HC.2 - Organisatie zenuwstelsel Flashcards
wat bedoelen we met
- Sensorisch
- motorisch
- Autonoom
- somatisch
Sensorisch: input naar CZS
Motorisch: output van CZS
Autonoom: regelt sympathische en parasympatische dingen van het ZS –> functioneel aparte delen van CNS en PNS
Somatisch: bewegingen en meer bewust
wat hoort er bij het CZS en het PZS?
CZS:
- hersenen
- n opticus en retina
- myelum
PZS;
- Hersenzenuwen: ontspringen wel in de hersenstam, maar uitloper naar perifeer
- Zenuwen van/naar darmatomen
- Perifere ganglia, receptoren, perifere afferente en efferente delen van spinale en hersenzenuwen (excl n opticus en retina)
Welke eerste structuren zijn er voor het ZS?
- Prosencephalon = voorhersenen
- telencephalon
- diencephalon - Mesencephalon: middenhersenen
- Rhombencephalon: achterhersenen
- metencephalon
- mesencephalon
welke structuren van de hersenen vallen waaronder?
Telencephalon:
- Cerebrale hemisferen
- Subcorticale kernen
o Amygdala (emoties)
o Basale ganglia (motoriek)
- Laterale ventrikels
Diencephalon
- Thalamus
- Subthalamus
- Hypothalamus
- Neurohypofyse
- Grootste deel van 3e ventrikel
Mesencephalon
- Middenhersenen
- Cerebrale aquaduct
- Colliculus superior en inferior
Metencephalon
- Pons
- Cerebellum
- Rostraal deel van de 4e ventrikel
Myencephalon
- Medulla oblongata
- Caudaal deel van de 4e ventrikel
Myelum met centraal kanaal
- Spinale zenuwen
wat hoort er bij de hersenstam?
- mesencephalon (medulla, caudale 4e ventrikel)
- pons
hoe is de oriëntatie in de hersenen?
Naar voren = Rostraal
Dorsaal en superior
wat zijn de cerebrale kernen?
- basale kernen
- amygdala
- hippocampus
wat is een grove indeling voor de functies van de kwabben?
- Frontaal
- motorisch
- belangrijke dingen doen/beslissen - Parietaal: voelen
- Temporaal:
- herkenning
- geheugen
- auditief - Occipitaal
- zie
Welke vier systemen zijn er/
Van input –> output
- Sensorisch systeem: input –> thalamus –> primaire schors –> secundaire schors –> ….
- Motorisch systeem [….] –> primaire motorische schors –> myelum –> spieren (piramidebaan)
- Cognitieve systeem (associatieve schors): planning, selectie
- Limbisch systeem:
- amygdala
- hypothalamus
- insula
Voor emoties en pijn
Welke cellen heb je in CZS?
Grijze stof: cellichamen en dendrieten (ontvangst)
Witte stof: axonen (zenden) –> myeline vooral over lange afstand zodat snel
Spinale zenuwen
Steuncellen: gliacellen
wat doen neuronen?
- Omzetten prikkels van: chemisch –> elektrisch –> chemisch
- Integratie van prikkels: optellen en aftrekken van signalen die binnenkomen –> hieruit een membraanpotentiaal –> als overschrijden drempel –> actiepotentialen sturen via axon naar doelcellen
hoe is een neuron opgebouwd?
- receptief vlak
a) dendrieten
b) soma (lichaam) - Axon heuvel = overgang Soma in axon
- Axon (myelineschede): kunnen zeer lang zijn bvb van myelum naar teen
- Presynaptisch einde: transmitter in vesiculi
- Synaps
hoe kunnen we neuronen classificeren?
- Projectie
- lange afstand
- lokaal - Dendritische structuur
- piramide vorm
- ster vorm - aantal uitsteeksels
- 1 = unipolair of 2 = bipolair –> specialisatie
- Veel = multipolair –> integratie - Verbindingen
- Divergent: een op veel
- Focussed: een op weinig
- Convergent: meer op een
wat gebeurt er bij het leren als kind?
Aanleggen van meer verbindingen
welke twee typen synapsen zijn er?
- Elektrisch: geven elektrische signalen direct door
- Chemisch: meest voorkomend en meest relevant
Waaruit bestaat een synaps?
- Presynaptische cel
- Neurotransmitter
- Receptor
- Postsynaptische cel
Tussen de twee cellen in de synapsspleet een dun laagje met vloeistof
hoe verloopt de overdracht van signalen via een synaps?
- fusie synapsblaasjes met presynaptisch membraan
- release NT in synaps spleet
- kortdurende hechting aan post-synaptische receptor
- ion kanalen open staan waardoor elektrische lading de cel binnen kan stromen –> activatie
- heropname van NT
Wat is belangrijk bij Nt?
100+ soorten (bvb dopamine, serotonine, glutamaat)
En ook honderden type receptoren
De COMBINATIE tussen Nt en Receptor bepaalt of inhiberende of exciterende werking!!!!
Er zijn dus ip GEEN inhiberende of exciterende Nt!!!!
Een bepaalde cel kan maar 1 soort Nt afgeven (bvb glutamaat)
wat doen cholinesterase remmers? welke veel gebruikte stof werkt ook op Nt?
bvb pesticiden of novitsjok
Binding enzymen zoals acetylcholinesterase waardoor geen afbraak van (acetyl)choline –> overactief ZS en spieren
Nicotine
hoeveel neuronen heeft een mens ongeveer?
10^11
wat zijn de steuncellen? wat zijn kenmerken? wat is de functie?
Gliacellen
2-10x zo veel als neuronen
Kenmerken:
- geen axon
- geen AP (kunnen wel elektrische activiteit vertonen)
- chemische communicatie
- kunnen zich veel delen –> de meeste hersentumoren gaan uit van deze cellen
Functie:
- controle intern milieu
via diverse types en functies
Welke soorten steuncellen zijn er?
Centraal: gliacellen
a) oligodendrocyten: maken myelineschede (1 cel doet meerdere axonen)
b) Astrocyten; oa bloed-hersenbarriere
c) Microglia: oa fagocytose, littekenvorming
d) Ependymcellen: oa CSF productie
Perifeer
a) satelliet cellen
b) Schwann cellen: myelineschede maken (1 cel doet 1 axon, want zeer lang)
Welke soorten onderdelen van het ZS bevinden zich in het myelum?
- Somatisch
- sensibele input
- motorische output
- lokale circuits: reflexen
- cortico-spinale banen - Autonoom: sympathische grensstreng –> loopt net naast myelum
–> axonen vanuit myelum hierheen
Hoe is het myelum opgebouwd?
A) Dorsale sensorische hoorn:
- axonen van buiten eindigen in het myelum
- Cellichamen in dorsale wortel ganglion
- Sensibel
B) Ventrale motorische hoorn
- Cellichamen in myelum
- lange axonen naar de spieren
- motorisch
C) Canalis centralis: CSF
