan?

Answer 11

actief op overgang G1-fase naar S-fase en voortgang S-fase

Question 12

Wanneer is cycline A actief en wat is de functie hiervan?

Answer 12

In de S-fase
Zorgt voor progressie van de S-fase

Question 13

Wanneer is cycline B actief en wat is de functie hiervan?

Answer 13

in de G2-fase (en deel M-fase) dus op overgang
Zorgt voor overgang naar M-fase

Question 14

Welke cycline is over de gehele celcyclus het meest aanwezig?

Answer 14

Cyline D
Als een halve cirkel

Question 15

Een cycline zorgt voor de overgang van de G1-fase naar de S-fase, welke is dit?

Answer 15

Cycline E

Question 16

Aan welk CDK binden de cyclines?

Answer 16

D: CDK4
E: CDK2
A: CDK2
B: CDK1

Question 17

Hoe kunnen de cyclines en CDKs geremd worden?

Answer 17

Door cycline dependent kinase inhibitors = CKIs
Binden aan complex van cycline met CDK –> remmen kinase activiteit

Question 18

Wanneer zijn de CKIs het meest actief?

Answer 18

In de G1 fase

Question 19

Wanneer worden de CKIs actief?

Answer 19

Na signalen van buiten de cel
Bij DNA schade

Question 20

Wat is de CKI van cyc D en E?

Answer 20

D: p16ink4a (CDK4)
E en A: p21 (CDK2)

Question 21

Waar moet de cel/het DNA aan voldoen voordat het gerepliceerd mag worden?

Answer 21

Geen DNA-schade

Question 22

Hoe wordt ervoor gezorgd dat er geen replicatie optreedt terwijl er DNA-schade is?

Answer 22

Door celcyclus checkpoints

Question 23

Noem het eerste checkpoint en wat wordt hier gekozen?

Answer 23

Ristrictiepunt: of cel wel of niet gaat delen of specialiseren
Hierna point of no return

Question 24

Noem het tweede checkpoint en waar wordt hier op gecontroleerd?

Answer 24

G1/S-checkpoint
Of het DNA beschadigd is voordat het gerepliceerd wordt

Question 25

Noem het derde checkpoint en waar wordt hier op gecontroleerd?

Answer 25

Intra S-checkpoint kijken of DNA beschadigd is bij replicatie ALS fout: cyclus on hold --> reparatie --> verder

Question 26

Noem het vierde checkpoint en waar wordt hier op gecontroleerd?

Answer 26

G2/M-checkpoint Of het DNA beschadigd is en of de replicatie volledig is afgerond

Question 27

Noem het vijfde checkpoint en waar wordt hier op gecontroleerd?

Answer 27

Anafase-checkpoint Of de chromosomen goed gerangschikt zijn zodat ze over beide dochtercellen verdeeld kunnen worden

Question 28

Welk eiwit is betrokken bij het restrictiepunt?

Answer 28

RB = retineblastoma eiwit

Question 29

Welk eiwit is betrokken bij het G1/S-checkpoint?

Answer 29

P53

Question 30

Welk eiwit is betrokken bij Intra S-checkpoint?

Answer 30

ATM

Question 31

Welk eiwit is betrokken bij het anafase-checkpoint?

Answer 31

BUB1

Question 32

Benoem de 6 stappen van het eerste checkpoint

Answer 32

1. Groeifactor (EGF) bindt receptor 2. RAS geeft signaal door 3. Activatie van CyclineD/CDK4 complex 4. E2F/pRB zitten gebonden als inactief Door fosforylatie door CycD/CDK4 gaan ze uit elkaar = point of no return 5. E2F is een transcriptiefactor 6. Set genen aan tot onder andere expressie van cycline E en genen die nodig zijn voor de S-fase En set genen aan tot expressie P16 eiwitten --> Remmen CycD/CDK4

Question 33

Hoe zorgt het restrictiepunt ervoor dat er niet alleen maar activatie richting de S-fase plaatsvindt?

Answer 33

Door een feedback loop waarbij het product E2F ook een remmer produceert voor dit systeem = P16 eiwitten

Question 34

Noem de 5 stappen van het G1/S checkpoint

Answer 34

1. Cel voelt DNA schade 2. P53 eiwit niveau omhoog 3. Dit zorgt voor P21 genexpressie = CKI 4. Remt CycE/CDK2 (door binding) 5. G1/S arrest = tijdelijke stop in G1/S transitie om de DNA schade te herstellen

Question 35

Wat voor eiwit is P21?

Answer 35

een CKI --> remt de kinase activiteit. van een cycline /CDK complex

Question 36

Wat voor soort gen is P53 en waarom is dit zo?

Answer 36

Een tumor supressor gen Het voorkomt dat een cel met DNA schade kan gaan delen en dat de mutatie doorgegeven wordt

Question 37

Wat is het gevolg van een mutatie in het P53 eiwit?

Answer 37

P53 komt niet meer tot expressie bij DNA schade CycE/CDK2 niet geremd --> replicatie van beschadigd DNA

Question 38

Waarom is replicatie van beschadigd DNA een probleem?

Answer 38

Het is een risicofactor voor kanker

Question 39

Noem de 6 stappen van het intra S-checkpoint

Answer 39

1. DNA schade wordt door cel gevoeld 2. Nbs1/RAD50 bindt aan dubbelstrengs breuk stabilisatie van breuk 3. Activatie van ATM kinase 4. fosforyleert CHK2 5. remt CycA/CDK2 6. Remming DNA synthese in S-fase zodat schade hersteld kan worden

Question 40

Waarmee kunnen we een intra S-checkpoint fout aantonen?

Answer 40

RDS = radioresistente DNA synthese (assay voor defect)

Question 41

Hoe werkt RDS?

Answer 41

Er wordt 3H-thymidine gegeven Bij een defect in intra S-checkpoint zal de DNA synthese niet geremd worden en vindt er inbouw in het DNA plaats van het radioactieve 3H-thymidine

Question 42

Waarvoor kan RDS gebruikt worden?

Answer 42

Voor screening naar het intra S-checkpoint defect

Question 43

Hoe noemen we een aangeboren ATM-defect?

Answer 43

AT = ataxia telangiectasia

Question 44

Wat zijn de gevolgen van AT?

Answer 44

1. overgevoeligheid voor röntgenstraling met daardoor een kanker predispositie 2. patiënten verliezen controle over hun spieren als gevolg van progressieve ataxia

Question 45

Noem de stappen van het anafase checkpoint

Answer 45

1. In het kinetochoor zitten spanningsgevoelige eiwitten = BUB1 en MAD1 2. Cellen voelen of microtubulus goed gehecht is aan chromatide 3. Als microtubuli niet gebonden zit wordt de mitose gestopt

Question 46

Wat is het gevolg als het anafase checkpoint niet plaatsvindt?

Answer 46

Chromosoom bestaande uit twee chromatiden wordt naar 1 cel getrokken = non-disjunction Er ontstaat aneuploidie met CIN = chromosomale instabiliteit

Question 47

In welke fase vindt het anafase checkpoint plaats?

Answer 47

De metafase

Question 48

waarin kan een defect zitten bij een anafase checkpoint defect?

Answer 48

BUB1

Question 49

Hoe noemen we het ziektebeeld bij een intra S checkpoint defect?

Answer 49

NBS = Nijmegen Breuken syndroom

Question 50

Waar zit het probleem bij NBS?

Answer 50

Nbs1 of RAD50

Question 51

Wat is het overervingspatroon van NBS?

Answer 51

Autosomaal recessief

Question 52

Wat zijn de symptomen/gevolgen van NBS?

Answer 52

- microcefalie - groeiretardie - intellectuele achterstand - gonadale disgenese - immujndeficienties - chromosomale instabiliteit - stralingsgevoeligheid - predispositie voor kanker

Question 53

Wat is de functie van het Nbs1/RAD50 complex?

Answer 53

- Complex vormen voor herkenning dubbelstrengs DNA breuk en binding hiervan - zorgt dat strengen bij elkaar blijven door brug tussen twee strengen te vormen - activatie van ATM-kinase met hierbij........ intra s checkpoint

Question 54

Wat is het fenotype dat ontstaat als gevolg van NBS?

Answer 54

RDS-fenotype radioresistente DNA synthese fenotype

Question 55

Welk genotype ontstaat als gevolg van AT?

Answer 55

RDS-fenotype radioresistente DNA synthese fenotype