HC.3 - Sensibiliteit

Question 1

hoe gaat de sensibele input in het CZS?

Answer 1

Via de thalamus naar de primaire sensorische schors in de gyrus postcentralis
BEHALVE REUK

Question 2

wat is het verschil tussen het zintuig en het brein?

Answer 2

Ontvangen: receptor –> sensor
Waarnemen: perceptie –> cortex

Niet alle informatie die ontvangen wordt, wordt ook daadwerkelijk verwerkt bvb kleding die huid aanraken

Question 3

Je hebt twee soorten sensibele info?

Answer 3

1. Somato-sensibel: info uit huid, spieren, gewrichten, botten –> vitaal en gnostisch
2. Viscero-sensibel: info uit tractus resp, Dig, circ, urogen, vet –> insula

Question 4

Geef voor de sensorische systemen aan:
- Modaliteit
- stimulus
- receptor
- receptor cel type

Answer 4

1. Visueel:
   - Modaliteit: zicht
   - stimulus: licht
   - receptor: fotoreceptor
   - receptor cel type: rods, cones
2. Auditief:
   - Modaliteit: gehoor
   - stimulus: geluid
   - receptor: mechanoreceptor
   - receptor cel type: hair cells (cochlea)
3. Somato-sensorisch
   A) Tast
   - Modaliteit: tast
   - stimulus: druk
   - receptor: mechanoreceptor
   - receptor cel type: cutane mechanoreceptor
   B) proprioceptie:
   - Modaliteit: proprioceptie
   - stimulus: verplaatsing
   - receptor: mechanoreceptor
   - receptor cel type: spier en gewricht
   C) Temp
   - Modaliteit: temp
   - stimulus: thermisch
   - receptor: thermoreceptor
   - receptor cel type: koude of warme R
   D) pijn:
   - Modaliteit: pijn
   - stimulus: thermisch, chemisch, mechanisch
   - receptor: thermische, chemische of mechanoR
   - receptor cel type
   E) jeuk
   - Modaliteit: jeuk
   - stimulus: chemisch
   - receptor: chemoreceptor
   - receptor cel type: chemische nociR
4. Vestibulair
   - Modaliteit: balans
   - stimulus: zwaartekracht
   - receptor: mechanoreceptor
   - receptor cel type: hair cells
5. Gustatorisch
   - Modaliteit: smaak
   - stimulus: chemisch
   - receptor: chemoR
   - receptor cel type: smaakpapillen
6. Olfactorisch
   - Modaliteit: geur
   - stimulus: chemisch
   - receptor: chemoR
   - receptor cel type: sensorische neuronen

Question 5

wat is een belangrijke term bij de locatie?

Answer 5

Somatotopie: locatie van receptieve velden is bekend vd huid
In het brein zijn de locaties netjes georganiseerd (bvb duidelijk waar voeten en waar hoofd, etc)

Retinotopie
Tonotopie

Question 6

Wat zijn verschillen in de vuurfrequentie en waarbij zien we dit vooral?

Answer 6

1. Langzame adaptatie:
   - Tonische neuronen
   - blijven AP vuren zolang de stimulus aanwezig is maar de vuurfrequentie neemt wel geleidelijk af
   - Geven vooral informatie over de duur en intensiteit van een stimulus
   - bvb pijnreceptoren
2. Snelle adaptatie:
   - fasische neuronen
   - reageren sterk bij begin en eind van een prikkel, maar houden geen langdurige activiteit vast
   gevoelig voor veranderingen in de prikkels zoals plotse aanrakingen of trillingen
   - bepalen verandering in intensiteit bvb licht aan vs uit
   - vuren stopt als er geen verandering meer is of het signaal constant blijft

Question 7

wat is kenmerkend voor de representatie van gevoel in de hersenen?

Answer 7

Hoe beter voelen, hoe groter de representatie in de hersenen (groter gebied)

Bvb huid van de rug is minder gevoelig dan van de vingers

Question 8

Welke twee soorten sensibiliteit heb je?

Answer 8

1. Vitaal: vrije zenuw uiteinden
   - pijn en temp
   - cellichaam in dorsale wortel ganglion (spinaal ganglion)
   - het axon hiervan komt het myelum dorsaal binnen
   - hier maakt het een synaps met het 2e neuron
   - hierna kruising (in ruggenmerg segment)
   - gaat via contra-laterale baan omhoog aan ventro-laterale zijde
   - in thalamus synaps met derde neuron
   - vanuit hier naar de cortex
2. Gnostisch
   - aanraking, druk, vibratie
   - cellichaam in dorsale wortel ganglion (spinale ganglion)
   - komt ruggenmerg binnen via dorsale wortel
   - gaat ipsilateraal omhoog aan dorst-mediale zijde
   a) fasciculus gracilis: benen -> mediaal
   b) fasciculus cuneatus: armen –> lateraal
   - 2e neuron in medulla oblongata en kruist hier over
   - vervolgt weg als lemniscus medialis
   - 3e neuron in de thalamus
   - naar cortex

Question 9

hoeveel synapsen zijn er bij sensibiliteit?

Answer 9

3
1. myelum (vitaal) of medulla (gnostisch)
2. Thalamus: 2e altijd hier
3. Somatosensibele schors

Question 10

wat is een ezelsbruggetje om te onthouden waar welke sensibele baan kruist?

Answer 10

Vitaal: zeer belangrijk en kan niet wachten –> meteen een synaps en kruisen

Gnostisch: minder belangrijk en kan wachten –> synaps in medulla