HC's week 7: Fysiologie en ontregeling van stofwisseling II

Question 1

Waartoe kunnen subtiele DNA afwijkingen leiden?

Answer 1

uitgesproken plasma afwijkingen, afwijkingen bij lichamelijk onderzoek en een hoge kans op hart- en vaatziekten

Question 2

Bij welke aandoeningen komt er ondervoeding voor?

Answer 2

bij vele chronische ziekten van verschillende organen zoals darminsufficiëntie, levercirrose, nierinsufficiëntie, en COPD

Question 3

waar zijn aminozuren voor in het lichaam?

Answer 3

bouwstenen voor eiwitten, of een bron van energie of gluconeogenese. Het zijn ook de bouwstenen van nagenoeg alle N-houdende verbindingen in het lichaam.

Question 4

waarvoor is heem belangrijk en waar wordt het gemaakt?

Answer 4

De heemgroep van hemoglobine is een belangrijke N-houdende verbinding, die in de lever gesynthetiseerd wordt uit glycine.

Question 5

wat is porfyrie?

Answer 5

uiteenlopende groep van aangeboren afwijkingen in de synthese van heem, waarbij klachten het gevolg zijn van de ophoping van tussenproducten van de heemsynthese.

Question 6

Hoeveel calorieën moet je meer innemen dan gebruiken om 500 gram in vet aan te komen?

Answer 6

3750 kcal
–> dus voor 1 kg aankomen 7500 kcal

Personen met obesitas hebben dus vooral veel meer vetmassa en niet perse meer water of eiwitten (wel iets, maar niet in verhouding niet zoveel)

Question 7

Hoeveel eet een persoon gemiddeld in zijn leven?

Answer 7

Gemiddeld 14.000 kg voedsel (70 miljoen calorieën) en dit is ongeveer 5-6 olifanten, dit bestaat uit:
- 8 ton koolhydraten
- 3 ton eiwitten
- 3 ton vet
- 42 ton water

Question 8

Wat is opvallend aan de ‘body composition’ over de tijd bij de gemiddelde mens?

Answer 8

Er is een relatieve constantheid: het gewicht (en de hoeveelheid vet) verandert in de tijd bijna niet, dit komt door:
- In hypothalamus een energie-thermostaat (Lipostat) die het lichaamsgewicht op een bepaald setpoint probeert te houden en hierdoor de verbruik van energie reguleert (afvallen is minder gebruiken en aankomen is meer energie gebruiken)

Question 9

Wat is de relatie tussen het BMI, voedselintake en energieverbruik?

Answer 9

Bij afvallen: energieverbruik omhoog en voedselintake omlaag

Bij een toename in gewicht: energieverbruik omlaag en voedselintake omhoog
Doel: gewicht terugbrengen naar het setpoint

Question 10

Welke signalen geeft het lichaam af als je te zwaar wordt en welke als je juist moet aankomen?

Answer 10

Te zwaar:
- CZS: dopamine, y-aminobutyric acid, serotonine, cholecystokinine
- Zenuwstelsel: norepinephrine (bèta-adrenerg effect)
- Vetweefsel: leptine
- Endocrien systeem: epinephrine (bèta-adrenerg effect), estrogens
- Gastro-intestinaal stelsel: glucagon, cholecystokinine, glucose, glucagon-like peptides, bombesin peptides

Te licht:
- CZS: galanine, opioids, groeihormone, somatostatine
- Zenuwstelsel: norepinephrine (alfa-adrenerg effect)
- Endocrien systeem: epinephrine (alfa-adrenerg effect), androgene, glucocorticoïden, insuline, peptide YY, progesteron
- Gastro-intestinaal stelsel: opioids, neurotensine, groeihormoon, somatostatine

Question 11

Waarom werkt het Lipostat regelmechanisme niet bij mensen met obesitas/overgewicht?

Answer 11

Setpoint van het lichaam is verkeerd afgesteld (op een iets te hoog niveau)
–> Hierdoor chronisch een kleine positieve verschuiving in de energieopslag en dus een overmatige opslag van vet

Voor de obesitas stond het setpoint vaak wel goed, maar door langdurig iets te veel te eten zal het setpoint een hoger ‘normaal’ gewicht instellen

Question 12

Hoe is het energieverbruik verandert bij mensen met overgewicht in rust en bij inspanningen?

Answer 12

Hebben een hoger energieverbruik dan een normaal persoon maar de verdeling tussen basale stofwisseling (bijv. hart werkt harder), lichamelijke activiteit (meer moeite om meer kilo’s te verplaatsen) en thermisch effect voedsel (meer voedsel te verwerken) is gelijk

Question 13

Wat is verantwoordelijk voor de huidige obesitas-epidemie?

Answer 13

• Voeding: anders gaan eten: grotere porties, meer vet en calorierijk voedsel, hoge glycemische index, soft drinks, suiker, fastfood, snack foods, beschikbaarheid tot voedsel en lage kosten van ongezond eten
• Lichamelijke activiteit: veel minder beweging: minder fysiek werk, minder sporten op school, minder nodig in dagelijks leven, televisie, internet, etc.
• Erfelijk: mensen met erfelijke aanleg om te zwaar te worden –> altijd zo geweest alleen veel erger nu door andere voeding en lichamelijke activiteit

Question 14

Waarom wil je obesitas behandelen?

Answer 14

• Mortaliteit is erg hoog
• Veel mensen met diabetes
• Een (veel) te hoge bloeddruk
• Ontzettend veel cholesterol, LDL en triglyceriden in het lichaam/bloed

Question 15

Waar bestaat een ideale therapie voor obesitas uit?

Answer 15

Blijvend je gewicht laag houden, zonder dat dit enige risico’s met zich meebrengt

–> bestaat echter nu niet

Question 16

Wat zijn criteria voor een succesvolle obesitas therapie?

Answer 16

1. Gewicht mag niet hoger worden
2. Lichamelijk gewicht met minimaal 5-10% gedaald t.o.v. startgewicht
3. Nieuw gewicht moet gehandhaafd blijven

Question 17

Wat zijn de 4 mogelijkheden om mensen met obesitas te behandelen en wanneer voer je welke uit?

Answer 17

• Dieet therapie -> bij elk BMI boven 25 mogelijk
• Fysieke inspanning -> BMI boven 25 mogelijk
• Farmacotherapie (anti-obesitas drugs) -> bij BMI boven 30 mogelijk, ook bij BMI vanaf 27 wanneer er sprake is van een comorbiditeit.
• Bariatrische operatie -> bij BMI boven 40 mogelijk, ook bij BMI vanaf 35 wanneer er sprake is van een comorbiditeit

Question 18

Wat zijn de kenmerken van een dieet therapie bij mensen met obesitas?

Answer 18

In 1 jaar kun je gemiddeld 3-10 kg afvallen
Er blijkt dat na 5 jaar mensen vaak weer op hun oude gewicht zitten –> dit omdat het setpoint nog steeds te hoog ligt –> dus op lang termijn niet echt succesvol

Question 19

Wat zijn de kenmerken van een fysieke inspanning therapie bij mensen met obesitas?

Answer 19

In 1 jaar kun je gemiddeld 4 kg afvallen met regelmatig fysieke activiteit (lopen, joggen) met een dieet
Lichamelijke activiteit alleen is veel minder effectief dan met dieet

Question 20

Wat gebeurt er als je in een korte tijd heel erg veel gewicht bent verloren?

Answer 20

Alle mensen komen weer aan, maar niet erg in ‘lean body mass’ maar bijna alleen maar in vetmassa
–> komt niet omdat mensen faalden in hun gewichtsverlies vast te houden, maar omdat hun metabolic rate verlaagd was en deze verlaging aanhield, hierdoor ging het energieverbruik erg omlaag –> het interne setpoint is niet verlaagd en je zult dus meer gaan eten en minder energie verbruiken tot je op je oude gewicht terug bent en pas dan zal je basaalmetabolisme niet meer op een lager pitje staan

Question 21

Welke soorten farmacologische therapieën zijn er voor mensen met obesitas?

Answer 21

Middelen voor:
- eetlust verminderen
- energieverbruik te verhogen
- vetmetabolisme te verhogen
- minder vetopname uit voedsel

–> veel zijn er niet overgebleven door bijv. bijwerkingen, enige die veel gebruikt worden zijn Orlistat (pancreatic lipase die de vetabsorptie in de darm remt) en Tirzepatide (remmer tegen GLP1 en GIP)

Question 22

wat is Orlistat en hoe werkt het?

Answer 22

Medicijn tegen obesitas, pancreatic lipase en remt de vetabsorptie in de darm

Lipase in de darm wordt gebonden, waardoor het niet opgenomen kan worden –> hierdoor gaat 30% van het vet aan de ontlasting verloren
- Gemiddeld per jaar 3 kg in gewicht afnemen (t.o.v. placebo) en ong. 1-2 jaar onder behandeling
- 20% haalt uiteindelijk een lichaamsgewicht reductie van 10%
- Als je het middel stopt gaat het gewicht weer terug naar het oude, je stopt namelijk even de werking van de setpoint, maar verandert deze niet

Question 23

Wat is bariatric surgery en wat zijn de kenmerken ervan?

Answer 23

Een maagverkleining
- Voor mensen met een BMI > 40 of bij > 35 met potentiële levensbedreigende aandoeningen (slaapapneu, diabetes type 2 en hartziektes)
- 2 manieren:

A: Restrictieve procedure: maag kleiner maken: 10-15 kg gewichtsreductie, minder ingrijpend, op lang termijn toch weer gewichtstoename of her-operaties (20% in 5 jaar)
B: Malabsorptie procedure: maag kleiner maken en zorgen dat de dunne darm voedsel (calorieën, vitaminen, mineralen, etc.) slechter kan opnemen (gastric bypass maken): 30-40 kg gewichtsreductie te bereiken (50-75% van het overgewicht), meest effectieve methode, effect is blijvend –> hierdoor enige behandeling die echt het setpoint verlaagd + na 6 jaar verbetering mortaliteit

Question 24

Wat zijn bijwerkingen die kunnen ontstaan na een bariatric surgery bij een malabsorptie procedure?

Answer 24

Bloedingen, Infecties, Galstenen, Gastritis (irritatie maagslijmvlies), Overgeven als de maag vol zit, IJzer of Vit.B12 tekorten,
Calcium tekort en osteoporose, Hogere kans op hypoglycemie (moeilijk behandelbare vorm)

Question 25

Wat is belangrijk bij de behandeling van obesitas?

Answer 25

Het is erg moeilijk, omdat veel niet effectief is op lang termijn
Je moet op hele jonge leeftijd al beginnen: goed voeden (dieet) en voldoende fysieke activiteit
Je moet voorkomen dat mensen obesitas krijgen i.p.v. het behandelen (veel goedkoper)

Question 26

Wat zijn lipiden en waarom hebben we deze nodig?

Answer 26

Belangrijkste vettige substanties in het bloed, bestaan uit: cholesterol en triglyceriden

Question 27

Wat is cholesterol en wat zijn de kenmerken ervan o.b.v.:
- Soorten cholesterol
- Functie
- Afkomst en uitscheiding
- Vorming ?

Answer 27

Betekenis: chole (gal), ester (vast), ol (eindigt met OH)
- 2 vormen: vrij cholesterol (beetje wateroplosbaar) en cholesterolester (niet wateroplosbaar)
- Functie: bouwsteen celmembraan, onderdeel van gal, voorloper steroïdhormonen en vitamine D
- Afkomst: lever staat centraal. Krijgt het uit voeding (dierlijke producten, max. 300 mg/dag, 50% geabsorbeerd en 1 g/dag excretie), novo synthese of gesynthetiseerd in extrahepatisch weefsel. Uitscheiding via HDL, VLDL, vrij cholesterol in het gal en conversie naar galzouten/-zuren
- Gemaakt door cholesterolsynthese: uit acetyl-CoA en acetoacetyl-CoA

vervoer via lipoproteïnen

Question 28

Wat zijn statines en wat is de belangrijkste bijwerking?

Answer 28

HMG-CoA reductase remmers
- Remmen hiermee belangrijkste stap in de cholesterolsynthese
- Belangrijkste cholesterol verlagende medicijnen
- Compensatie van de lever zal cholesterol uit het bloed opnemen zijn –> hierdoor daling cholesterol in het bloed

Bijwerking: spierpijn (je remt ook zijstappen als ubiquinone/Q10 (nodig in spieren))

Question 29

Wat zijn triglyceriden en wat zijn de kenmerken ervan o.b.v.:
- Functie in het lichaam
- Functie buiten het lichaam
- Soorten ?

Answer 29

Tri (3), glyceriden (glycerol) dus 1 glycerol met 3 vrije vetzuurmoleculen
- Functie in het lichaam: brandstof
- Functie buiten het lichaam: lijnzaadolie (verf) of proces van bio-diesel
- 2 soorten: verzadigd (geen dubbele binding) en onverzadigd (1 of meer dubbele bindingen –> beter)

vervoer via lipoproteïnen

Question 30

Wat zijn lipoproteïnen en waar zijn ze voor?

Answer 30

• Zijn er om cholesterol en triglyceriden te vervoeren, want deze zijn uit zichzelf niet wateroplosbaar
• Buitenkant is wateroplosbaar: fosfolipiden en eiwitten
• Binnenkant is niet wateroplosbaar: hydrofobe kern met cholesterol-esters en triglyceriden
• Lipoproteïnen met teveel cholesterol blijven plakken in vaten en kunnen zo atherosclerose veroorzaken

Question 31

Welke verschillende soorten lipoproteïnen heb je?

Answer 31

Wisselen in hele grote met heel veel vet tot hele kleine met heel veel cholesterol, hoe meer vet ze bevatten hoe minder denser ze zijn

Chylomicron: heel veel vetten, bijna geen cholesterol en lage density (licht)
VLDL: heel veel vetten, beetje cholesterol en erg licht
LDL: low density lipoproteïn, groter deel cholesterol
HDL: high density lipoproteïn, bijna alleen maar cholesterol

Question 32

Wat zijn apolipoproteïnen?

Answer 32

Structurele eiwitten van lipoproteïnen (aan de buitenkant)
- Functie: ligand voor receptoren, beïnvloeding binding van andere apo’s aan receptoren, co-factoren voor enzymen
- Sommige lipoproteïnen bevatten er een paar, maar bijv. HDL bevat er heel veel (wel ong. 100) die werken bijv. voor bloedstolling, inflammatie, etc.

Question 33

Wat zijn en wat is de functie van de volgende apolipoproteïnen:
- A-1
- A-II
- B-100
- B-48
- C-I
- C-II
- C-
- E ?

Answer 33

A-1 -> HDL en chylomicronen -> Structuur eiwit voor HDL; activator van LCAT

A-2 -> HDL -> Structuureiwit voor HDL; activator van hepatische lipase

B-100 -> VLDL, IDL, LDL en Lp(a) -> Structuureiwit ligand voor LDL receptor; vereist voor de assemblage en secretie van VLDL

B-48 -> Chylomicronoverblijfselen -> Vereist voor assemblage en secretie van chylomicronen; bindt niet aan LDL receptor

C-1 -> Chylomicronen, VLDL en HDL -> Activator van LCAT

C-2 -> Chylomicronen -> Essentiele cofactor voor LPL

C- ->Chylomicronen, VLDL en HDL -> Remmer van LPL

E -> Chylomicronen, IDL, VLDL en HDL -> Vereist voor assemblage en secretie van chylomicronen; ligand voor een LDL receptor

Question 34

Wat is het exogene pathway van lipiden?

Answer 34

1. In de darmen uit voeding cholesterol en triglyceriden opgenomen en chylomicronen gevormd (o.i.v. MTP enzym)
2. D.m.v. LPL bij weefsels triglyceriden uit de chylomicronen gehaald (zitten op polysaccharide chains op endotheel en binden aan apolipoproteïnen (bijv. Apo C-II)), chylomicron restant (remnent) gaat naar de lever (vanaf hier endogene pathway)

Question 35

Wat is het endogene pathway van lipiden?

Answer 35

Start met exogeen pathway tot de lever, vanaf daar:
1. Aanmaak VLDL (vervoert brandstof naar cellen), hiervoor LPL nodig, er ontstaat IDL (tussendeeltje)
2. Uiteindelijk houd je LDL over (cholesterol drager) en dit zal naar extrahepatische cellen gaan voor hormoon-aanmaak, kan blijven plakken in endotheel (atherosclerose) of gaat terug naar de lever

–> brengt dus cholesterol naar cellen

Question 36

Wat is kenmerkend aan het LDL-Receptor metabolisme en welke invloed heeft PCSK9 hierop?

Answer 36

LDL-receptoren in de lever liggen in een coated pit bij elkaar, hier wordt LDL opgenomen in een vesicle
- Receptor wordt opnieuw gerecycled naar het oppervlak
- Cholesterol vormt een lysosoom en deze wordt verbrandt waarna het cholesterol wordt hergebruikt

PCSK9 is een extraregulier eiwit en als dit in een vesicle zit wordt de LDL receptor ook afgebroken, waardoor je minder LDL receptoren op het oppervlak hebt (hierdoor meer LDL in het bloed –> meer kans op atherosclerose en HVZ)

Question 37

Wat zijn de kenmerken van de LDL receptor?

Answer 37

• Zit deels binnen en deels buiten het membraan
• Bestaat uit 18 axonen
• Oude geconserveerde receptor (96% gelijk aan kikkers)
• Bij een foutje in de receptor zal hij helemaal niet gemaakt worden, minder/langzamer of niet goed functioneren –> hierdoor meer LDL in het bloed en meer kans op ziektes

Question 38

Wat is familiaire hypercholesterolaemie (FH)?

Answer 38

Bij 1 op 250 mensen, ze hebben een mutatie in hun LDL receptor waardoor er meer LDL in het bloed zit
- Vaak ontdekt bij een hartinfarct die vaak jong plaatsvinden (50% mannen voor 50 jaar, 30% vrouwen voor 60 jaar)
- Mogelijke symptomen: witte ring rond de iris (arcus lipoides/senilis), cholesterolneerslag op pezen (Achilles en handen), cholesterolafzettingen bij bijv. ogen (Xanthelasma)
- Normaal cholesterol van 5, bij 1 mutatie naar 10 en als LDL receptoren helemaal niet werken dan 20
- Als je er vroeg bij bent is het prima onder controle te houden

Question 39

Wat is HDL en hoe verloopt het pathway?

Answer 39

High Density Lipoproteïn (soms goede cholesterol genoemd). Haalt cholesterol uit cellen.
1. Aanmaak in de lever en darm als een plat deeltje (geen cholesterol) uitgescheiden (via ABCA1)
2. Verzameld met de tijd cholesterol en wordt een rond deeltje ‘small HDL’
3. Kan uit plaques cholesterol halen (d.m.v. LCAT) en wordt zo nog groter; ‘large HDL’
4. Soms uitwisseling met LDL; HDL kan cholesterol aan LDL geven en ontvangt in ruil hiervoor triglyceriden (o.i.v. CETP)
5. HDL (via SR-B1) en LDL (via LDL-R) kunnen beide weer door de lever worden opgenomen (soms verdwijnt LDL ook naar organen of in plaques

–> laag HDL is slecht (niet genoeg cholesterol opname), maar hoog HDL ook (schijnbaar niet goed werkzaam) en dus is het moeilijk om de functie te meten

Question 40

Wat is lipoproteïne (a)?

Answer 40

Meest mysterieuze deeltje: variant van LDL, maar heeft aan ApoB nog een extra staart (Apo(a)) die heel heterogeen is (soms heel veel (lange staart) en andere weinig (korte staart))
- Heterogeen genetisch bepaald
- Homologie met plasminogeen
- Mensen met een kortere staart hebben een hoger Lp(a) niveau (waarschijnlijk makkelijker gemaakt)
- Lp(a) kan makkelijker de vaatwand in dan LDL (nog athrogener)
- Functie onbekend
- Behandeling nog niet duidelijk: statines werken niet (niet opname door LDL receptor), nu wel medicijnen om Lp(a) te verlagen (zorgen dat je het Lp(a) gen niet maakt m.b.v. SI-RNA)
- Aanwezig bij voorouders en egels
- Als Lp(a) in plaques gaat komen er immuun-cellen op af, hierdoor nog meer en sneller atherosclerose

Question 41

Waar gaat farmacokinetiek over en wat is het verschil met farmacodynamiek?

Answer 41

Farmacokinetiek: wat het lichaam met het geneesmiddel doet en dus de lotgevallen van het geneesmiddel: Absorptie, Distributie, Metabolisme en Eliminatie (ADME)

Farmacodynamiek: effecten die geneesmiddelen op het lichaam hebben

Question 42

Wat is de biologische beschikbaarheid van een medicijn?

Answer 42

Fractie van de toegediende dosis die de systemische circulatie intact bereikt, een groot deel wordt namelijk weggevangen door:
1. Vernietiging in maag-darm kanaal door lokaal aanwezige enzymen
2. Een deel wordt niet geabsorbeerd in het maag-darm kanaal en verlaat het lichaam (geïoniseerde verbindingen gaan lastig door membranen)
3. Vernietiging door enzymen in de darmwand
4. Vernietiging door enzymen in de lever (first pass effect)

Question 43

Hoe kun je de biologische beschikbaarheid (bioavailability) berekenen?

Answer 43

Altijd een getal tussen de 0-100%
- Intraveneuze toediening is altijd 100%, dus de opp. onder de grafiek hiervan (AUC (area under the curve)) is gelijk aan 100%
- Hoe de pil eruit ziet, moment van inname en hoe makkelijk deze uiteen valt in het lichaam speelt ook mee, dus tussen dezelfde pillen van verschillende fabrikanten zitten verschillen

M.b.v. de formule: biologische beschikbaarheid = 100 x AUC_oraal / AUC_intraveneus kun je berekenen welk deel van de orale inname ook echt in de systemische circulatie komt

Question 44

Wat kun je met de Henderson Hasselbalch vergelijking aantonen?

Answer 44

pH bepaald of een zuur zich in de geïoniseerde vorm of niet-geïoniseerde (passeert membranen) bevindt en met de vergelijking dus bepalen in welke toestand de stof zich bevindt
- Uitkomst is een verhouding van hoeveel de ene vorm t.o.v. de andere vorm aanwezig is bij die pH
- Opname ook afhankelijk van vetoplosbaarheid en molecuulgrootte

Question 45

Welke manieren van geneesmiddeltoediening zijn er?

Answer 45

• Inhalatie: bijv. m.b.v. puffers een stof in de longen krijgen
• Oraal: via de mond, gemakkelijk, heeft als enige een first pass effect
• Sublinguaal: tabletje onder de tong, sneller in bloedbaan
• Intraveneus: gelijk in het bloed
• Intramusculair: tijdelijk in de spieren, langzame verspreiding naar bloedbaan
• Subcutaan: tijdelijk in onderhuids weefsel, langzame verspreiding naar bloedbaan
• Transermal patch (pleisters): opname via de huid
• Topical (bijv. creme): erg lokaal
  Rectaal: zetpillen, geen first pass effect want voor lokale werking

Question 46

Wat is en waarvoor is de verdelingsvolume (Vd)?

Answer 46

Vd = (hoeveelheid geneesmiddel in het lichaam) / (concentratie geneesmiddel in het bloed) oftewel volume = dosis / concentratie
- Lichaam wordt beschouwd als 1 compartiment
- Wordt bepaald in L/kg en L/70 kg (voor gemiddeld persoon) –> als het meer dan 70 is dan kan dat omdat het naar andere lichaamscompartimenten kan zoals vetweefsel (concentratie in het bloed meten is dan niet representief)
- Bloedvolume is ong. 6 L, bloedvolume + interstitiumvloeistof (ECV) is ong. 12 L en totale lichaamswater is ong. 42 L (bij iemand van 70 kg)

Question 47

Hoe kan een medicijn zich in het lichaam bevinden als het in de systemische circulatie is (geweest)?

Answer 47

Kan zich op 3 plekken bevinden:
- Systemische circulatie: evenwicht tussen vrij of eiwit-gebonden (vaak albumine –> wordt zelf niet gemetaboliseerd of uitgescheiden) (kan hierdoor niet makkelijk meer aan enzymen/receptoren binden en hierdoor inactief)
- Plaats van werking receptoren: vrij of gebonden
- Weefsel reservoir: vrij of gebonden, medicijn kan hier ophopen

–> Alleen de vrije fractie is actief en kan gemetaboliseerd/uitgescheiden worden
–> Totale verdeling uiteindelijk a.d.h.v. het bloed te bepalen en anders voorspellen met modellen

Question 48

Wat is het effect van de onderstaande stoornissen op de werking van een medicijn in de systemische circulatie:
- Nierfunctiestoornis
- Leverfunctiestoornis
- Gelijktijdig gebruik van meerdere geneesmiddelen die aan eiwit binden ?

Answer 48

• Nierfunctiestoornis: albumineverlies bij de nieren –> kleiner deel van het medicijn zal aan het eiwit binden –> grotere vrije fractie (–> sterkere werking door minder inactivatie), dit kan bij o.a. diabetes gebeuren
• Leverfunctiestoornis: albuminesynthese daalt –> albuminetekort en hierdoor weer een grotere vrije fractie
• Gelijktijdig gebruik van meerdere geneesmiddelen: ze gaan concurreren met elkaar en hierdoor is er voor beide minder eiwit beschikbaar –> vrije fractie groter –> sterkere werking

Question 49

Wat is de functie van het metabolisme m.b.t. geneesmiddelen?

Answer 49

De stoffen afbreken en afvoeren uit het lichaam, dit gebeurt door de vetoplosbare niet-geïoniseerde verbindingen om te zetten naar wateroplosbare geïoniseerde verbindingen –> hierdoor kunnen ze bijv. met de urine het lichaam verlaten

Wat er kan gebeuren:
- Actieve vorm wordt omgezet in een niet-actieve vorm
- Actieve vorm wordt omgezet in andere actieve verbindingen (bijv. diazepam), [moederstof] meten heeft geen zin omdat er allerlei dochterverbindingen zijn die nog steeds doorwerken
- Niet actieve vorm wordt omgezet in een actieve vorm (prodrug) (bijv. enalapril), hierdoor kan het door het maag-darmkanaal zonder gelijk afgebroken te worden

Question 50

Welke 2 enzymsystemen heb je?

Answer 50

Fase I reacties: maken het molecuul klaar om er een hele grote polaire groep aan te hangen
- Oxidatie (cytochroom P450 –> oxiderende enzymen)
- Hydrolyse (esterases)
- Reductie (reductases)

Fase II reacties: hangen een hele grote polaire groep aan het molecuul
- Acetyl (N-acetyltransferases)
- Glucuronide (glucuronyltransferases)
- Sulfaat (sulfotransferases)

Question 51

Waar kan genetische variatie bij enzymwerking in zitten?

Answer 51

Tijd van afbraak: belangrijk voor isoniazide (tuberculose) en sulfasalazine (Crohn)
- Langzame acetylering : homozygoot rr, vooral blanken
- Snelle acetylering: heterozygoot Rr/homozygoot RR, japanners en Eskimo’s, efficiëntere afbraak en dus hogere doseringen toedienen

Atypisch cholinesterase: breekt acetylcholine en andere geneesmiddelen af, op 1/3000 werkt het enzym veel minder goed en heb je een hele trage suxamethonium afbraak (sterke spierverslapping)

Aldehyde dehydrogenase: betrokken bij afbraak van alcohol, Aziaten hebben tragere variant en daardoor gevoeliger voor alcohol

Cytochroom P450: veel genetische variatie tussen mensen

Question 52

Wat zijn de kenmerken van het cytochroom P450 enzymsysteem?

Answer 52

Oxiderende enzymen
- 30-40 verschillende soorten in het lichaam
- Genetische variatie in de activiteit van deze enzymen –> beïnvloed o.a. afbraak van bepaalde geneesmiddelen
- Van te voren kun je genotypering doen (wel heel erg duur!) en kijken of mensen bepaalde medicijnen snel afbreken, dan kun je gelijk al een hogere dosis starten
- Doseringsaanpassingen wordt nog moeilijker als mensen verschillende medicijnen slikken (weinig geld voor onderzoek beschikbaar)
- Naast verschillen kunnen ook de concentraties (expressies) ervan variëren
- Zie in afbeelding (niet onthouden verder!) dat verschillende typen bepaalde medicijnen snel afbreken
- Bijv. Losartan (bloeddrukverlagend middel) wordt door CYP3A4 afgebroken, het innemen van rifampicine stimuleert CYP3A4 afbraak en dus bij combinatiegebruik zal je bloeddruk hoog blijven

Question 53

Wat is de enterohepatische kringloop?

Answer 53

In de lever worden stoffen (o.a. galzouten) afgegeven die naar het maagdarmkanaal gaan voor de vertering –> later in de darm worden deze weer opgenomen en komen ze via de poortader weer terug in de lever terecht (kringloop)
- Sommige medicijnen (o.a. digoxine) kunnen aan galzouten binden –> hierdoor opname in lever, opnieuw afgifte en daarna weer opnieuw opname –> opnieuw werking van het medicijn (grote kans op complicaties bij hoge dosissen)

Question 54

Welke 2 ordes van kinetiek heb je?

Answer 54

0de orde kinetiek/afbraak: afbraak van een vaste hoeveelheid per tijdseenheid, er kan geen halfwaardetijd (t_1/2) berekend worden, er wordt snel een maximum bereikt (bijv. bij alcohol) door maximale afbraak per tijdseenheid

1e orde kinetiek/afbraak: afbraak van een vast percentage per tijdseenheid, wel een t_1/2, bij de meeste geneesmiddelen, veel enzymen aanwezig dus vindt meer plaats bij hogere dosering

Question 55

Hoe kun je van een 1e orde kinetiek grafiek toch een rechte lijn maken door de halfwaardetijd weer te geven?

Answer 55

D.m.v. het in een logaritmische grafiek te zetten, omschrijven m.b.v. de volgende formules:

C_t = C_0 * e^-kt
–> C_t = -kt + ln (C_0) (dus y = ax + b) en er geldt dat na 1x t_1/2 dat C_t = 0,5 C_0
–> 0,5 C_0 = C_0 * e^-k*t_1/2
–> t_1/2 = ln (2/k)

Hierdoor maak je de halfwaardetijd van een medicijn zichtbaar (deze is constant en onafhankelijk van de concentratie)

Question 56

Wat is het twee compartimenten model en uit welke twee onderdelen bestaat dit?

Answer 56

Als een medicijn niet alleen maar wordt toegediend en hierna bijv. in het bloed verdwijnt (eliminatie), maar het ook kan distribueren naar andere weefsels (bijv. vet) –> hierdoor kan het op 2 manieren uit het bloed verdwijnen
–> Deze twee verdwijningsprocessen zijn beide weer te geven in een logaritmische grafiek en als je ze hierna optelt heb je de grafiek van distributie en eliminatie (twee compartimenten model) –> dit is een gebogen kromme
- Distributie gaat vaak veel sneller dan eliminatie, hierdoor is het in het begin een kromme (optel som) en als de distributie klaar is zul je op de logaritmische schaal alleen nog maar de eliminatie zien (weer een rechte lijn) en hiermee is ook terug te berekenen welk deel distributie is en welk deel eliminatie bij een gegeven grafiek

Question 57

Wat ontstaat er bij herhaalde onderhoudsdosis van een oraal medicijn na een lange tijd en wat doe je bij een oplaad dosis?

Answer 57

Bij een herhale toedieningsdosis wordt een steady state bereikt –> niveau dat het middel effect heeft met de minste bijwerkingen, de dosis begint laag en wordt opgebouwd tot dit level wordt bereikt en dan hier op gehouden

Bij acute noodsituatie kun je niet wachten op een steady state –> hierdoor geef je in 1x een hele grote oplaaddosis en ga je vanaf daar normaal doseren

Question 58

Hoe kun je de steady-state concentratie berekenen?

Answer 58

Met de formule in de afbeelding met de volgende eenheden:
- D = dosis
- t_t/2 = halfwaardetijd van de stof
- t (tau) = doseringsinterval –> bij 1x per dag is de piek en dal variatie erg groot dus is een infuus dat continue doseert veel idealer omdat het middel niet van werkzaam naar niet-werkzaam schommelt (zie afbeelding)
- V_d = verdelingsvolume

–> met deze kennis sturen in doseringen (bijv. in intervallen of de dosis)

Question 59

Wat is en hoe bereken je de klaring?

Answer 59

Klaring = aantal mL (of L) bloed dat per tijdseenheid volledig van het geneesmiddel wordt ontdaan, dit gebeurt door de nieren en lever

Berekenen met: Klaring = Q * (C_in - C_out) / C_in
- Q = flow in de lever, percentage van de cardiac output
- C_in = inkomende concentratie in lever/nier
- C_out = uit de lever/nier komende concentratie

Question 60

Welke functie hebben de 3 macronutriënten?

Answer 60

Koolhydraten: korte termijn energieopslag

Vetten: lange termijn energieopslag

Eiwitten: weinig functie als energieopslag, wel in de stikstofbalans. Bestaan uit aminozuren en in natuurlijk eiwit zitten essentiële (alleen via voeding binnen te krijgen) en niet-essentiële (zelf te maken uit andere eiwitten) aminozuren

Question 61

Hoe ziet de eiwit- en aminozuur turnover eruit?

Answer 61

Turnover is ong. 280 g/dag en kost 20% van ons rustmetabolisme en per dag 0,83g/kg/dag goede kwaliteit eiwitten eten (gevarieerde producten)
1. Intake vanuit voeding (opname vanuit maagdarmkanaal) (80g inname en 70g opname)
2. Eiwitten zitten als vrije aminozuren in het bloed (100 g)
3. a. omzetting naar eiwitten in spieren (eiwitsynthese) voor verbranding en afbraak hiervan (proteolyse) (200g/dag)
b. biosynthese van stikstofverbindingen (naar bijv. porfyrinen, creatine, carnitine, hormonen, nucleotiden)
c. katabolisme en dan afbraak naar ammoniak (toxisch) en hierna ureum + CO2

–> mechanisme om beschadigde/verkeerd gevouwen/overbodige eiwitten te vervangen voor nieuwe functionele eiwitten en tijdens vasten/ziekte als eiwitbron om weefsels van aminozuren te voorzien

Question 62

In welke situatie is er een stikstof balans?

Answer 62

In een gezonde situatie
- balans: intake - verlies via urine (ureum), faeces en huid
–> intake en verlies moeten gelijk zijn

Question 63

Wanneer is er een positieve en negatieve stikstofbalans?

Answer 63

Positieve balans (N-intake > N-verlies) bij:
- Groei
- Hypothyreoïdie (te langzaam werkende schildklier –> traag metabolisme)
- Wondgenezing
- Zwangerschap
- bodybuilding

Negatieve balans (N-intake < N-verlies) bij:
- Grote wonden/brandwonden
- Koorts
- Hyperthyreoïdie (te snel werkende schildklier –> snel metabolisme)
- Cachexie (bijv. kanker, COPD)
- Tijdens vasten (eiwit malnutritie)

Question 64

Op welke 2 manieren vindt de afbraak van eiwit/aminozuren plaats?

Answer 64

Aminozuren worden afgebroken in:
- Aminogroep –> omzetting in ammoniak (NH4+) –> ureumcyclus (80%) –> ureum –> uitscheiding via urine
of ammoniak –> (20%) glutamine (d.m.v. glutamine synthase)
- Koolstofskelet (alfa-ketozuur) –> citroenzuurcyclus –> vorming van glucose (gluconeogenese)

Question 65

Wat zijn de kenmerken van ammoniak?

Answer 65

NH3
- Kleine anorganische verbinding
- Basisch
- Toxisch (Neurotoxisch/hersenoedeem/levercirrose /verwardheid) –> erger als het in 1x heel hoog wordt omdat o.a. de hersenen niet aangepast zijn (veel glutamine synthase en dit zorgt voor oedeem)
- Productie uit afbraak van aminozuren (katabolisme) -> er wordt citriline en arginine gemaakt. Als hier te weinig van is dan is de ureumcyclus ook niet goed aan het werken. Ammoniak wordt hier omgezet in ureum
- Normaal 50 micromol/L bij volwassenen en 80 bij pasgeborenen

Question 66

Wat zijn oorzaken van een te hoog ammoniak?

Answer 66

Lever/ureumcyclus werkt niet goed
Lever wordt gebypassed (bloed komt niet langs de lever)
Overmatige productie van ammoniak

Question 67

Wat zijn de symptomen van een hyperammoniëmie?

Answer 67

BIj kinderen en volwassenen: Hoofdpijn, Misselijkheid/braken,
Buikpijn, Anorexie, Tremor/ataxie/convulsie, Veranderd bewustzijn/coma, Geprikkeldheid/psychose, Weigering eiwitrijk voedsel, Ontwikkelingsachterstand, Hyperventilatie (prikkeling ademcentrum).

Bij pasgeborenen: progressieve sufheid, slecht drinken, braken, hypotonie, convulsies

Question 68

Wat zijn de belangrijkste indicaties voor een ammoniakbepaling?

Answer 68

Encefalopathie
Neurologische symptomen
Onbegrepen psychiatrie
Verminderde leverfunctie
Sepsis
Ernstig ziek zijn
Familiaire belasting (dood kinderen op jonge leeftijd)
Weerzin tegen vlees
Agressief
Als je niet begrijpt wat er aan de hand is

Question 69

Wat zijn de verschillen en overeenkomsten tussen ureumcyclus defecten?

Answer 69

Verschillen: alle (7) enzymen in de cyclus kunnen erfelijk uitvallen en hierdoor zijn er verschillen, presentatie kan op elke leeftijd zijn

Overeenkomsten: gepaard met hyperammonemische ontregelingen bij teveel eiwit/katabolie, kliniek is min of meer gelijk (behalve arginase deficiëntie), bijna allemaal autosomaal recessief (behalve OTC deficiëntie, X gebonden recessief), slechts 1:8200 mensen

Question 70

Wat zijn de twee doelen van de behandeling van een ureumcyclus defect?

Answer 70

1. Anabolisme (stikstof opbouwen in skeletspier)
   - Geef voldoende energie
   - Vermijdt tekort essentiële aminozuren en vetzuren/mineralen (anders alsnog geen inbouw)
   - Behandel onderliggende oorzaak die energie kost (bijv. koorts)
2. Verwijdering van ammoniak/stikstof (ammoniak omlaag zonder werking van ureumcyclus)
   - Geef zo min mogelijk eiwit
   - Geef stikstofscavengers (binden aan ammoniak en hierdoor direct uitscheiding via urine)
   - Geef aminozuren die essentieel zijn voor ureumcyclus (L-arginine/L-citrulline) en carnitine
   - Lactulose/rafaximin (zure darminhoud en meer ontlasting en antibiotica)
   Bij ammoniak > 200 micromol/L overweeg dan hemodialyse

Question 71

Wat zijn uitlokkende momenten voor een hyperammoniëmie?

Answer 71

Katabolisme: koorts, infectie, vasten (na bariatrische operatie)
Anaesthesia, operatie
Eiwit overdosis: postpartum, parenteral nutrition, Atkin’s dieet
Medicatie: valproinezuur
Onbegrepen

Question 72

Welke chronische behandeling voer je uit bij een ureumcyclus defect en wat zijn mogelijke bijwerkingen?

Answer 72

Beperking stikstofinname (laag in natuurlijk eiwit)
Voorkomen tekort aan essentiële aminozuren, vitamines en mineralen (aminozuurpreparaten slikken)
Voorkomen catabolie (voldoende calorieën)

Bijwerkingen: alimentaire tekorten (ondanks dat je er bovenop zit), catabolie en overgewicht (overvoeding)

Question 73

Wat gebeurt er bij de ziekte phenylketonurie (PKU)?

Answer 73

Stoornis in de afbraak van aminozuur phenylalanine omdat het enzym phenylalanine hydroxylase (PAH) niet goed werkzaam is, hierdoor:
- Meer phenylalanine: cognitie stoornissen, toxisch
- Minder melanine: hypopigmentatie (bleke huid, blonde haren, blauwe ogen)
- Minder L-dopa (dopamine): cognitie stoornissen
- Minder schildklierhormoon: cognitie stoornissen

–> autosomaal recessieve ziekte met incidentie van 1:18.000, pathogene mutaties in PAH-gen

Question 74

Wat zijn de klinische kenmerken van PKU en waardoor ontstaat schade aan de hersenen?

Answer 74

• Ernstige irreversibele psychomotore ontwikkelingsachterstand
• Verstandelijke handicap
• Moeilijk behandelbare epilepsie
• Gedragsproblemen (hyperactief, autismespectrum)
• Hypopigmentatie: bleke huid, blond haar, blauwe ogen
• Muizengeur: afbraakproduct van phenylacetaat

–> hersenschade door hoog [phenylalanine]plasma, laag [tyrosine] en hierdoor lage synthese van catecholaminen, DOPA, melanine en schildklierhormoon + competitie met transporters in bloed-hersenbarrière

Question 75

Welke indeling wordt er gemaakt in ernst van PKU?

Answer 75

• Klassiek: enzymactiviteit PAH < 1%, Phe-waarde > 1200 micromol/L (onbehandeld)
• Niet klassieke PKU: enzymactiviteit PAH 1-5%, Phe-waarde > 600 micromol/L
• Hyperfenylalaninemie (HPA): enzymactiviteit PAH > 5%, Phe-waarde < 600 micromol/L

Normaalwaarde Phe < 80 micromol/L

Question 76

Hoe ziet de behandeling van PKU eruit?

Answer 76

D.m.v. hielprikscreening erg vroege diagnose en directe start van de behandeling (dag 7-9 na geboorte):
- Pnenylalanine beperkt dieet en tyrosine verrijkt
- Genoeg calorie-inname (energie uit endogene eiwitten halen voorkomen)
- Levenslang dieet, vooral belangrijk tijdens kindertijd (hersenschade voorkomen)

Bijwerking: alimentaire tekorten

Streefwaarden: bij kinderen veel lager (<360) dan bij volwassenen (<600) en bij zwangerschap ook het liefst laag (<240) omdat de placenta schade aan kan richten aan het ongeboren kind

andere behandelingen zijn:
- Tetrahydrobiopterin (BH4) -> Co-factor van PAH en Is al beschikbaar: 20% van de patiënten
- Phenylalanine ammonialyase-> Zeer effectief maar niet vergoed in Nederland

Question 77

Hoe ziet een eiwit beperkt dieet bij PKU eruit?

Answer 77

Natuurlijk eiwit beperkt (daar zit Phe in) (12 g eiwit, bij kinderen 6g)
Aanvulling eiwit met Phe-loze aminozuurpreparaten (essentiële aminozuren)
Supplementen na alimentaire deficiënties: vitamines (B6, B11, B12) en ijzer
Voldoende calorieën geven voor het beperken van een negatieve stikstofbalans (anders stijgt Phe)

Question 78

Wat zijn de nadelen van een eiwit beperkt dieet bij PKU?

Answer 78

• Belastend, omdat het een streng dieet is en je jezelf bepaalde voedingsmiddelen moet ontzeggen (bij 4 sneetjes brood zit je al over je dagelijkse eiwitinname)
• Inneme van preparaten en supplementen is moeilijk door hoge kosten en vieze smaak
• Moeilijk met uit eten gaan, school, uitgaan, feestjes, vakantie, zoeken van een baan, kopen van een huis, verandering van verzekering (eigen risico + nog meer bijdrage kwijt)

Question 79

Wat is porfyrie en welke 2 typen heb je?

Answer 79

Monogenetische aandoening waar door 1 enzymdeficiëntie de heemsynthese pathway is verstoord, 2 typen:
- Acute/hepatische vorm: begin heemsynthese, aanvallen van buikpijn met neurologische uitval door stapeling van dALA, klachten na pubertijd (16-40 jaar), meestal vrouwen (80%), autosomaal dominant
- Cutane/erytropoëtische vorm: einde heemsynthese, geïnduceerde huidklachten (pijn, blaren) door stapeling van porfyrines in de huid (zonlicht gevoelig), complicaties als leverenzymverhoging en leverfalen, klachten op kinderleeftijd (huilbaby’s)

Question 80

Wat gebeurt er normaal bij de heemsynthese en wat is er mis bij de acute intermitterende porfyrie en de erytropoëtische protoporfyrie?

Answer 80

Normaal wordt heem gevormd uit glycine en succinyl-CoA en dit wordt mogelijk gemaakt door 9 verschillende enzymen, bij een fout stapeling van ALA, meest relevante porfyrieën:
- Acute intermitterende porfyrie: deficiëntie in PBG-deaminase (3e stap)
- Erytropoëtische protoporfyrie: deficiëntie van ferrochelatase (8e stap)

Question 81

Wat gebeurt er in de cellen bij een acute porfyrie?

Answer 81

Normaal: heem remt ALAS-1 (enzym dat de eerste reactie mogelijk maakt) en bij meer heem verbruik (uitlokkende factor) wordt ALAS-1 juist gestimuleerd
–> hierdoor stijging van de hoeveelheid ALA

Bij acute porfyrie is er een enzymdeficiëntie en zal daardoor het ALA gaan stapelen

Question 82

Wat zijn de symptomen van een acute porfyrie?

Answer 82

Buikpijn (pijn in voeten/rug/bovenbenen) (95%)
Spierzwakte (68%)
Obstipatie
Braken
Moeheid
Hyponatriëmie
Paralyse (10%)
Hypertensie en tachycardie (kan torenhoog zijn)
Rode urine na een tijdje
Onbegrepen psychiatrie (epilepsie, coma, geheugenverlies, etc.)
Hematurie
Erfelijke aandoeningen in de familie
Epilepsie (15%)

Question 83

Wat zijn uitlokkende factoren van een acute porfyrie?

Answer 83

Aangeboren enzym tekort is er altijd, maar je krijgt pas een aanval als je meer heem nodig hebt en dat werkt niet waardoor stoffen ophopen en een groot tekort aan heem ontstaat.
- Geneesmiddelen die CYP450 gebruiken
- Hormonale veranderingen, premenstrueel
- Infecties (ziek zijn)
- Calorische restrictie/vasten (koolhydraatarm dieet)
- Zware rokers
- Alcohol
- Zware inspanning
- Blootstelling aan kou
- Ernstige emotionele stress

Question 84

Hoe verloopt een acute porfyrie zonder interventie?

Answer 84

1. Prodromale fase: gedragsverandering, angstig, opbouwende buikpijn continu, slapeloosheid
2. Daarna buikpijn met braken en obstipatie
3. Inwendige afwijkingen: tachycardie, hypertensie, hyponatriëmie, rode urine (porfyrines in urine), geen koorts, geen CRP-verhoging, geen buikafwijkingen
4. Neurologische afwijkingen (na aantal weken): spierzwakte, epilepsie, paralyse/verlamming

Question 85

Wat moet je meten bij een verdenking op acute porfyrie?

Answer 85

CITO meten: Delta-ALA en PBG in de urine meten
- Niet verhoogd; (<4x verhoogd) dan heb je geen acute porfyrie
- Bij een positieve test (ong. 10x zo hoog) is de diagnose gesteld, kun je gaan behandelen en kun je later nog het type bepalen

Question 86

Hoe is de behandeling van acute porfyrie?

Answer 86

Koolhydraten geven: remmen heemsynthese, enteraal/infuus
Pijnstillers: stimuleren de aanval weer, hoge dosis morfine
Bèta-blokkers: propanolol (tachycardie), stofwisseling vertragen
Uitlokkende factor stoppen/behandelen
Ernstige aanval: heem-arginaat geven (directe remming ALAS-1), zorgt voor minder sterfte en morbiditeit + soms opname op de IC nodig

Question 87

Wat is belangrijk bij de nabehandeling van acute porfyrie?

Answer 87

Terughoudend met geven van heem: helpt prima om 1e aanval te onderdrukken alleen daarna ontstaat een periode van heemtekort wat een aanval kan uitlokken
Voorlichting van patiënten en een noodplan uitspreken
Bij operaties altijd nuchter blijven en een bepaald protocol voeren
Familie inlichten en hen mogelijk ook laten testen aangezien het een autosomaal dominante aandoening is. Wel krijgen dragers maar in 10% van de gevallen klachten omdat je bijv. uitlokkende factoren al vroeg kan uitsluiten (leefstijlveranderingen)

Question 88

Wat zijn voorbeelden van klachten bij diabetes type 1 en wat is belangrijk bij de diagnostisering?

Answer 88

blaasontsteking, onder buikpijn, afvallen, moeheid, futloos, heel veel drinken (ook 4-5x ’s nachts), vaak plassen (ook in bed), slecht zien (tijdelijk). stemmingswisselingen, hyperventilatie, dyspnoe (Kussmaul), braken en andere geur (aceton lucht)

Als je deze klachten hoort en denkt aan diabetes type 1? –> GELIJK glucose meten, niet afwachten tot morgen (nuchter) dan kan dit leiden tot een hypoglycemische ketoacidose

Question 89

Hoe ziet de behandeling van diabetes type 1 eruit?

Answer 89

In het begin hoeveelheid koolhydraten en bijbehorende hoeveelheid insuline berekenen en inspuiten + glucosegehalte meten in het bloed

Nu krijgt bijna iedere patiënt een insulinepomp (hierop koolhydraten invoeren voor maaltijd) en een glucose-sensor (meter) in de buik/arm
- Tussen de 70-80% regulatie is goed genoeg, maar soms lukt het wel om 97% van een dag een goede glucosespiegel te hebben
- Je kunt er alles mee eten en drinken, wel snelle suikers (bijv. cola) graag bij een maaltijd nemen
- Bij teveel insuline kans op een hypo (glucose<4): moeite met bewegen, energieloos, duizelig –> dekstro nemen (3-4 tabletjes)

Question 90

Wat zijn klachten die veel voorkomen bij diabetes type 2?

Answer 90

Hypertensie
Hypercholesterolemie
Veel dorst
Vaak moe
Vaak overgeven
Door obesitas
Sterke familiaire achtergrond

Question 91

Welke complicaties kunnen optreden bij diabetes type 2?

Answer 91

Moeite met lopen
Polyneuropathie (slecht gevoel in positionering voeten en slecht gevoel handen + pijn)
Retinopathie
Haaruitval en huidproblemen aan scheenbenen
Vasculaire problemen (openhart operatie met bypass, stenose in carotiden, TIA’s, CVA, claudicatio intermittens)
Vaak benauwd (AP)
Slechter wordende nierfunctie (20 ml/min)
–> soms kans op insulineresistentie en dus ontzettend veel insuline spuiten (tot wel 260 EH/dag terwijl 0,5 EH/kg/dag normaal is) om glucose te kunnen reguleren –> lukt vaak nog niet eens goed en dus mogelijk een insulinepomp

Question 92

Wat zijn de oorzaken van overgewicht?

Answer 92

• Leefstijl -> Ongezond eten, wenig bewegen, alcoholgebruik, etc.
• Mentaal -> Depressie, chronische stress, eetstoornis, etc.
• Medicatie
• Hormonaal -> Zoals PCOS, menopauze, etc.
• Hypothalaam
• monogenetisch/syndromaal

Question 93

Waar maakt stikstof onderdeel van uit?

Answer 93

Bestanddeel van ammoniak, aminozuren/eiwitten, spieren, enzymen, hormonen, RNA, neurotransmitters en stikstofoxide, …

Question 94

Waarom is er eiwitturnover?

Answer 94

Een mechanisme om beschadigde (door UV, toxische stoffen, etc.), verkeerd gevouwen of overbodige eiwtten te verwijderen en te vervangen door nieuwe functionele eiwitten
Tijdens vasten/ziekte wordt de skeletspier gebruikt als eiwitbron, om andere weefsel van aminozuren te voorzien

Question 95

Wat zijn de oorzaken van hyperammoniemie

Answer 95

• Lever -> hepatocelullaire dysfunctie; shunt: portale collaterale circulatie
• Infectie/sepsis -> infectie ureasesplitsende bacteriën
• Nier-darmproblematiek -> distale renale tubulaire acidose en uretero-signoidostomie
• Medicatie -> chemotherapie: aparaginase, 5FU; glycine, TPV, carbamazepine, topiramaat en valproaat
• Anders -> ondervoeding, eiwitoverload en gastric bypass (minder aanmaak citriline, eiwitondervoeding)
• Erfelijke metabole ziekten -> ureumcyclusdefecten, organische acidemieen, carnitinedeficientie, MCADD/vetzuuroxidatiestoornissen, LPI, Reye syndroom, Barth syndroom, pyruvaatcarboxylasedeficientie, hyperinsulinisme hyperammoniemie en pyrroline-5-carboxylaatsythetasedeficientie

Question 96

Welke controles heb je bij diabetes?

Answer 96

Bij verpleegkundige kom je langs die alles uitlegd
Kijken of je goed prikt
Wondjes op de voeten
Dietiste
Oogziekenhuis -> kijken of zicht niet achteruitgaat
Bloedwaardes worden gemeten