HC's WEEK 7 Flashcards
In een normale cyclus van 28 dagen, welke dagen behoren dan tot het window van endometriale receptiviteit?
Cyclus dagen 16-22
= 5-10 dagen na de LH piek
Vanaf welke termijn is hCG meetbaar in de blastocyst?
Vanaf dag 7-8 postfertilisatie
Vanaf wanneer is het zwangerschapsproduct zelf in staat om zichzelf in stand te houden? Welk ding is daarvoor nodig?
Functionerend corpus luteum is cruciaal in eerste 7-9 weken zwangerschapsduur voor instandhouding
Welke cel wordt de functionele cel van de placenta genoemd?
De syncitiotrofoblast
= grootste producent van hormonen en eiwitten
Noem 5 groepen endocriene producten die de placenta uitscheidt via de syncytiotrofoblast
- hypothalamus-like: GnRH, CRH, TRH
- hypofyse-like: hCG, groeihormoon, hPL, ACTH en oxytocine
- cytokinen: interleukinen, interferonen, TNF-a
- groeifactoren: IGF-I, EGF, inhibine, TGF-b
- overig: steroïden, opiaten en prorenine
Welke endocrinologische veranderingen vinden plaats met betrekking tot prolactine?
- hypofyse hypertrofie door E2-gestimuleerde lactotrofe cellen (verhoging prolactine uitscheiding)
- prolactine 10x hoger dan normaal
- prolactine stijgt tgv oestrogene & TRH stimulatie hypofyse
Wat kan een gevolg zijn van hyperthyreoïdie (» T4) tijdens de zwangerschap?
Hyperemesis gravidarum (HG)
= keto-acidotisch door vaak overgeven
- relatief hoog hCG = ernstigere vorm HG
Noem 3 gevolgen van de productie van CRH (corticoïd releasing hormone) door de placenta
- stijging ACTH = stimulatie bijnier
- zona fasciculata hypertrofie
- striae, melasma (zwangerschapsmasker)
Noem 4 redenen waarom vrouwen tijdens hun bevalling worden overgedragen?
- meconium in vruchtwater
- niet vorderende ontsluiting
- niet vorderende uitdrijving
- te veel pijn
Noem 8 kenmerken van een normale baring
- amenorroeduur 37-42 weken
- foetus in hoofdligging
- spontaan begin weeën
- ontsluiting en uitdrijving zonder medische interventies
- geboorte complete placenta + vliezen < 1 uur
- totaal bloedverlies < 1000 ml
- gaaf perineum, 1e/2e graads ruptuur, episiotomie
- apgarscore > 7 na 5 minuten, neonaat behoeft geen directe zorg
Uit welke 3 fasen bestaat de bevalling?
- ontsluitingsfase
- uitdrijvingsfase
- nageboortetijdperk
Noem 4 mogelijke mechanismen achter de ontsluitingsfase
- onbekend
- membraan activatie + uterus contracties + cervicale dilatatie
- foetaal signaal: CRF –> cortisol EN DHES –> PCE2 en PCG2a
- pathologisch: infectie, inflammatie, overrekking uterus bij een meerling
Welke 6 aspecten onderzoek je bij het doen van een vaginaal toucher/inwendig onderzoek? (POVIAS)
P = portio
O = ontsluiting
V = vliezen
I = indaling
A = aard voorliggend deel
S = stand voorliggend deel
Welk mechanisme wordt gebruikt om de mate van indaling aan te duiden?
Vlakken van Hodge
- Hodge 1 = bovenrand symfyse
- Hodge 2 = onderrand symfyse
- Hodge 3 = interspinaallijn
- Hodge 4 = bekkenbodem
Onder welke 2 omstandigheden kan de uitdrijvingsfase starten?
- volledige Hodge 3
- volledige ontsluiting
Noem 3 kenmerken van het stand van het caput van de foetus bij een normale baring
- achterhoofdsligging
- achterhoofd voor
- kleine fontanel (driehoekje) ligt boven
Wanneer zie je afwijkende caput standen bij bevallingen?
- congenitale afwijkingen
- te vroeg geborenen
- ineffectieve weeën
- AAA stand
Welke caputligging zorgt voor een baringsonmogelijkheid?
Voorhoofdsligging
Waarmee kan men foetale bewaking uitvoeren tijdens de baring?
CTG = cardiotopogram
Wat is de normale foetale hartfrequentie?
110-150 mmHg
Noem 3 voorwaarden voor het mogen starten van persen
- 10 cm ontsluiting
- gevoel van perswee/persdrang
- voorliggend deel op/voorbij Hodge 3
Wat is de inwendige spildraai?
Draai van hoofd baby van horizontaal naar verticaal WANT bekkeningang = horizontaal MAAR bekkenuitgang = verticaal
Wat zijn kenmerken van de uitwendige spildraai?
- laten persen/zuchten tot caput geboren is, caput spil draait vanzelf
- foetus draait terug naar kant waar rug lag
- schouders kunnen bekkenuitgang nu ook passeren
Noem 5 dingen die gedaan worden na de geboorte van de neonaat
- bij mama op de borst
- afdrogen en warm houden
- apgar score
- navelstreng afklemmen en doorknippen
- maternale conditie monitoren: vitale parameters, inspectie bloedverlies, palpatie uterus
Noem 4 kenmerken van het nageboorte tijdperk
- duur < 1 uur
- controleer bloedverlies
- controle contractiestand uterus
- controle loslating placenta
Hoe heet de handgreep die wordt uitgevoerd om te checken of de placenta al heeft losgelaten?
Handgreep van Kustner
Noem 5 aspecten waar men alert op moet zijn tijdens het nageboortetijdperk
- geringer bloedverlies en verkorting nageboortetijdperk
- alert op gecontraheerde uterus (standaard bolus oxytocine, zo nodig extra)
- alert op lege blaas
- controlled cord traction (CAVE inversio uteri)
- observeer oorzaak en hoeveelheid bloedverlies
Welke 4 aspecten worden bij placenta onderzoek onderzocht?
- foetale zijde
- maternale zijde
- navelstreng
- vliezen
Wat is perineum trauma?
Het ontstaan van een inscheuring door passage van het hoofd van het kind door de vulva tijdens de baring
Noem 5 anatomische locaties waar perineum trauma kan voorkomen
- labia minora en labia majora
- vaginawand
- perineum
- rectumkringspier (sfincter ani)
- rectumslijmvlies
Noem 8 mogelijke oorzaken van morbiditeit rondom een gecompliceerde bevalling
- vroeggeboorte
- dysmaturiteit
- perinatale asfyxie
- congenitale afwijkingen
- hypertensieve ziekten
- trombo-embolieën
- fluxus postpartum
- infectie
Bij welke termijn wordt gesproken van vroeggeboorte?
< 37 weken
Welke 3 dingen moeten gedaan worden in geval van vroeggeboorte < 32 weken?
- geef celestone: voor longrijping, tot 34 weken
- geef MgSO4: voor rijping zenuwstelsel, indien < 32 weken
- probeer bevalling te remmen
Noem 7 mogelijke gevolgen van prematuriteit
- respiratoire problematiek
- sepsis
- NEC
- intracraniële bloedingen
- motorische problematiek
- ontwikkelingsproblematiek
- gedragsproblematiek
Wat houdt serotiniteit in?
Zwangerschap van > 42 weken (maar in praktijk al vanaf 41 weken)
Noem 2 manieren hoe een bevalling gerijpt/geprimed kan worden
- mechanisch: ballon van urinekatheter
- medicamenteus: prostaglandine (misoprostol)
Noem 2 manieren hoe een bevalling ingeleid kan worden (als portio rijp genoeg is)
- amniotomie: vliezen breken = prostaglandine release meestal binnen 1 uur
Als dit niet werkt, dan - oxytocine geven
Noem 4 mogelijkheden betreft pijnstilling bij een bevalling
- lachgas
- pethidine
- remifentanil (als contra-indicatie epiduraal of te ver gevorderde baring)
- epiduraal analgesie (23%, veiligste voor moeder en kind, meest effectief)
Noem 3 voorbeelden van een abnormaal beloop tijdens ontsluiting
- niet vorderen: > 1 cm per uur onstluiting
- meconium houdend vruchtwater
- navelstreng prolaps
Wat zijn de 3 P’s voor een niet vorderende ontsluiting?
- Passage = baringskanaal
- Passenger = positie en presentatie neonaat
- Power = kracht van de weeën
Wat is het aangewezen beleid bij een niet vorderende ontsluiting?
Indien mogelijk, los probleem op, anders:
- andere houding
- adequate pijnstilling
- bijstimulatie (oxytocine)
Geef 5 kenmerken van het voorkomen van meconium in het vruchtwater
- meconiumlozing reeds voor geboorte
- gerelateerd aan zwangerschapsduur
- reden voor partus in 2e lijn
- geassocieerd met complicaties zoals zuurstofgebrek, infecties of ademhalingsproblemen
- 5/100 met ernstige ademhalingsproblemen: MAS = meconium aspiratie syndroom
Noem 4 kenmerken van een abnormaal verloop bij de uitdrijving
- foetale nood
- kunstverlossing
- schouderdystocie
Noem 4 oorzaken van abnormaal beloop bij uitdrijving
- suboptimale weeën
- matige perstechniek
- ‘large for gestational age’ kind
- afwijkende stand foetale caput
Wat zijn 3 mogelijkheden betreft beleid bij abnormaal beloop bij uitdrijving?
- andere houding
- coaching
- bijstimulatie met oxytocine
Op welke 4 manieren is foetale nood te monitoren?
- echoscopisch (m.n. antenataal, i.c.m. CTG)
- intermitterend cortonen: doptone
- continue cortonen: cardiotopogram (CTG)
- microbloed onderzoek
Noem 5 aspecten die te zien zijn met behulp van een cardiotocogram?
- basis hartfrequentie
- variabiliteit
- acceleraties
- decelleraties (= dip na wee = slecht teken ivm hypoxie)
- tocogram
Noem 4 kenmerken van een MBO
- invasief
- moet wel gebroken vliezen voor hebben
- alleen bij twijfel over foetale conditie/hypoxie
- obv uitslag/vordering verder beleid bepalen
Noem 2 vormen van kunstverlossing
- vacuum extractie
- forcipale extractie
Noem 3 indicaties voor een kunstverlossing
Toestand moeder
- pre-existente aandoening: hart- of
longaandoening, spierziekte
- complicatie durante parte: bloedverlies, eclampsie
Toestand kind: foetale nood, uitgezakte navelstreng
Tijdsindicatie: niet vorderende uitdrijving
Noem 3 nadelen van een sectio caesarea
- normale operatie- en anesthesiologische complicaties
- meer bloedverlies
- langere herstelfase
Noem 3 mogelijke risico’s bij een volgende zwangerschap bij eerdere keizersnede
- uterus ruptuur
- placenta implantatie problematiek: placenta praevia, placenta accreta/increta/perceta
- adhesies
Wat is een schouderdystocie?
Het hokken van voorste schouder achter de symfyse
Wat zijn de 4 T’s die een risico vormen voor een fluxus postpartum?
Tone = atonie (70%)
Trauma = rupturen baringskanaal (20%)
Tissue = placentarest (10%)
Thrombine = stollingsstoornissen (1%)
Beschrijf het stappenplan betreft fluxus management
- hulp
- bolus oxytocine
- blaas legen
- uterus massage
- vitale parameters
- 2e infuus & vullen
- warmte management
- extra medicatie: uterotonica (oxytocine, nalador) en tranexaminezuur
- naar OK
Hoe lang blijft het corpus luteum in de ovaria bestaan?
6-8 weken zwangerschapsduur
4-6 weken postovulatoir
Welke 3 hormonen produceert het corpus luteum?
- progesteron
- androsteendion (precursor placentair oestrogeen)
- testosteron (precursor placentair oestrogeen)
Wat houdt de luteo-placental shift in?
Na 9 weken regressie van het corpus luteum, waardoor de placenta de hoofdproducent van progesteron wordt
Waarom doen miskramen zich vaak voor in de 7e/8e week?
Het kan rond die tijd mis gaan als het corpus luteum en de placenta niet goed op elkaar zijn ingespeeld. Als het corpus luteum namelijk rond de 8e week uitwerkt/in regressie gaat, stopt langzamerhand zijn productie van progesteron. Als de placenta deze productie dan niet overneemt, zal er een progesteron-onttrekkingsbloeding plaatsnemen = miskraam
Noem kenmerken van hCG?
- sterke structurele overeenkomst met LH
- synthese in syncytiotrofoblast van placenta
- eerste weken stimulatie steroïdogenese corpus luteum
- na 8-9 weken stimulatie steroïdogenese in placenta
- langere halfwaardetijd van LH (2h vs 24h), dus stabielere stimulatie progestron productie in CL
Beschrijf het beloop van de hCG-spiegel gedurende de zwangerschap
- snelle stijging in eerste weken
- max bij 8-10 weken
- nadien daling serumspiegel
- constant tot eind zwangerschap rond 10-20 x 10*3 IU/L
Serum hCG stijging van 50% iedere 2 dagen wijst meestal op normale zwangerschap
Bij welke hCG titer MOET een normale intra-uteriene zwangerschap echoscopisch zichtbaar zijn?
1500-3000 IU/L
Noem 2 kenmerken van trofoblastziekte (MOLA-zwangerschap)
- zéér hoge hCG spiegels (3-100x normaal)
- met name toename van b-ketens
DUS follow up = meting totaal & b-hCG
Wat heb je bij het zogeheten ‘hook effect’ bij hoge hCG spiegels?
Vals negatieve zwangerschapstest
Noem 3 kenmerken van urine zwangerschapstesten
- zijn specifiek gericht op epitoop van B-unit
- heeft gevoeligheid van 25-50 mlU/ml, sommige van 15 tot 100 mlU/ml
- testen bevatten vrij en gebonden antilichamen gericht tegen 2 epitopen van intact hCG molecuul
Hoe kan een vals negatieve zwangerschapstest dan ontstaan?
- bij overmaat hCG of b-hCG vormen er complexen van signaalAb + ongebonden hCG
- bij overmaat van hCG of b-hCG krijg je dan vals negatieve uitkomst
Waarom is de foetus sterk afhankelijk van progesteron uit de placenta voor steroïdogenese?
Foetale bijnier heeft nauwelijks 3b-OH dehydrogenase
Welke 2 enzymen ontbreken in de placenta?
17a-hydroxylase
17-20 lyase
Wat is het gevolg van het ontbreken van deze 2 enzymen in de placenta?
Kan niet zelf uit progesteron corticosteroïden of androgenen maken
Hoe wordt dit probleem opgelost?
De bijnier van de foetus kan dit wel (uit progesteron corticosteroïden en androgenen maken)
DUS in ruil voor progesteron van placenta levert bijnier foetus veel DHEA (voorloper E2)
Noem 4 functies van placentair progesteron
- precursor voor foetale bijnier; steroïdogenese van corticosteroïden en mineralocorticoïden
- remming uteruscontracties
- behoud van decidua/endometrium
- immuunmodulatie ter voorkoming afstoting trofoblast
Noem 2 kenmerken van oestrogenen
- vanaf week 8-9 placenta belangrijkste bron, daarvoor corpus luteum
- productie wordt gestuurd door foeto-placentaire eenheid (foetaal DHEAS)
Noem 5 dingen waar oestrogenen bij de moeder nodig voor zijn
- regulatie placentaire progesteron productie
- borstklierweefsel ontwikkeling
- maternale cardio-vasculaire adaptie
- circulerend bloedvolume
- renine-angiotensine systeem
Welke balans zorgt er tijdens de zwangerschap voor dat er homeostase/balans voor foetale ‘rijping’ in stand wordt gehouden?
Gedurende zwangerschap remming van myometriumcontracties door relatieve overmaat aan progesteron
Noem 8 stappen van de endocrinologie van de bevalling
- toename foetale bijnier steroïdogenese
- minder inhibitie van placentair CRH synthese door progesteron
- hierdoor stijging foetaal ACTH
- dan toename van corticosteroïden vanuit rijpende foetale bijnier
- meer steroïdogense: i.h.b. DHEAS als voorloper van E2
- toename conversie in oestradiol in placenta
- door toename oestrogenen blokkeer je de remmende werking van progesteron
- veranderingen in myometrium
Welke 3 veranderingen treden op in het myometrium als gevolg van ‘de endocrinologie van de bevalling’, specifiek door de toename van oestrogenen?
- toename gap-junctions
- toename oxytocine receptoren
- toename prostaglandine receptoren
Wat zijn de 2 gevolgen van toename van 3b-OH dehydrogenase activiteit in de foetale bijnier?
- meer productie cortisol
- meer prostaglandine synthese (als voorloper van corticosteroïden)
Noem 3 gevolgen van de toename van foetale corticosteroïden
- prostaglandine synthese in placenta en vliezen
- veranderde ratio progesteron-receptor isovormen
- PR-A»_space;, ten koste van PR-B
- longrijping o.i.v. corticosteroïden
Noem 2 manieren waarom progestagenen (prostaglandine en progesteron) gebruikt kunnen worden rondom de bevalling
- prostaglandine voor inductie baring, priming cervix
- progesteron remming van premature contracties en vroeggeboorte als niet a terme
Noem 4 hormonen die de placenta niet passeren
- cortisol
- prednison
- prednisolon
- hydrocortison
Noem 2 hormonen die wel de placenta passeren
- dexamethason
- b-methason (Celestone)
Noem 5 gevolgen van foetale stress (door infectie of hypoxie bijv.)
- stijging cortisol
- daling progestageen inhibitie van CRH synthese in placenta
- stijging CRH = stijging ACTH
- meer stijging cortisol
–> longrijping + partus prematurus
Beschrijf hoe een maternale ontsteking kan leiden tot partus prematurus (4)
- onsteking = cytokines
- stijging foetale corticosteroïden
- stijging amnion prostaglandines + E2/E3
- myometrium contracties
Noem de 2 belangrijkste hormonen bij lactatie
- prolactine: noodzakelijk voor synthese van
lactose, lipiden en caseïne- in zwangerschap 10-20-voudige stijging
- oxytocine: ontlediging van alveoli en ductuli
Hoe is melkontlediging op gang te brengen?
Toeschietreflex = door tactiele impulsen en emotionele stimuli van hogere hersencentra die oxytocine gaan produceren
Noem 5 kenmerken van de werking van lactatie
- melkproductie in alveoli komt op gang na (snelle) daling in circulatie van oestrogeen en progesteron
- borstkliervulling en melksecretie begint 3-4 dagen postpartum
- door hoge steroïden spiegel of door inhibitie van prolactine uitscheiding met dopamine agonist stopt de melksynthese
- oestrogenen inhiberen melkproductie dus ook
- zuigen doet dopamine dalen waardoor prolactine synthese weer toeneemt
Beschrijf de samenhang tussen lactatie en amenorroe
- relatieve hyperprolactinemie onderdrukt GnRH
stimulatie van gonadotrofine secretie - FSH en LH weer normale spiegels vanaf 3-5 wkn
postpartum wanneer prolactine normaliseerd- dit dus NIET bij lacterende moeder
- hoge oestrogeen spiegels versterken
dopaminerge inhibitie op hypothalaam niveau- OAC/COC kan melkproductie doen dalen
Wat houdt een zwangerschap in kwetsbare situatie in?
= disbalans van beschermende factoren en risicofactoren (zowel medisch als sociaal)
Noem 4 voorbeelden van situaties waar bij de zwangere zeer kwetsbaar is en er direct interventie nodig is
- huiselijk geweld
- harddrug- of alcoholverslaving
- dakloos
- acute ernstige psychiatrische problematiek
Wanneer is een zwangere kwetsbaar?
Als meer risicofactoren dan beschermende factoren
Wanneer is een zwangere potentieel kwetsbaar?
Meer beschermende factoren dan risicofactoren
Wanneer is een zwangere zelfredzaam?
Als geen risicofactoren
Noem 5 voorbeelden van bedreigende/risicofactoren voor een zwangere?
- onvoldoende huisvesting
- moeilijk aflosbare schulden
- suboptimaal zorggebruik
- psychiatrische aandoening
- chronische ziekte
Noem 5 voorbeelden van beschermende factoren voor een zwangere?
- lopend huisvestingstraject
- open voor schuldsanering
- samenwerking met zorgverleners
- behandeling psychiatrische aandoening
- behandeling chronische ziekte
Wat houdt de DOHaD-hypothese in?
= Developmental Origin of Health and Disease
- interactie tijdens een gevoelige periode vd ontwikkeling heeft permanente invloed op de structuur en werking van het lichaam
- het lichaam wordt tijdens de foetale ontwikkeling als het ware geprogrammeerd
- invloeden op intra-uteriene ontwikkeling hebben levenslange gevolgen
Noem 5 levenslange gevolgen van negatieve invloed op intra-uteriene ontwikkeling
- hart- en vaatziekten
- hypertensie
- obesitas
- ontwikkelingsproblemen
- psychische problemen
Noem 2 mogelijke gevolgen van ernstige stress tijdens de zwangerschap voor de foetus?
- invloed op ontwikkeling vh foetale stress systeem
- invloed op ontwikkeling vd foetale hersenen
Wat is het gevolg van chronische stress op de hypothalamus-hypofyse adrenale as?
- chronische stress = hoog cortisol
- cortisol kan over placenta naar kind
- deregulatie van negatieve feedback
- hypercortisolisme & HPA sensitatie
Gevoeligheid stress-systeem kind wordt in eerste 3 maanden van zwangerschap bepaald
Wat zijn de post-natale gevolgen van prenatale stress bij de foetus door maternale stress?
- cardiovasculaire aandoeningen
- neurologische aandoeningen (ook psychiatrisch)
- metabole aandoeningen
Noem 3 kenmerken van foetale hersenontwikkeling
- 1 miljoen neuronale verbindingen per seconde
- aanhoudende ernstige stress invloed op neuronale connecties
- aanhoudende ernstige stress invloed op ontwikkeling hippocampus
[Maternale psychiatrie] Noem kenmerken van antenatale depressie
- prevalentie 11%
- antenatale depressie –> mishandeling 4x zo hoog
- antenatale depressie + mishandeling –> psychopathologie 11-16 jaar 12x zo hoog
- meer vroeggeboorte
Wat is de impact van SSRI-gebruik op de foetale ontwikkeling?
- verdubbeling dosis gaat gepaard met 187 gram afname geboortegewicht
- kinderen die waren blootgesteld aan SSRI’s zitten en lopen later 3x zo vaak abnormaal bij 3-4 maanden
- meer afwijkende motorische score op 6-40 maanden
- kinderen zitten en lopen later
Wat is het beleid/kenmerken bij SSRI gebruik tijdens de zwangerschap? (5)
- advies na 6 maanden af te bouwen
- 1/3e wordt > 24 maanden voorgeschreven
- cognitieve therapie werkt even goed als SSRI
- wandelen vermindert kans op terugval
- beweging beschermt tegen prenatale depressie
Noem 6 biologische mechanismen die van belang zijn tijdens de zwangerschap
- epigenetisch
- bouwstenen groei en ontwikkeling (voeding)
- programmering stressysteem
- hersenontwikkeling
- microbioom
- hechting en agency
Welke 5 aspecten zijn belangrijk bij contextuele benadering?
- obstetrische/somatische aspecten
- psychiatrische aspecten (incl psychofarmaca)
- verslaving/intoxicaties
- psychosociale problematiek
- verstandelijke beperking
Hoe werkt zorg op micro-, meso- en macroniveau?
Micro = zorg individuele patiënt en netwerk
Meso = zorg op organisatieniveau (praktijk, zkh)
Macro = zorg maatschappelijk/nationaal niveau
