HC 5 Flashcards
hoofd doel rechtstaat
voorkomen van machtsmisbruik
wat zijn kenmerken van een rechtstaat
- Overheden (en burgers) zijn gebonden door het democratisch verkozen recht
- Overheidsmacht is beperkt door de mensenrechten
wie controleert naleving van rechtsregels in een rechtstaat
Onafhankelijke rechtscolleges controleren naleving van rechtsregelsbeschermen de burgers tegen het onwettig opkomen van de overheid
door wie word de bevolking vertegenwoordigt in een Representatieve & parlementaire democratie
Bevolking wordt vertegenwoordigd door parlementsledenbevolking maakt zelf niet de wetten
wie is het staatshoofd in een monarchie
koning(in)
wat zijn kenmerken van een staatshoofd
- Macht gaat over bij erfopvolging, eerstgeboorte recht
- Onschendbaar en onverantwoordelijk =niet politiek verantwoordelijk
- Maar ook beperkte persoonlijke macht
=Kan niet alleen handelen, enkel met een minister
door wie is scheiding der machten ingevoerd
Montesquieu en andere verlichtingsdenkers
wat houd scheiding der machten in en wat is het doel
Macht moet verdeeld worden tussen de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht en machtsmisbruik voorkomen
is er een absolute scheiding
Geen absolute machtenscheiding maar een evenwicht want er is een Wederzijdse afhankelijkheid & controle
wat is het doel van de wetgevende macht
- Wetgeving maken
- Uitvoerende macht controleren
uit wie bestaat de wetgevende macht
Koning, Kamer en Senaat (kamer en senaat niet meer gelijk, senaat maar een zeer beperkte rol)
wie en hoe controleert de wetgevende macht
Uitvoerende macht
* Financieel: goedkeuring eindrekening + begrotingscontrole
* Inhoudelijk: vragenrecht, interpellatierecht, parlementaire onderzoekscommissie,…
uit wie bestaat de uitvoerende macht
Koning, ministers en staatssecretarissen ministers + staatssecretarissen federale regering
wat is het doel van de uitvoerende macht
- Wetgeving uitvoeren
- Land besturen (conform de wetten
uit wie bestaat de gerechtelijke macht
hoven en rechtbanken
wat is het doel van de gerechtelijke macht
Uitspraak doen over geschillen vonnissen en arresten
wat is een eenheidstaat
alle macht gaat uit van één centrale overheid
wat is Decentralisatie
overheidsorganen krijgen een zekere autonomie – zijn onderworpen aan administratief toezicht, bv. provincies en gemeenten
wat is een Federale staat
macht wordt verdeeld tussen de centrale overheid en deelstaten
wat is Deconcentratie
Deelstaten hebben een grotere autonomie – niet onderworpen aan toezicht, bv. gemeenschappen en gewesten
wat is Parlementaire onverantwoordelijkheid
een absolute vrijheid van meningsuiting
wat is Onschendbaarheid van de koning of parlementslid
zij kunnen niet vervolgd worden voor een misdrijf behalve bij heterdaad of als de onschendbaarheid word op ge heffen
hoe komt een wet tot stand
- als het initiatief uitgaat van een parlementslid dan is het een wetsvoorstel (advies niet verplicht), als het initiatief komt vanuit regering dan is het een wetsontwerp (advies verplicht) advies is niet bindend maar wel hoog gezag
- bespreking en stemming commissie: dit is door gespecialiseerde parlement leden, met gewonde meerderheid
- bespreking en stemming plenaire vergadering: met volstrekte meerderheid50% aanwezig en 50% goedgekeurd
- bekrachtiging en bekrachtiging: koning ondertekend wet
- bekendmaking in het BS, 10 dagen hierna inwerktreden tenzij anders vermeld
- BINDENDE WET
hoe word een federale regering gevormd
- Dag na nieuwe regering gaat de premier ontslag van het oude aanbieden aan de koning
- Koning nodigt politiekers uit voor een gesprek
- Uit deze gesprekken word er een informateur aangeduid voor bij verschillende partijen te informeren
- De formateur heeft de taak een regering te vormen
- Regeerakkoord beslissen
- Minister en portefeuilles beslissen
- Nieuwe ministers eet afleggen bij de koning
3 kernbevoegdheden van de uitvoerende macht
- Beleid uitstippelen
- Wetten uitvoeren: doormiddel van besluiten
- Wetten afkondigen: koning ondertekend de wet samen met bevoegde minister
wat is Centrifugaal federalisme
Van eenheid naar veelheid
wat is Centripetaal federalisme
van veelheid naar eenheid
wat is een deelstaat en wat kunnen ze doen
een autonome overheden ( niet onderschikken aan federaal niveau) en ze Kunnen normen met kracht van wet uitvaardigen (decreten & ordonnanties in Brussel
wat zijn de 3 gemeenschappen
Vlaamse, Franstalige en Duitstalige gemeenschap
wat zijn de 3 gewesten
Vlaams, Waals en Brussels Hoofdstedelijk Gewest
wat zijn de 4 taalgebieden
Nederlandse, Franse, Duitse, Tweetalig Brussel-Hoofdstad
in welke 3 soorten gebieden kan je België opdelen
gewesten, taalgebieden en gemeenschappen
wat zijn Toegewezen bevoegdheden
Bevoegdheden die uitdrukkelijk zijn toegewezen of voorbehouden
(Gemeenschappen en gewesten)
wat zijn Residuaire bevoegdheden
Bevoegdheden die niet uitdrukkelijk zijn toegewezen of voorbehouden (Federale overheid)
wat houd Impliciete bevoegdheden in en wat zijn de voorwaarden
Deelstaten mogen niet-toegewezen bevoegdheden uitoefenen, Wanneer noodzakelijk voor de uitoefening van de eigen bevoegdheden
Voorwaarden:
(1) noodzakelijk –
(2) marginale weerslag/ maar een beperkte weerslag
(3) leent zich tot gedifferentieerde regeling, ze kunnen mooi naast elkaar bestaan
wat zijn Exclusieve bevoegdheden
Dit is het uitgangspunt, Voor één materie op een bepaald grondgebied is slechts één overheid bevoegd
wat zijn Gedeeld exclusieve bevoegdheden
Deelaspecten van een bevoegdheid exclusief voor de ene overheid, andere deelaspecten van dezelfde bevoegdheid voor een andere overheid
wat zijn Parallelle bevoegdheden
Bevoegdheden die meerdere overheden naast elkaar kunnen uitoefenen, zonder conflict of hiërarchie
wat zijn Concurrerende bevoegdheden
Bevoegdheden kunnen door meerdere overheden worden uitgeoefend, maar bepaalde overheid heeft voorrang
wat is de oplossing voor Conflicten tussen federale entiteiten
motie: parlementaire procedure 60 dagen op pauze zette -> schorsen
wat is de oplossing voor Conflicten in het federale parlement
alarmbelprocedure: 3/4 van de taalgroep aan de alarmbel trekken
