HC.1 Fysiologie van het bot Flashcards
Wat is de functie van bot?
- Mechanisch: vorm, beweging (spier en pezen), bescherming tegen vitale organen
- Synthetisch: maakt bloedcellen en immuuncellen
- Metabool: opslag mineralen en groeifactoren + endocrien orgaan
Samenstelling van bot?
Netwerk van eiwitten
Botmatrix:
- Mineraal; hydroxyapatiet (calcium en fosfaat) 60%
- Extra cellulaire eiwitten osteoid 30%; collageen type 1 en bio actieve eiwitten (groeifactoren)
Bloedvaten 8% en cellen2%
Botvorming?
Mesenchymale stamcel –> osteoblast –> osteocyt
Osteoblast kan ook apoptose gaan of lening cel die aan de rand wacht geactiveerd te worden
Osteoblast:
- 4-6% van de botcellen
- Maken bot eiwitmatrix en reguleren mineralisatie
- in rust = lining cel
- actief = oxteocyt
Osteocyt:
- 90-95% van botcellen
- Lange uitlopers die in kleine kanaaltjes lopen, canaliculi, via kanaaltjes zijn ze sensoren van het bot en voelen ze de mechanische belasting (essentieel voor bezond bot, immobilisatie: leidt tot doo
- Reguleren betonbouw: RANKL en sclerostine
- Reguleert fosfaat homeostase
Botafbraak:
Osteoclast, ontstaat uit hematopoietische stamcel (tussen bot en mbeenmerg)
- multinucleair
- hechten aan bosmatrix en calcium oplossen en bosmatrix afbreken: resorptie.
Hoe breken osteoclasten af?
Zorgen voor een afgesloten resorptie compartiment en produceren HCL, ook hebben ze cathepsine K wat bot eiwitmatrix (collageen) afbreekt
Regulatie osteoclast vorming moleculen?
- RANK (receptor activator of nuclear factor-Kappa B)
- RANKL
- OPG (osteoprotegerine)
Welke cellen zijn er nog meer aanwezig in het bot?
- Hematopioetische stamcellen voor Ale soorten cellen: lymfo’s, osteoclasten, monotypen, granulocyten, ery’s
- Mesenchymale stamcellen als voorlopers voor osteoblast, chondrocyten, fibroblasten, adipocytes, mochten, endotheliale cellen
Wat gebeurt er tijdens veroudering in het bot?
Vervetting van beenmerg, meer adipocyten uit mesenchymale stamcellen en minder ogteoblasten.
Macroscopische structuur bot?
- Diafyse, lange deel bot
- Epifyse is het einde
- Tussenin metafyse
Tussen epifyse en metafyse een groeischijf
Trabeculair bot:
- Sponsachtig netwerk van fijne botbalkjes en platen (trabekels)
- stevig materiaal maar minder dan cordiaal, kan beter belasting verdelen en bewegen
- 20% botmassa
- Hoge ombouw (20-30%) vooral epifyse en metafyse
Functie: sterkte en elasticiteit, mineraal metabolisme bij deficiëntie
Functie canaliculi?
Psteocyten in contact en zuurstof en voedingsstoffen doorgegeven.
Corticaal bot:
- Buitenkant bot
- Bepaalt de vorm van het bot, hard en stijf
- 80% botmassa
- Lage ombouw activiteit
- Functies: verzorgt biomechanische sterkte, aanhechtingsplaats spieren en pezen, bescherming beenmerg met stamcellen
Hoe ziet corticaal bot eruit?
Lamellen met binnenin kanaal van haver met bloedvaten nodig voor zuurstof en voedingsstoffen.
kanaal met bot is een Oosten
Periosteum:
- Buitenkant van botweefsel (corticaal bot)
Dubbellaags: - Binnenste laag is belangrijkst: bevat mesenchymale stamcellen die zorgen voor de osteoblast vorming, buitenste laag: bindweefsel en collageen
Voorzien van zenuwvezels, bloedvaten en lymfevaten
Bij potpijn pijn in periost
Zorgt voor diktegroei van bot
Zorgt voor peesverbindingen
Endosteum:
- Binnenkant botweefsel, bekleedt de merkholte.
Binnekant gavere kanalen en trabculair bot.
Enkellaags: MSC’s en collageen vezels - Rol in groei en ontwikkeling van bot
Osteogenese?
- Begint in week 6-8
2 processen: - endochondrale botvorming
- intrammebraneuze bolvormig
Endochondrale botvorming?
- Mesenchymale stamcellen –> chondrocytem –> kraakbeenmatrix, verhard en krijgt bloedvaten. Osteoclasten gaan er gaten in maken –> vanuit periost gaan osteoblasten bot aanvullen –> primaire ossificatie centrum (dialyse) –>secundaire ossificatie centrum (epifyse)
Intra membraneuze botvorming?
Directe botvorming, niet via kraakbeen maar vanuit mesenchymale stamcellen naar ogteoblasten naar osteocyten.
Vorming schedel en botten sleutelbeen.
Osteoblasten scheiden eiwitten uit die osteoid gaan maken.
Osteoid gemineraliseerd door calciumfosfaat.
Trabekels ontstaan door osteoclasten via bloedvaten, waardoor er holtes zijn die zich gaan vullen met beenmerg (trabeculair bot) en de mesenchymael stamcellen die ogteoblasten gaan vormen zodat je een laag krijgt van corticaal bot
Wat is lengtegroei in een bot?
Botgroei vanuit kraakbeen
Wat is diametergroei van een bot?
- Appositionele groei, afbraak door osteoclasten en opbouw van osteoblasten
Remoddeling?
Essentieel om bot gezond en sterk te houden zorgt voor balans in botafbraak en nieuwvorming
Bot wordt geresorbeerd door osteoclasten
- tijdelijke ontkoppeling, osteoblasten moeten ontwikkelen en actief worden en mineraliseren duurt even
0 formatiefase
- rustfase met bot
Welke moleculen reguleren bot afbraak en vorming?
Osteocyten:
- RANKL
- Sclerostine
Wat is osteoporose?
Disbalans; meer botafbraak dan betonbouw.
Stukken trabekels weg, botvalkjes sluiten niet goed aan en geeft risico o pbotbreuken, afgenomen botmineraaldictheid
Wat zie je bij osteoporose beginnend?
Botombouw verhoogd aan begin zowel afbraak als nieuwvorming maar leidt toch tot onvolledige vulling van resorptie
Scleroteosis/van Buchem syndroom?
- Bij disbalans is er meer betonbouw dan botafbraak
- Verlaagde sclerostine expressie dus veel osteoblasten
Wat is de wet van wolff?
Het bot gaat zijn externe vorm en interne structuur aan passen in respons op krachten die worden uitgevoerd.
Corticale bot bij veroudering?
Botvorming aan buitenzijde om verlies aan binnenzijde te compenseren, grotere diameter.
Groter diameter geeft wel meer kans voor osteoclasten om te resorberen.
Wat heeft invloed op botombouw?
- Hormonen
- Immuunsysteem (cytokines)
- Groeifactoren
- Sympathisch zenuwstelsel
