HC's Week 1 Flashcards
Wat is dysartrie?
Niet goed meer kunnen praten
Noem 7 algemene functies van hersenen en zintuigen
- Zintuiglijke waarneming
- Somatosensibiliteit
- Motoriek en bewegingssturing
- Bewustzijn, aandacht, oriëntatie en geheugen
- Oordeelsvermogen, denken en taal
- Emoties en motivatie
- Persoonlijkheid en gedrag
Waar staat het acroniem VITAMINS-CD voor? (in het kader van een brede DD maken)
V = vasculair
I = infectieus
T = trauma
A = auto-immuun/allergie
M = metabool
I = idiopathisch/iatrogeen
N = neoplasie
S = sociale oorzaken
C = congenitaal
D = degeneratief/drug-related
Noem 3 soorten ziektebeloop incl. voorbeelden
- Paroxysmaal: migraine, epilepsie
- Exacerbatie met herstel: recidiverende infarcten, MS
- Chronisch: degeneratief, COPD
Noem 3 categoriën waarin ziekten kunnen ontstaan
- Peracuut = ontstaan in uren: infarct, bloeding
- Acuut = ontstaan in dagen: ontsteking
- Subacuut = ontstaan in maanden: tumor
Noem de 3 systemen waarin het zenuwstelsel opgedeeld kan worden
- centraal zenuwstelsel (CZS): hersenen (incl. n. opticus en retina) & ruggenmerg
- perifeer zenuwstelsel (PNS): hersenzenuwen & zenuwen van/naar dermatoom
- autonoom: functioneel aparte delen van CNS en PNS (sympatisch vs parasympatisch)
Noem 3 specifiekere onderdelen van het PNS
- perifere ganglia
- receptoren
- perifere (afferent en efferent) delen van spinale zenuwen & hersenzenuwen
Uit welke 5 embryologische structuren worden de uiteindelijke hersenen gevormd?
- telencephalon
- diencephalon
- mesencephalon
- metencephalon
- myelencephalon
Welke 2 structuren ontstaan uit het telencephalon?
- cerebrum (= grote hersenen)
- subcorticale kernen: amygdala, basale ganglia
Welke 2 structuren worden uit het diencephalon gevormd?
- thalamus
- hypothalamus
Welke structuur wordt uit het mesencephalon gevormd?
Middenhersenen: superior & inferior colliculus
Welke 2 structuren worden gevormd uit het metencephalon?
- cerebellum (= kleine hersenen)
- pons
Welke structuur wordt gevormd uit het myelencephalon?
Medulla oblongata
Uit welke 3 structuren bestaat de hersenstam?
- middenhersenen
- pons
- medulla oblongata
Uit welke 5 algemene structuren ontstaat dan uiteindelijk het CZS?
- telecephalon
- diencephalon
- cerebellum
- hersenstam
- ruggenmerg
Uit welke 2 algemene structuren bestaat de cortex van de hersenen?
Buitenkant hersenen = grijze stof: neuronen/cellichamen
Binnenkant hersenen = witte stof: gemyeliniseerde axonen
Noem de 3 cerebrale nuclei/kernen
- basale ganglia/kernen
- amygdala
- hippocampus
Wat zijn de 2 functionele gebieden van taal?
- Broca’s gebied (motorisch)
- Wernicke’s gebied (sensorisch)
Beschrijf globaal de route die een signaal neemt in het sensorische systeem
- Input
- Thalamus
- Primaire schors
- Secundaire schors
Beschrijf globaal de route die een signaal neemt in het motorische systeem
- Input
- Thalamus
- Primaire motorische schors
- Ruggenmerg
- Skeletspieren
Welke 3 structuren behoren tot het limbische systeem & wat is de globale functie van deze?
- amygdala
- hypothalamus
- insula
Functies = emoties en pijn
Noem 6 kenmerken van een neuron
- receptief oppervlak (ontvangstkant): dendrieten en soma
- axon heuvel
- axon met myelineschede
- pre-synaptisch einde (transmitter in vesiculi)
- synaps
- elektrisch geladen (membraanpotentiaal)
Beschrijf 4 soorten classificatie van neuronen (+ voorbeelden)
Classificatie o.b.v. projectie
- lange afstand
- lokaal
Classificatie o.b.v. dendritische structuur
- pyramide vorm
- ster vor
Classificatie o.b.v. aantal uitsteeksels
- 1 (unipolair), 2 (bipolair) –> specialisatie
- veel (multipolair) –> integratie
Classificatie o.b.v. verbindingen
- divergent (1 op veel)
- gefocussed (1 op weinig)
- convergent (meer op 1)
Welke 4 dingen/structuren zijn betrokken bij de chemische overdracht van signalen in het zenuwstelsel?
- pre-synaptische cel
- neurotransmitter
- receptor
- post-synaptische cel
Wat is het gevolg van cholinesterase-remmers (pesticiden, Novitsjok)
- binding aan enzymen zoals acetylcholinesterase
- daardoor geen afbraak van (acetyl-)choline
- zenuwstelsel overactief
Wat is de functie van gliale cellen?
Controle van het interne milieu met diverse types en functies
Noem 4 soorten gliacellen van het CZS incl. hun functie
- oligodendrocyten: myelineschede
- astrocyten: bloed-hersenbarriere
- microglia: fagocytose, littekenvorming
- ependymcellen: liquor productie
Noem 2 soorten gliacellen van het PNS incl hun functie
- satelliet cellen
- Schwann cellen: myelineschede
Welke 2 soorten gliacellen vormen dus de myelineschede?
- oligodendrocyten (centraal)
- Schwann cellen (perifeer)
Uit welke onderdelen bestaat het ruggenmerg?
Somatisch (sensibel en motorisch)
- sensibele output
- motorische output
- lokale circuits (reflex)
- cortico-spinale banen
Autonoom (sympatische grensstreng)
- fight or flight
Wat is het verschil tussen de dorsale en ventrale zijde van het ruggenmerg?
Dorsale zijde/hoorn
- sensibele radix/wortel
- cellichamen liggen buiten het hoor in een ganglion
Ventrale zijde/hoorn
- motorisch radix/wortel
- cellichamen liggen IN het ruggenmerg
- hele lange axonen die richting de spieren gaan
Hoe heet de structuur die gevormd wordt uit een dorsale sensibele radix/wortel en een ventrale motorische radix/wortel?
Deze komen samen in een spinale zenuw
Als deze zich ook weer vertakt dan noem je dat een ramus/tak
In welke anatomische structuur komen spinale zenuwen samen & hoe vervolgen deze zich daarna?
Spinale zenuwen komen samen in een plexus
Gaan vanuit daar naar respectievelijke dermatomen
In hoeveel dermatomen is er dan dus schade als een plexus beschadigd wordt?
Schade in meerdere dermatomen
Wat is het gevolg voor dermatomen als schade in een perifere zenuw?
Dan meestal gedeeltelijke schade in meerdere dermatomen
Noem de 12 hersenzenuwen
n. I = nervus olfactorius
n. II = nervus opticus
n. III = nervus oculomotorius
n. IV = nervus trochlearis
n. V = nervus trigeminus
n. VI = nervus abducens
n. VII = nervus facialis
n. VIII = nervus vestibulocochlearis
n. IX = nervus glossopharyngeus
n. X = nervus vagus
n. XI = nervus accessorius
n. XII = nervus hypoglossus
Wat zijn de modaliteiten van de somatische sensibiliteit?
De zintuigen
Hoe wordt de somatosensorische cortex ook wel afgebeeld?
Als de homunculus
Wat zijn de 2 onderdelen van somato-sensibiliteit?
Gnostische sensibiliteit
= trilling, positie en aanraking
Vitale sensibiliteit
= pijn en temperatuur
Wat is het verschil tussen de routes van signalen van gnostische en vitale sensibiliteit?
Gnostische sensibiliteit (pijn en temperatuur) gaan via de contralaterale zijde omhoog:
- ganglion
- synaps naar andere zenuw
- oversteek contralaterale zijde
- door naar thalamus waar synaps
- somato-sensorische cortex
Vitale temperatuur via dezelfde zijde omhoog
- synaps niet in ruggenmerg maar in de hersenstam
(kruist dus in hersenstam)
- tweede synaps ook in de thalamus
- somato-sensorische cortex
DUS wat zijn de 2 routes van somato-sensibiliteit?
- pijn, temperatuur -> 1e synaps dorsale hoorn -> … -> anterolaterale baan
- gevoel -> dorsale kolom -> 1e synaps hersenstam -> …
DUS hoeveel synapsen maken beide somato-sensibele banen?
Elke 3 synapsen
- 1e = hersenstam (gnostisch)
- 1e = ruggenmerg (vitaal)
- 2e = thalamus
- 3e = somato-sensibele schors
Noem 3 kenmerken van een ventrale motorcel
= grote pyramidevormige cellen met een lang axon richting een spiervezel
- kunnen heel krachtig vuren
- gericht aansturen spiervezels
Waaruit bestaat een motor unit?
Motorneuron + spiervezels
Noem 3 stappen van een reflex
- Sensibele input: primaire afferenten van motoneuronen krijgen primaire informatie van het sensibele neuron wat erbij hoort
- Centrale verwerking met 1 synaps in het ruggenmerg
- Motorische input
Noem 3 soorten afferenten van motoneuronen
- Primaire afferenten uit spinaal ganglion
= monosynaptische reflex - Interneuronen = polysynaptische reflex
-> antagonist spier moet ontspannen - Cortico-spinale banen = pyramidebaan
Noem 2 voorbeelden van extra-pyramidale systemen
- cerebellum -> coördinatie vd beweging
- via basale ganglia -> initiatie, bepalen op basis van andere input of een beweging ook daadwerkelijk handig is om uit te voeren
Wat is de pathofysiologie van de ziekte van Parkinson?
Stoornis in de basale ganglia
- oorzaak = tekort aan dopamine
- problemen met starten van beweging
- tremor
Wat is de pathofysiologie van de ziekte van Huntington?
Stoornis in de basale ganglia
- problemen met stoppen van beweging
- chorea/dansbewegingen
In welke 3 onderdelen wordt het autonome zenuwstelsel ook wel onderverdeeld?
- sympatisch
- parasympatisch
- enterisch (gastro-intestinaal systeem)
Noem 2 soorten van een CVA
- afsluiting bloedvat -> herseninfarct (80%)
- openbarsten bloedvat -> hersenbloeding (20%)
Beschrijf 3 symptomen van een beroerte
- acuut
- onverwachts
- focale functiestoornissen in hersenen of hersenstam
Noem 5 focale symptomen bij een beroerte
- hemiparese
- afasie
- hemianopsie
- dysartrie + diplopie
- ataxie
Noem 4 globale symptomen bij een beroerte
- duizeligheid
- zwart voor de ogen
- verwardheid
- bewusteloosheid
Wat is er bij een herseninfarct af te leiden aan de symptomen?
Op grond van de symptomen is lokalisatie mogelijk in het stroomgebied van grote cerebrale arteriën
Beschrijf 6 kenmerkende symptomen van een herseninfarct waarbij de arteria cerebri media is aangedaan
- eenzijdige zwakte gelaat, arm > been
- eenzijdige gevoelsstoornis
- afasie
- andere hogere cerebrale stoornis (rekenen)
- hemianopsie
- dysartrie
Beschrijf 5 kenmerkende symptomen van een herseninfarct waarbij de arteria cerebri anterior is aangedaan
- eenzijdige zwakte, been»_space; arm, gelaat
- eenzijdige gevoelsstoornis
- gedragsstoornis
- desoriëntatie, apathie
- dysartrie
Beschrijf 3 kenmerkende symptomen van een herseninfarct waarbij de arteria cerebri posterior is aangedaan
- hemianopsie of kwadrantanopsie
- (eenzijdige zwakte)
- (eenzijdige gevoelsstoornis)
Beschrijf kenmerkende symptomen (3 cerebellum, 4 hersenstam) bij een herseninfarct waarbij de arteria vertebralis of arteria basilaris is aangedaan
Cerebellum
- coördinatiestoornis
- dysartrie
- draaiduizeligheid
Hersenstam
- dubbelzien
- slikstoornis
- ataxie
- dysartrie, draaiduizeligheid, bilaterale zwakte
Noem 4 oorzaken van hersenischemie
- intracraniële atherosclerose
- afsluiting groot bloedvat (15%)
- afsluiting kleine lenticulostriaire, perforerende
arterie (25%)
- extracraniële atherosclerose
- embolie vanuit a. carotis of a. vertebralis (30%)
- cardiale embolie (15%)
- atriumfibrillatie, klepaandoening, MI,
persisterend foramen ovale
- atriumfibrillatie, klepaandoening, MI,
- overige (15%)
Tot wat voor soort herseninfarct leidt een afsluiting in een groot bloedvat?
Een corticaal infarct
Tot wat voor soort herseninfarct leidt een afsluiting in een klein lenticulostriair vat?
Een lacunair infarct
Noem 4 overige oorzaken van een herseninfarct
- hematologisch
- polycythemie
- trombocytemie
- maligniteit (diffuse intravasale stolling)
- stollingsafwijking
- vasculitis
- hemodynamische oorzaak (hartstilstand)
- dissectie
Binnen hoeveel uur is het geven van trombolyse bij een herseninfarct nog effectief?
Als binnen 4,5 uur gegeven
Wat is een andere behandeling van een herseninfarct die binnen 6 uur na aanvang nog effectief is?
Endovasculaire trombectomie
