HC 4: therapie van IBD Flashcards
Wat is het doel bij IBD therapie?
- Inductie van remissie
- Onderhouden van remissie
- Voorkomen en behandelen complicaties
Alle medicatie bij ibd?
- 5-ASA (alleen colitis ulcerosa)
- Thiopurines: azathiopurine, mercaptorpurine, thyoguanine
- corticosteroïden: prednison
- methotrexaat en cyclosporine: immuunsuppressiva
- Biologicals: anti-tnf (infliximab), vedolizumab, ustekinumab
Step up of top down?
Onder staat 5-ASA of sulfazasine. Dan prednison of budesonide (werkt lokaler maar wel slechter), thiopurines of methotrexaat (als onderhoud), dan biologicals, operatie
Goede voeding is belangrijkst
Corticosteroïden?
- Prednison:
oraal, intraveneus, zetpil, klysma
Voor inductiebehandeling (snel beter maken) - Budesonide: werkt lokaler dan prednison. Bij rectum of linkszijdig colon: zetpil/klysma. Bij rechtzijdig colon of terminale ileum(ileocaecaal regio) oraal. Dit is minder toxisch
Veel bijwerkingen: hypertensie, acne, gewichtstoename, infectie, diabetes, osteoporose
Mesalazine?
Mesalazine/5-ASA:
- bij milde tot matige colitis ulcerosa
- pancolitis: oraal, proctitis (rectum): zetpil, linkszijdig; klysma en oraal
- zowel inductie als onderhoud
Bijwerkingen (zelden):
- pancreatitis
- interstitiele nefritis
- hoofdpijn, misselijk, uitslag
Hoe ver komen klysma’s
- Schuim klysma tot colon sigmoideum
- vloeibare klysma tot flexura lienalis
Immunosuppressiva:
thiopurines: azathiopurine, mercaptopurine, tioguanine. Werkt bij beide ibd’s
- Bijwerkingen: pancreatitis, beenmergtoxiciteit (anemie), griepachtig, leverwaarden: lymfeoom, hepatitis, non-melanoma skin cancer
Methotrexaat: alleen bij colitis ulcerosa. Werkt teratogeen (dus minder populair), injectie 1x per week.
- Bijwerkingen: griepachtig, teratogeen, hepatitis, kaalheid, foliumzuur bijgegeven
Ze werken pas optimaal na 3 maanden dus onderhoudstherapie
Biologicals?
Wordt mee gestart als prednison niet werkt, geeft ook inductie.
- ANTI-TNF, laten het pro-inflammatoire stofje stoppen met werken:
- infliximab: infuus 1x in 8 weken
- adlimumab: zelf spuiten 1x in 2 weken
- golimumab: alleen voor uc
Vedolizumab is een alfa4beta7antagonist, infuus in 8 weken
Ustekinumab: remt IL12 en IL23 wat juist zorgt voor activatie van Th17 en TH1.
Bijwerkingen: infusie gerelateerde bijwerkingen, infectie, allergie tuberculose opspelen, maligniteit
Hoe werken biologicals?
Een dendritische cel wordt APC en presenteert aan t-cel, deze komt in actie en krijgt de alfa4-beta7receptor. Met deze receptor kan het met het ziektebeeld via de bloedbaan naar de darmen. Waardoor ze in lamina propria komen, daar maken ze IL12-IL23 en krijg je differentiatie
Hoe werken biologicals?
Een dendritische cel wordt APC en presenteert aan t-cel, deze komt in actie en krijgt de alfa4-beta7receptor. Met deze receptor kan het met het ziektebeeld via de bloedbaan naar de darmen. Waardoor ze in lamina propria komen, daar maken ze IL12-IL23 en krijg je differentiatie.
Interleukocyten geven tnf af, daarop werken de anti-tnf medicijnen
JAK remmers?
Jak 1,2,3 zitten in het cytoplasma van interleukocyten. Zij koppelen cytokines aan stat en kunnen zo transductie geven aan informatie bevorderende eiwitten waardoor ontsteking op gang komt.
Werkt bij meerdere chronische ontstekingen (artritis), ook bij colitis ulcerosa.
JAK 1,3 remmer nu is Tofacitinab.
Chirurgie bij IBD?
Colitis ulcerosa:
- Genezend
- colectomie
- eerst kan er een ileostoma zijn. Daarna kan iemand een ileorectale anastomose krijgen of een pouch
Bij m.crohn = niet curatief, resectie van een deel van colon
