H9. Persoonlijkheid

Question 1

Welke 4 gemeenschappelijke aspecten kunnen we onderscheiden binnen de verschillende persoonlijkheidsdefinities?

Answer 1

• dynamische functie
• systeem van gedragingen
• stabiel (tijd/situatie)
• uniciteit (–> en dus identiteit) (uniek)

Question 2

Wat is de definitie van persoonlijkheid?

Answer 2

persoonlijkheid is het geheel van stabiele eigenschappen die het gedrag initiëren en dat een persoon uniek maakt

Question 3

Welke aanverwante begrippen van persoonlijkheid zijn er?

Answer 3

• karakter
• temperament
• persoonlijkheidstrek
• bekwaamheid

Question 4

Wat is karakter?

Answer 4

= het geheel van affectieve, door de wil geordende reactiemogelijkheden van een mens
- richting van het gedrag: op welke manier zal iemand reageren op een bepaalde situatie of spontaan tot handelen komen?
- aangeleerd

Question 5

Wat is temperament?

Answer 5

= de kracht van ons gedrag, hoe sterk iemand reageert
- aangeboren

Question 6

Wat is een persoonlijkheidstrek?

Answer 6

= een samenvattende beschrijving van samengaande, geobserveerde gedragingen
–> combinatie van trekken = persoonlijkheid
- dimensies

Question 7

Wat is bekwaamheid?

Answer 7

= het niveau van vaardigheden en prestaties

Question 8

Welke 3 personen waren de voorlopers van de klassieke persoonlijkheidstheorieën?

Answer 8

• Empedocles
• Hippocrates
• Galenus

Question 9

Welke 4 oerelementen onderscheidt Empedocles?

Answer 9

lucht, aarde, water en vuur

Question 10

Welke 2 krachten onderscheidt Empedocles?

Answer 10

• Philia (liefde): toenaderingskracht
• Neikos (strijd): vermijdingskracht

Question 11

Welke 4 sappen stonden bij Hippocrates centraal?

Answer 11

• bloed
• slijm
• gele gal
• zwarte gal

Question 12

Welke 4 menselijke types onderscheidt Galenus?

Answer 12

• sanguinicus
• flegmaticus
• cholericus
• melancholicus

Question 13

Welke kenmerken plaatst Galenus bij de 4 types persoonlijkheid?

Answer 13

• sanguinicus: opgewekt
• flegmaticus: kalm, onbewogen, traag
• cholericus: opvliegend, heftig
• melancholicus: somber, neerslachtig

Question 14

Wat is de constitutieleer?

Answer 14

de lichamelijke gesteldheid van het organisme, er is een samenhang tussen lichaam en persoonlijkheid

Question 15

Wat is de fysiognomie en wat heeft deze betekent in de persoonlijkheidstheorieën?

Answer 15

= gelaatkunde
conclusies trekken in verband met de psychische eigenschappen obv het gelaat

Question 16

Wat is de grafologie en wat heeft deze betekent in de persoonlijkheidstheorieën?

Answer 16

= handschriftkunde
uit handschrift van personen karaktereigenschappen afleiden
(handschrift gestuurd door zenuwimpulsen => uniek)

Question 17

Wat is de frenologie en wat heeft deze betekent in de persoonlijkheidstheorieën?

Answer 17

= cranioscopie = studie van menselijke schedel
Gall en Spurzheim onderscheiden 4 pijlers

Question 18

Welke 4 pijlers onderscheiden Gall en Spurzheim?

Answer 18

• hersenen zijn het centrum van de geest
• de hersenen (en dus ook de geest) zijn opdeelbaar
• verschillende hersengebieden hebben verschillende mentale functies
• de grootte van het hersengebied geeft een indicatie voor de mate waarin de mentale functie ontwikkeld is

Question 19

Wat is de huidige visie op persoonlijkheid?

Answer 19

typologieën = mensen indelen in types en daardoor ook stigmatiseren
=> wat leidt tot de trektheorieën

Question 20

Waarom verliezen we een stuk van de werkelijkheid door het opdelen van mensen in types?

Answer 20

• is makkelijk, maar tegelijk onrechtvaardig en onwetenschappelijk
• geen twee mensen zijn identiek, dus ook geen twee ‘melancholici’ zijn identiek

Question 21

Wat zijn de gevolgen van stigmatisering?

Answer 21

• je ziet wat je verwacht te zien
• self-fulfilling prophecies
• ook uitlokken van gedrag

Question 22

Wat zijn trektheorieën?

Answer 22

= beschrijving van de persoonlijkheid adhv bipolaire dimensies: trekken (traits)

Question 23

Wat is het onderscheidt tussen een trek en een gewoonte?

Answer 23

een gewoonte wijst op een onveranderlijk en onbuigzaam type van reactie dat door herhaling aan één bepaalde stimulussituatie gebonden is

Question 24

Wat is het onderscheidt tussen een trek en een attitude?

Answer 24

een attitude heeft een bepaald referentie-object, het impliceert een waardeoordeel t.o.v. het referentieobject
de trek is steeds algemeen

Question 25

Wat is het onderscheidt tussen een trek en een type?

Answer 25

een type heft de uniciteit op, trekken benadrukken de uniciteit

Question 26

Wat is het nadeel van trektheorieën?

Answer 26

• omslachtig en tijdrovend, ofwel beperkt

Question 27

Welk is de bekendste trektheorie?

Answer 27

The Big Five

Question 28

Wie hebben die big five bedacht?

Answer 28

Norman en Tupes & Christal

Question 29

Wat zijn The Big Five?

Answer 29

= 5 hoofdcategorieën in de menselijke persoonlijkheid
1. openheid
2. consciëntieusheid
3. extraversie
4. vriendelijkheid
5. emotionele stabiliteit
=> dimensies

Question 30

Welke kritiek kwam er op The Big Five?

Answer 30

• Is vijf wel voldoende?
• onderzoek met sociaal wenselijke antwoorden
• Who’s Big Five? (interpretatie van de 5 persoonlijkheidstrekken)
• woordenboekmethode heeft veel nadelen, moeilijk te vertalen naar therapeutische doeleinden
  => ondanks kritiek toch het vaakst gebruikt en meest wetenschappelijk geacht

Question 31

Wat is nurture? Wie is hier een belangrijke persoon bij?

Answer 31

• John Locke: ‘Tabula Rasa’
• belang van milieufactoren

Question 32

Welke kritiek is er op nurture?

Answer 32

zware last op schouders opvoeders (alles zou hun ‘schuld’ zijn)

Question 33

Wat is intergenerationele overdracht?

Answer 33

ouders schuiven schuld af op eerder generaties

Question 34

Wat is nature? Wie is hier een belangrijke persoon bij?

Answer 34

• Darwin: natuurlijke selectie
• persoonlijkheid geheel toe te schrijven aan erfelijke factoren ~ voorbeschiktheid ontneemt elke verantwoordelijkheid

Question 35

Wat is de gedragsgenetica?

Answer 35

Y = H + E

Y = interindividuele verschillen
H = erfelijkheid
E = omgeving

Question 36

Wat is de uitgebreide formule in de gedragsgenetica?

Answer 36

Y = H + E + I(HE)
met I (HE) = (statistische) interactie tussen milieu- en erfelijkheidsfactoren

Question 37

Welke formule houdt ook rekening met de meetfouten?

Answer 37

Y = H + E + I(H*E) + Err
met Err = foutenmarge

Question 38

Wat is de convergentieleer?

Answer 38

er is interactie mogelijk tussen milieu en erfelijkheid

Question 39

Welke 3 verschillende interacties zijn er mogelijk tussen erfelijkheid en milieu?

Answer 39

1. positieve samenhang
2. reactieve samenhang
3. actieve samenhang

Question 40

Wat is positieve samenhang?

Answer 40

erfelijkheid en milieu ondersteunen elkaar in dezelfde richting

Question 41

Wat is reactieve samenhang?

Answer 41

omgeving reageert anders op personen met een verschillende erfelijke aanleg

Question 42

Wat is actieve samenhang?

Answer 42

persoon gaat in functie van erfelijke aanleg een passend mileu opzoeken of opbouwen

Question 43

Welke 2 methoden zijn er om meer inzicht te krijgen in nature-nurture?

Answer 43

• stamboommethode
• tweelingonderzoek

Question 44

Wat is de stamboommethode?

Answer 44

oude methode om erfelijkheid van persoonlijkheids- en intelligentiefactoren te bepalen

Question 45

Wat zijn vaststellingen bij tweelingonderzoek?

Answer 45

• ééneiig: 100% identiek genetisch materiaal
• twee-eiig: 50% identiek genetisch materiaal

Question 46

Welk zijn 2 bekende cassusen van tweelingstudies?

Answer 46

• de Jim-tweeling
• Jack and Oskar

Question 47

Wie was Phineas Gage?

Answer 47

• Ongeval 1848, Vermont
• Ijzeren staaf doorboort wang, linkeroog en aanzienlijk deel van de frontale kwab
• Geen problemen (geheugen, taal, stappen), maar wel verandering in gedrag (extravagant, antisociaal, …) + epileptische aanvallen

Question 48

Wat toont het ongeval van Phineas Cage aan?

Answer 48

de frontale lob heeft invloed op persoonlijkheid

Question 49

Wat zijn gevolgen van schade aan de frontale lob bij mensen?

Answer 49

• rechts: pseudopsychopathie
• links: pseudodepressie
• seksuele gedragingen