H5

Question 1

Anatomie

Answer 1

Ademen gaat door de neus en door de trilhaartjes worden vuiltjes van de lucht weg gefilterd. Lucht gaat via de stembanden in de luchtpijp (trachea) naar de longen. Om de luchtpijp zit kraakbeen ter versteviging. De structuur in de longen wordt steeds fijner; het begint met de bronchiën, daarna bronchiolen en dan de alveoli (longblaasjes). In de luchtblaasjes vindt gasuitwisseling plaats.

Question 2

Inademing

Answer 2

Bij een inademing zet de ribbenkast zich uit, de spieren trekken zich samen, en beweegt het diafragma naar beneden zodat er ruimte is voor de lucht (actieve fase)

Question 3

Uitademing

Answer 3

een uitademing beweegt de ribbenkast weer naar binnen, de spieren ontspannen en het diafragma gaat omhoog (passieve fase).

Question 4

Functie ademhalingssysteem

Answer 4

• Gasuitwisseling.
• Zuur-base balans (pH-schaal): O2 en CO2 blijven
in balans.
• Spraak.
• Reuk.
• Creëren van drukgradiënten die nodig zijn om bloed en lymfe te laten circuleren.

Question 5

Aandoeningen geassocieerd met ademhalingsstelsel

Answer 5

• Astma.
• Chronische obstructieve longziekte.
• Virale en bacteriële infecties.
• Longontsteking.
• Tuberculose en pleuritis/ pleuritis.
• Longkanker.

Question 6

Chronisch obstructieve longzieke (COPD)

Answer 6

een vermijdbare en behandelbare ziekte die wordt gekenmerkt door luchtstroom beperking, welke emfyseem, bronchitis en chronic obstructive airway disease omvat, die onomkeerbaar is. De ziekte is niet te genezen, maar de symptomen kunnen wel onder controle gehouden worden. De luchtstroombeperking is meestal progressief en wordt geassocieerd met een abnormale ontstekingsreactie van de longen op schadelijke deeltjes of gassen, voornamelijk veroorzaakt door sigaretten roken. Het voelt alsof de lucht vastzit in de longen (= airtrapping).

Question 7

Epidemiologie copd

Answer 7

derde hoofdoorzaak van sterfte wereldwijd, met 3,23 miljoen doden in 2019. Meer dan 80% van deze sterfgevallen deed zich voor in landen met een laag of gemiddeld inkomen.

In Nederland zijn er ongeveer 545.900 mensen met COPD, waarvan er 5.600 zijn overleden in 2020. In de ziektelast staat COPD in de top 4, aangezien het aantal ziekenhuis opnames (33.000) en kosten van de gezondheidszorg (753 miljoen euro) erg hoog zijn. COPD zorgt voor een opleving van symptomen, waardoor je opgenomen moet worden in het ziekenhuis.

Question 8

Etiologie

Answer 8

Patiënten met COPD hebben meestal chronische bronchitis en emfyseem.

Question 9

Chronische bronchitis

Answer 9

bronchiën raken ontstoken en vernauwd en de longen produceren meer slijm, wat de vernauwde buizen verder kan blokkeren. Gasuitwisseling wordt lastiger, waardoor het nog benauwder wordt.

Question 10

Emfyseem

Answer 10

fragiele wanden en elastische vezels van de longblaasjes worden vernietigd. Kleine luchtwegen zakken in tijdens de uitademing, waardoor de luchtstroom uit de longen wordt belemmerd (minder zuurstof in bloed)

Question 11

Risicofactoren copd

Answer 11

• roken
• genetica Alpha-1-antitypsin- deficiency
• chemische blootstelling

Question 12

Roken copd

Answer 12

(inclusief meeroken): de giftige stoffen in sigarettenrook
absorberen in de bronchiale wanden, en veroorzaken ontstekingen en schade die kunnen leiden tot COPD. Tot 75% van de mensen met COPD roken of hebben gerookt.

Question 13

Genetica - Alpha-1-antitypsin deficiency

Answer 13

: veroorzaakt COPD bij een klein percentage van de mensen. Degenen met deze tekortkoming hoeven geen roker te zijn om vatbaar te zijn voor deze ziekte.

֍ Last van stigma, aangezien anderen denken dat ze gerookt hebben en de ziekte zichzelf hebben aangedaan, terwijl ze genetisch kwetsbaar zijn voor het gebrek.

Question 14

Chemische blootstelling

Answer 14

een langdurige blootstelling aan stof (bijv. kolenstof, graan- en meelstof) en chemicaliën (bijv. brandstof) kan COPD-gerelateerde ontsteking in de longen veroorzaken.
֍ Luchtvervuiling.

Question 15

Symptomen COPD

Answer 15

• Dyspneu (kortademigheid).
• Piepen/ wheezing.
• Chronische hoest: doordat men van het slijm af wil.
• Sputumproductie/ overmatig slijm.
• Blauwheid van de lippen of vingernagelbedden door zuurstofgebrek.
• Verminderde gasuitwisseling.
• Frequente luchtweginfecties (kan leiden tot ziekenhuisopname): doordat de
longen niet schoon zijn.

Question 16

Complicaties COPD

Answer 16

• Infecties van de luchtwegen, zoals verkoudheid, griep en longontsteking.
• Hartproblemen, waaronder een hartaanval.
• Longkanker.
• Hoge bloeddruk in de longslagaders (pulmonale hypertensie)

Question 17

Pulmonale hypertensie

Answer 17

Hoge bloeddruk in longslagaders

Question 18

Diagnose

Answer 18

• Klinisch interview over symptomen, rookgeschiedenis, familiegeschiedenis van longproblemen.
• Meetinstrumenten zoals peak flow meter
- spirometrie
• Röntgenfoto’s van de borstkas kunnen worden gebruikt om problemen in de longen op te sporen die soortgelijke symptomen als COPD kunnen veroorzaken (bijv. longkanker).
• Bloedonderzoek kan andere aandoeningen opsporen die soortgelijke symptomen als COPD kunnen veroorzaken, zoals een laag ijzergehalte (bloedarmoede). Hierdoor kun je andere zaken uitsluiten om zo tot de diagnose van COPD te komen.

Question 19

Peak flow meter

Answer 19

je ademt in een buisje en je adem wordt gemeten en afgezet tegen normaalwaarden.

Question 20

Spirometrie

Answer 20

meet het volume lucht dat je in één seconde kunt uitademen, en de totale hoeveelheid lucht die je uitademt (= longfunctie). De metingen worden vergeleken met normale resultaten.

Question 21

Copd; progressief

Answer 21

Als de tijd vordert zullen COPD symptomen verergeren (=progressief), en zullen de fases oplopen.

Question 22

FEV1 (forced expiratory volume)

Answer 22

is die hoeveelheid lucht die iemand uitademt binnen 1 seconde.

Question 23

Stadiëring met gold criteria

Answer 23

• Fase 1: erg milde COPD met een FEV1 (longfunctie) rond de 80% of meer vergeleken normaal.
• Fase 2: gemiddelde COPD met een FEV1 tussen de 50 en 80% vergeleken normaal.
• Fase 3: ernstige emfyseem met FEV1 tussen de 30 en 50% vergeleken normaal.
• Fase 4: zeer ernstige COPD met een FEV1 lager dan 30%, of hetzelfde als stadium 3 FEV1 en lage zuurstof gehalte in het bloed.
֍ Mensen hebben extra zuurstof nodig door middel van een gasfles

Question 24

Behandeling

Answer 24

COPD is een onomkeerbare ziekte, waar je niet van kunt genezen. In de behandeling staat centraal om de progressie van de ziekte te vertragen; achteruitgang zo langzaam mogelijk te laten verlopen.

• Stoppen met roken → symptomen, plotselinge verergeringen en infecties verminderen.

• Farmacologische therapie.
֍ Bronchusverwijder (verwijden, niet verwijderen).
֍ Steroïden.
֍ Antibiotica.

• Zuurstof therapie.

• Longrevalidatie, bewegen onder leiding van anderen

• Longtransplantatie: gebeurd niet vaak omdat we weinig longen voorhanden zijn en de operatie erg heftig is.

Question 25

Psychosociale problemen copd

Answer 25

De progressieve en onomkeerbare aard, frequente aanvallen en ziekenhuisbezoeken, behandelingslast en effect hiervan op dagelijkse activiteiten kan zorgen voor distress. Er komen veel depressies en angststoornissen voor.

Belangrijk is wel dat bepaalde medicatie kan resulteren in symptomen die lijken op symptomen van een psychologische aandoening. Vaak wordt dit behandeld met medicatie (antidepressiva), de vijf-fase minimale psychologische interventie (MPI) en fysieke rehabilitatie.

Question 26

In de periode van 2014-2020 is een dalende trend te zien op het gebied van roken bij zowel mannen als vrouwen. Mensen zijn ook dagelijks minder gaan roken
en dat is goed tegen allerlei ziektes. Gezondheidsrisico’s van roken:

Answer 26

• Beroerte.
• Alzheimer.
• Slechte adem en mondziektes.
• Grauwe, gerimpelde huid.
• Slokdarm- en keelkanker.
• Hart- en vaatziekten.
• Longziekten.
• Maag-, nier-, blaas-, alvleesklier-, lever- en darmkanker.
• Diabetes.
• Baarmoederhalskanker.
• Onvruchtbaarheid.
• Risico’s voor ongeboren kind.
• Trage genezing bij operatie of wond.
• Reuma.
• Aderverkalking.

Question 27

Fletcher curve

Answer 27

Mensen vragen zich soms af of het nog wel zin heeft om te stoppen met roken na een langere periode, aangezien er dan al zoveel schade is aangericht. Het heeft zeker zin om te stoppen met roken als je heel lang hebt gerookt. Dit is aan te geven aan de hand van de Fletcher Curve, die het belang van stoppen met roken aangeeft. Over de tijd heen gaat de longfunctie hoe dan ook achteruit met leeftijd, ongeacht je gerookt hebt of niet. Wanneer iemand rookt vindt het meeste verval plaats. Wanneer iemand stopt met roken gaat de longfunctie minder snel achteruit.

Question 28

Astma

Answer 28

een chronische longziekte met ontstekingen en vernauwingen van de luchtwegen waardoor de ademhaling wordt bemoeilijkt. Tijdens een astma-aanval zijn de luchtwegen vernauwd en gevuld met slijm.

Question 29

Epidemiologie

Answer 29

• In 2021 was de prevalentie van astma 517.000.
• In 2021 kregen 52.600 personen een diagnose.
• Zorgkosten: 444 miljoen euro (2019).
• In 2020 stierven 145 personen aan astma (53 mannen en 92 vrouwen).
֍ Vooral personen met een hogere leeftijd sterven als gevolg van astma.

Question 30

Astma aanvallen

Answer 30

Astma symptomen variëren van persoon tot persoon. Een persoon kan regelmatige of onregelmatige astma aanvallen hebben; iemand kan de symptomen altijd of alleen op een bepaald moment ervaren. Een astma-aanval duurt minuten tot dagen, waarbij de hoeveelheid lucht die door de luchtwegen kan verminderd is, doordat de spieren rond de luchtwegen strakker worden en de bekleding van de luchtwegen ontsteken. Dit kan komen door triggers, infecties, allergenen, seizoensveranderingen. De periode tussen een aanval kan dagen of jaren zijn. Bij sommigen komen astma tekenen en symptomen alleen naar boven in bepaalde situaties:
Inspanningsastma
Beroepsastma
Allergie-geïnduceerde astma

Question 31

Inspanningsastma

Answer 31

wat kan verergeren als de lucht koud en droog is.

Question 32

Beroepsastma

Answer 32

getriggerd door irritante stoffen op de werkplaats zoals chemische dampen, gassen of stof.

Question 33

Allergie geïnduceerde astma

Answer 33

astma, getriggerd door stoffen die in de lucht hangen, zoals pollen, schimmelsporen, afval van kakkerlakken, huiddeeltjes en gedroogd speeksel afgegeven door huisdieren.

Question 34

Symptomen astma

Answer 34

• Piepende ademhaling (wheezing).
• Dyspneu (kortademigheid).
• Strak voelen van de borstkas.
• Hoesten.
• Kortademigheid.
• Moeite met slapen door kortademigheid, hoesten of hijgen

Question 35

3 clusters van astma

Answer 35

• Cluster met slecht gereguleerd astma.
• Cluster met goed gereguleerde astma.
• Cluster met gemiddeld gereguleerde astma.

Mensen die hun astma slecht onder controle hadden, hadden meer fysieke symptomen, hadden vaker catastrofaal denken en meer activiteit vermijdend gedrag en gedachten

Question 36

Risicofactoren astma

Answer 36

• Het hebben van een bloedverwant met astma.
• Het hebben van een andere allergische aandoening, zoals allergische rhinitis
(hooikoorts).
• Overgewicht (moeilijker symptomen te controleren).
• Roken of blootstelling aan passief roken.
• Blootstelling aan uitlaatgassen of andere soorten vervuiling.
• Blootstelling aan beroepsmatige triggers, zoals chemicaliën die in de landbouw
of bij de kapper worden gebruikt.

Question 37

Allergenen kunnen tekenen en symptomen van astma triggeren. Astma triggers verschillen per persoon en kunnen zijn:

Answer 37

• Substanties die in de lucht hangen (bijv. pollen, huisstofmijt, schimmel sporen).
• Luchtwegontstekingen (bijv. verkoudheid).
• Fysieke activiteit (inspannings-geïnduceerde astma).
• Koude lucht.
• Luchtvervuiling en irriterende stoffen (bijv. rook).
• Bepaalde medicatie, zoals bètablokkers, aspirines, ibuprofen (Advil) en
naproxen (Aleve).
• Sterke emoties en stress.
• Sulfieten en conserveermiddelen die toegevoegd zijn aan bepaald eten (bijv.
gedroogd fruit) en dranken (zoals wijn).

Question 38

Spirometrie

Answer 38

om de vernauwing van de bronchiën te schatten door na te gaan
hoeveel lucht men kan uitademen na een diepe ademhaling en hoe snel men kan uitademen.

Question 39

Piekstroom

Answer 39

Om te meten hoe hard iemand kan uitademen

Question 40

Medicijnen

Answer 40

֍ Brochodilatatoren: ontspannen de spieren rond de luchtwegen. Dit kan
helpen bij hoesten en kortademigheid. Het maakt het ademen
gemakkelijker.
֍ Corticosteroïden: verminderen de ontsteking van de luchtwegen en
helpen verergeringen te voorkomen.
֍ Langdurig gebruik: gewichtstoename, diabetes, osteoporose, cataract
(vertroebeling van de ooglens), en een verhoogd risico op infecties.
֍ Antibiotica.

Question 41

Verandering in levensstijl

Answer 41

֍ Vermijd rook, luchtvervuiling, astmatriggers.
֍ Lichaamsbeweging.
֍ Gezond eten.

Question 42

Atopie

Answer 42

Neiging van het lichaam om te overreageren, risico voor astma

Question 43

Cystische fibrose

Answer 43

een erfelijke aandoening (autosomaal recessief) die ernstige schade veroorzaakt aan de longen, het spijsverteringsstelsel en andere organen in het lichaam. CF tast de cellen aan die slijm, zweet en spijsverteringssappen produceren. Door een defect gen worden slijmafscheidingen kleverig en dik. Slijm verstopt buizen, kanalen en gangen, vooral in de longen en alvleesklier.
• Beperkt de afvoer van stof en bacteriën.
• Beperkt het transport van voedingsstoffen.
• Vatbaar voor infecties.

Question 44

Overdraging van taaislijmziekte

Answer 44

Er kunnen allerlei dragers zijn in de samenleving, deze kunnen het doorgeven. Beide ouders moeten drager zijn van het gen om een kind te krijgen met CF (met een kans van 1 op 4). Het kind heeft een kans van 50% om drager te worden wanneer beide ouders drager zijn.

Question 45

Epidemiologie taaislijmziekte

Answer 45

• Meer dan een half miljoen mensen in Nederland dragen het CF-gen (1 op 30).
• Jaarlijks worden ongeveer 25 baby’s met CF geboren.
• Gemiddelde levensverwachting van een persoon met CF is 47-50 jaar.
• In 2019 zijn er 109 personen in de leeftijdscategorie 50+
• Momenteel zijn ongeveer 1500 personen gediagnosticeerd met CF, waarvan 650 kinderen.

Question 46

Symptomen taaislijmziekte

Answer 46

Het slijm verstopt de buisjes die de lucht in en uit je lichaam leiden. Dit kan zorgen voor:
• Aanhoudende hoest.
• Piepende ademhaling.
• Kortademigheid.
• Niet kunnen sporten.
• Herhaaldelijke longinfecties.
• Ontstoken nasale doorgangen of een verstopte neus.

Question 47

Het dikke slijm kan ook de buizen blokkeren die verteringsenzymen van de alvleesklier naar de dunne darm verplaatsen. Zonder deze spijsverteringsenzymen kan het lichaam de voedingsstoffen uit het voedsel niet volledig opnemen. Het resultaat is vaak

Answer 47

• Vies ruikende, vettige ontlasting.
• Slechte gewichtstoename en groei.
• Darmverstopping, vooral bij pasgeborenen.
• Ernstige constipatie.

Question 48

Vruchtbaarheid en taaislijm ziekte

Answer 48

Bijna alle mannen zijn onvruchtbaar, omdat de buis die de testikels en de prostaatklier (vas deferens) verstopt is met slijm of helemaal ontbreekt. Hoewel vrouwen minder vruchtbaar zijn dan andere vrouwen, is het voor hen mogelijk om zwanger te worden en succesvolle zwangerschappen te hebben.

Question 49

Diagnose

Answer 49

Voor 2011 werd er bij kleine kinderen een zweettest gedaan. Er worden twee gaasjes op de arm gedaan, een droge en een met pilocarpine (hiervan ga je zweten). Er wordt een elektrode geplaatst en iemand begint te zweten, dit wordt opgevangen en het natriumgehalte wordt gemeten. Kinderen met CF hebben een veel hoger natriumgehalte.

• Hielprik: Sinds 2011 vindt er een hielprik bij baby’s plaats. Dit gebeurt altijd, maar sinds mei 2011 is hier de CF test aan toegevoegd.
• DNA test.
• Onderzoek van chloride kanalen bijv. een biopt van neus of rectum.

Question 50

Behandeling

Answer 50

Behandeling van taaislijmziekte is gefocust op de stabiliteit en (als het kan) verbetering of voeding en longfunctie, omdat het ongeneesbaar is. Men gebruikt voedingssupplementen en medicatie:
• Antibiotica om te behandelen en voorkomen van longontstekingen
• Anti-inflammatoire medicatie om de zwelling/ontstekingen in de luchtwegen te
verminderen.
• Slijmverdunning door medicatie zodat je slijm ophoest, wat longfunctie kan
verbeteren.
• Inhaleermedicatie (bronchodilatoren) helpen bij het openhouden van je
luchtwegen door het ontspannen van de spieren rondom je bronchiale buizen.
• Orale alvleesklier enzymen helpen het verteringskanaal om voedingsstoffen op
te nemen.

Ook is een transplantatie vaak nodig omdat het littekenweefsel cumulatief is.

Question 51

Compliance

Answer 51

de mate waarin het gedrag van de patiënt overeenkomt met degene die het voorschrijft. Dus de mate waarin de patiënt het advies opvolgt.

Question 52

Adherence

Answer 52

de mate waarin het gedrag van de patiënt overeenkomt met degene die het voorschrijft, maar ze zijn het samen overeengekomen.

Question 53

Niet intentioneel

Answer 53

wanneer de patiënt niet zijn medicijnen kan nemen zoals ze dat willen door factoren buiten hun controle.

Question 54

Intentioneel

Answer 54

wanneer de patiënt ervoor kiest niet de medicijnen te nemen of ze te nemen op een andere manier dan voorgeschreven.

Question 55

Persistentie

Answer 55

de duur van continu medicatiegebruik.

Question 56

Concortdantie

Answer 56

beschrijving van de relatie tussen de arts en patiënt.

Question 57

Medicijn gebruik copd

Answer 57

Uit onderzoek bleek dat mensen met COPD te weinig medicatie, teveel medicatie gebruiken of medicatie op een verkeerde manier gebruiken. Vervolgens werd er gekeken hoe mensen medicatie gebruiken (inhalator), en maar 1 op de 10 volgde de stappen op een goede manier.

Question 58

Redenen voor het niet goed volgen van je behandeling

Answer 58

• Ik was met zoveel dingen bezig, dus ik vergat het.
• Ik voelde me goed, dus ik vergat het.
• Ik voelde me goed, dus besluit te stoppen met de
medicatie.
• Niet genoeg informatie.
• Bang voor lange termijn effecten.
• Bang voor afhankelijkheid