H2

Question 1

Geschiedenis kanker

Answer 1

Kanker is een ziekte die al heel lang voorkomt. De oudste tumor is 1.7 miljoen jaar geleden gevonden in het ruggenmerg

Question 2

Oncologie

Answer 2

is de studie naar tumoren

Question 3

Kanker volgens hippocrates

Answer 3

kwam met de humorale therapie die stelde dat er bepaalde substanties in het universum (lucht, water, aarde en vuur), maar ook in het lichaam (bloed, slijm, zwarte en gele gal) zaten. Gezondheid geeft een balans weer van lichaamssappen, maar wanneer je ziek bent is er een disbalans tussen de vloeistoffen. Kanker werd toen gezien als een speciale vorm van ziekte, aangezien er een overschot was aan zwarte gal. Inmiddels zijn we hier vanaf gestapt, want zwarte gal heeft niks te maken met kanker.

Question 4

Kanker volgens henri francois le dran

Answer 4

was een chirurg en stelde dat kanker geen systemische ziekte (niet het hele lichaam is in eerste instantie aangedaan), maar een lokale aandoening is. Kanker kende een aantal stadia, maar het begin is lokaal; de tumor zit op een specifieke plek in het lichaam. Volgens hem was de beste manier om kanker te behandelen middels operatie, voordat de tumor zich kon metastaseren/ verspreiden via het lymfatische systeem en andere delen van het lichaam gaat aanvallen.

Question 5

Kaknker prevalentie

Answer 5

In 2020 waren er wereldwijd naar schatting 18,1 miljoen gevallen van kanker. Daarvan waren er 9,3 miljoen gevallen bij mannen en 8,8 miljoen bij vrouwen. Het aantal kankergevallen zal stijgen tot 24 miljoen in 2035 door vergrijzing en ongezonde levensstijl.

Question 6

Top 3 meest voorkomende kankers

Answer 6

• Borstkanker met 12,5% van alle kankergevallen in 2020.
• Longkanker met 12,2% van alle kankergevallen in 2020.
• Darmkanker met 10,7% van alle kankers in 2020.

Question 7

Top 3 meest voorkomende kankers bij mannen

Answer 7

• Longkanker met 15.4% van alle kankergevallen bij mannen in 2020.
• Prostaatkanker met 15.1% van alle kankergevallen bij mannen in 2020.
• Dikke darmkanker met 11.4% van alle kankergevallen bij mannen in 2020.

De top drie, long-, prostaat- en dikke darmkanker, is goed voor 41,9% van alle kankergevallen bij mannen (exclusief niet-melanomen huidkanker). Andere veel voorkomende vormen van kanker met een aandeel van meer dan 5% waren maag- en leverkanker.

Question 8

Longkanker

Answer 8

was wereldwijd de meest voorkomende vorm van kanker bij mannen, met een aandeel van 15,4% van het totale aantal nieuwe gediagnosticeerde gevallen in 2020. Mannen roken meer dan vrouwen, vandaar het hogere aandeel aan longkanker gevallen bij mannen. In Nederland is het rookgedrag aan het dalen, wat goed is voor de preventie van longkanker.

Question 9

Top 3 meest voorkomende kankers bij vrouwens

Answer 9

• Borstkanker met 25.8% % van alle kankergevallen bij vrouwen in 2020.
• Dikke darmkanker met 9.9% van alle kankergevallen bij vrouwen in 2020.
• Longkanker met 8.8% van alle kankergevallen bij vrouwen in 2020.

De top drie, borst-, dikke darm- en longkanker, vormt 44,5% van alle kankergevallen bij vrouwen (exclusief niet-melanomen huidkanker). Baarmoederhalskanker was de vierde meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen en vertegenwoordigde 6,9% van het totale aantal nieuwe gevallen dat in 2020 werd vastgesteld

Question 10

Borstkanker

Answer 10

was wereldwijd de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen, goed voor 25,8% van het totale aantal nieuwe gediagnosticeerde gevallen in 2020. Borstkanker telt de meeste kankergevallen bij vrouwen met een prevalentie van 1 op 8.

Question 11

Epidemiologie mannen

Answer 11

֍ 2016: prostaat-, huid-, en longkanker.
֍ 2018: prostaat-, darm- en huidkanker.
֍ 2023: prostaat-, huid- en darmkanker.

Question 12

Epidemiologie vrouwen

Answer 12

֍ 2016: borst-, huid- en darmkanker. ֍ 2018: borst-, huid- en darmkanker. ֍ 2023: borst-, huid- en longkanker.

Question 13

Incidentie en sterftecijfers

Answer 13

Incidentie- en sterftecijfers geven een beeld van de stand van zaken rond kanker. De kans dat je overlijdt aan een diagnose kanker verschilt per soort; de ene is slechter voor prognose dan de ander. Zo komt huidkanker relatief veel voor (18.8%), maar is het sterftecijfer ervan laag (2%). Longkanker komt ook relatief veel voor (11.8%), maar het sterftecijfer ervan is hoog (22%). Longkanker heeft daarmee nog steeds een slecht perspectief. Het is waardevolle informatie voor onder andere medisch professionals.

Question 14

Vijf jaars overleving

Answer 14

Het eerste jaar is een cruciaal jaar in of mensen wel of niet overlijden. Ook de vijfjaarsoverleving is relevante info voor met name medisch professionals. Het laat zien rond welke kankersoorten nog meer inspanning en energie nodig is. Na diagnose zijn over het algemeen 65% van de mensen nog in leven na 5 jaar in 2014.
• Veel verschillen in de soorten: overlevingskans bij longkanker is heel klein (24%).
• De stadia van de kanker heeft invloed op je overleving; hoe eerder de diagnose hoe meer je eraan kunt doen en hoe beter de overleving is. Hoe later in het stadia hoe minder de overlevingskans.

Question 15

Risicofactoren kanker

Answer 15

• Genetisch (4-6%).
• Levensstijl: Alcohol (4-6%), dieet (20-50%), zon blootstelling (2-3%), roken
(30%), obesitas (2-3%), te weinig beweging (1-4%).
• Beroep (2-5%), omgevingsvervuiling (1-4%), straling (2-3%).
• Medicatie (-3-3%).
• Virale/bacteriële infecties (5-15%).
• Hormonen en reproductie (5-20%).

Question 16

Kanker

Answer 16

is een verzamelnaam voor ziekten waarbij
abnormale cellen zich ongecontroleerd delen zonder
enige controle en nabijgelegen weefsels kunnen
binnendringen. Er vindt altijd celdeling plaats, maar dit is
normaal gesproken een gereguleerd proces. Bij kanker is
dit niet het geval.

Question 17

Metastase

Answer 17

Kankercellen kunnen zich ook
verspreiden naar andere delen van het lichaam via het
bloed- en lymfesysteem (metastase).

Question 18

Eerste en latere fase kanker

Answer 18

In de eerste fase
van kanker (= dysfasie) zie je onregelmatige/ onrustige
cellen. Deze kunnen zich uitmonden in kanker, maar dat hoeft niet altijd het geval te zijn. In latere fases blijft de tumor groeien en gaat het door verschillende weefsels heen. Het is een ruimte-innemend proces

Question 19

Bij uitzaaiingen;

Answer 19

kun je zien of er een nieuwe tumor is gekomen, of er een afsplitsing is van de primaire tumor, omdat een afsplitsing die zich nestelt in een ander lichaamsdeel altijd de cel eigenschappen behoudt van de primaire tumor.

Question 20

Longkanker uitzaaiingen

Answer 20

Hersenen (via lymfe)

Question 21

Borstkanker uitzaaiingen

Answer 21

Oksels (via schildwachtklier)

Question 22

Darmkanker uitzaaiingen

Answer 22

Longen en hersenen

Question 23

Belangrijkste Kankersoorten (op Basis van Cel Eigenschappen

Answer 23

• carcinoom
• sarcoom
• melanoom
• leukemie
• lymfoom

Question 24

Carcinoom

Answer 24

kanker die begint in het epitheel (bijv. huid of in weefsels die
inwendige organen bekleden of bedekken).

Question 25

Sarcoom

Answer 25

kanker die begint in bot, kraakbeen, vet, spier of ander bindweefsel.

Question 26

Melanoom

Answer 26

een soort huidkanker die begint in de pigment producerende cellen van de huid.

Question 27

Leukemie

Answer 27

kanker die begint in bloedvormend weefsel (bijv. beenmerg).

Question 28

Lymfoom

Answer 28

begint in lymfe.

Question 29

Ontwikkeling van kanker

Answer 29

Kanker wordt veroorzaakt door veranderingen in de genen die de werking van cellen controleren, vooral hoe ze groeien en zich delen. Er komt een fout in de overschrijving van DNA bij celdeling. Kankercellen hebben eigenschappen om het immuunsysteem te omzeilen.

Question 30

Genetische veranderingen die kanker veroorzaken kunnen ontstaan door

Answer 30

• Erfelijkheid: BRCA gen (verhoogd risico op borst en eierstokkanker). • Fouten die optreden bij de celdeling. • Schade aan het DNA veroorzaakt door schadelijke stoffen in de omgeving, zoals tabak, alcohol, zonlicht, straling.

Question 31

Karakteristieken van kanker cellen

Answer 31

• Kankercellen groeien in afwezigheid van signalen die hen vertellen te groeien (geen regulatie). • Kankercellen dringen binnen in nabijgelegen gebieden en verspreiden zich naar andere delen van het lichaam. • Kankercellen vertellen bloedvaten om naar tumoren toe te groeien. Deze bloedvaten voorzien tumoren van zuurstof en voedingsstoffen en verwijderen afvalstoffen uit tumoren • Kankercellen verbergen zich voor het immuunsysteem en misleiden dit systeem om in leven te blijven en te groeien • Kankercellen vertrouwen op andere soorten voedingsstoffen dan normale cellen. Sommige kankercellen maken energie uit voedingsstoffen, waardoor kankercellen sneller groeien dan normale cellen. • Kankercellen negeren signalen die normaal gesproken cellen vertellen te stoppen met delen of te sterven (= apoptose).

Question 32

Appoptose

Answer 32

֍ Normale cellen sterven door cellulaire zelfmoord (= apoptose) wanneer ze zich abnormaal gedragen. ֍ Kankercellen kunnen apoptose vermijden en overleven door pro- overlevingseiwitten te produceren, zoals een schildje

Question 33

Lymfe systeem

Answer 33

Kanker kan zich verspreiden via het lymfestelsel, een netwerkt dat onderdeel is van het immuunsysteem op basis van witte bloedcellen.

Question 34

Lymfe vaten

Answer 34

vervoeren heldere waterige vloeistof genaamd lymfe, en leiden de vloeistof door knooppunten in het hele lichaam.

Question 35

Lymfe knopen

Answer 35

zijn kleine structuren die werken als filters voor schadelijke stoffen. Ze bevatten immuuncellen die infecties kunnen helpen bestrijden door het aanvallen en kapot maken van bacteriën die door de lymfevloeistof naar binnen worden gedragen.

Question 36

Oedeem

Answer 36

Lymfevocht kan zich ophopen en zwelling (= oedeem) veroorzaken als het niet op de een of andere manier wordt afgevoerd. Bij de behandeling van borstkanker worden er klieren weggehaald in het gebied van de oksel wat verstoring geeft in het lymfesysteem, waardoor er een oedeem kan ontstaan. Zwelling kan ook het gevolg zijn van vele andere factoren, bijvoorbeeld infecties (zoals keelontsteking en waterpokken) of kanker (zoals lymfoom en leukemie) of van een behandeling.

Question 37

Begin: Klinisch Interview met Patiënt over de Symptomen

Answer 37

A-specifieke symptomen Kanker-type specifieke symptomen

Question 38

A-specifieke symptomen

Answer 38

vermoeidheid, uitgeput, koorts, gewichtsverlies, kan het gevolg zijn van: ֍ Kankercellen verbruiken een groot deel van de energievoorraad van het lichaam. ֍ De cellen geven stoffen af die de manier veranderen waarop het lichaam energie uit voedsel haalt. ֍ Kanker kan het immuunsysteem doen reageren op manieren die deze symptomen veroorzaken.

Question 39

Kanker-type specifieke symptomen

Answer 39

֍ Longkanker: kortademigheid, (bloed) (op)hoesten. ֍ Dikke darmkanker: gewichtsverlies, frequentie van de ontlasting, constipatie, bloed.

Question 40

Beeldvormend onderzoek

Answer 40

(radiologie) van de binnenkant van het lichaam om [1] te zoeken naar kanker, [2] na te gaan hoe ver de kanker is uitgezaaid en [3] te helpen bepalen of de behandeling van de kanker werkt. ֍ Echo, straling, CT scan.

Question 41

Endoscopie

Answer 41

is een medische procedure waarbij een arts een buisvormig instrument in het lichaam brengt om naar binnen te kijken.

Question 42

Biopsie

Answer 42

is de procedure waarbij een stukje van het gezwel, of een monster voor onderzoek, wordt weggenomen.

Question 43

Cytologie/cytopathologie

Answer 43

diagnose van ziekten door te kijken naar afzonderlijke cellen en kleine groepen cellen

Question 44

Stadiëring

Answer 44

Wanneer er na onderzoek gediagnosticeerd is dat de patiënt kanker heeft, vindt het stadiëringsprocedure plaats. Hierbij wordt gekeken in welke kankerstadia de persoon zit. Dit zegt iets over de prognose en behandeling.

Question 45

Klinische stadiëring

Answer 45

lichamelijk onderzoek, CT-scan, enz.

Question 46

Pathologische stadiëring

Answer 46

verwijdering van de schildwachtklier bij borstkanker.

Question 47

Gelokaliseerd

Answer 47

Tumor zit in het orgaan

Question 48

Regionaal

Answer 48

Tumor zit net buiten het orgaan, maar wel nog in de buurt

Question 49

Ver weg

Answer 49

Tumor is verspreid naar verschillende delen van het lichaam

Question 50

TNM systeem

Answer 50

- tumor (t) - knoop (n) - uitzaaiing/metastase (m) Stadiëring gaat aan de hand van het TNM systeem, wat verschillend is per type kankersoort.

Question 51

Tumor (T)

Answer 51

"T" plus een getal (0 tot 4) beschrijft de grootte en locatie van de tumor (in cm), inclusief de mate waarin de tumor in nabijgelegen weefsels is gegroeid.

Question 52

Knoop (N)

Answer 52

"N" plus een getal (0 tot 3) staat voor lymfeklieren. Meestal geldt: hoe meer lymfeklieren met kanker, hoe groter het toegekende getal.

Question 53

Uitzaaiing/metastase

Answer 53

"M" geeft aan of de kanker is uitgezaaid naar andere delen van het lichaam, de zogenaamde verre uitzaaiing. Als de kanker niet is uitgezaaid, krijgt hij het label M0. Als de kanker wel is uitgezaaid, wordt hij als M1 aangemerkt.

Question 54

Stadium 1

Answer 54

de kanker zit alleen in het primaire weefsel/ orgaan waar het oorspronkelijk is gevonden.

Question 55

Stadium 2

Answer 55

een kanker is gegroeid maar blijft in het weefsel/ orgaan.

Question 56

Stadium 3

Answer 56

kanker die uitgezaaid is naar regionale lymfeklieren.

Question 57

Stadium 4

Answer 57

kanker is gemetastaseerd/ uitgezaaid naar ander weefsel of organen. ֍ De kans op overleving bij uitzaaiing wordt anders, en de behandeling veranderd.

Question 58

Metastase/uitzaaiing

Answer 58

is de verspreiding van kankercellen van het ene orgaan/ weefsel naar het andere. Of kankercellen uitzaaien hangt deels af van het stadia en de kenmerken van een cel/ type kanker. Wanneer ze onder een microscoop worden geobserveerd en op andere manieren worden getest, hebben uitgezaaide kankercellen kenmerken van de primaire kanker en niet als de cellen op de plaats waar de kanker is gevonden

Question 59

Kankercellen verspreiden zich in een aantal stappen door het lichaam

Answer 59

1) Groeien in, of binnendringen in, nabijgelegen normaal weefsel. 2) Door de wanden van nabijgelegen lymfeklieren of bloedvaten heen bewegen. 3) Reizen door het lymfestelsel en de bloedbaan naar andere delen van het lichaam. 4) Stoppen in kleine bloedvaten op een afgelegen plaats, de bloedvatwanden binnendringen en het omringende weefsel binnendringen. 5) Groeien in dit weefsel tot zich een kleine tumor vormt. 6) Nieuwe bloedvaten laten groeien, waardoor een bloedtoevoer ontstaat die de tumor in staat stelt verder te groeien (= vascularisatie; angiogenese).

Question 60

Medische behandeling

Answer 60

Medische behandeling kan lokaal (gericht op de tumor lokaal weg te halen) of systemisch (het hele lichaam wordt aangedaan, doordat werkzame stoffen ook de gezonde cellen aantasten) te werk gaan. - chirurgie/operatie - chemotherapie - hormoon/endocriene therapie - radiotherapie - hyperthermie - biologisch-/immunotherapie - doelgerichte therapie - stamceltransplantatie

Question 61

Chirurgie/operatie (lokaal)

Answer 61

kan open (snijden in het lichaam laat een groot litteken achter) of minimaal invasief (apparaatje kan door een kleine ingang) plaatsvinden en speelt een rol bij: • Diagnose (schildwachtklier procedure): blauwe vloeistof gaat door het lichaam heen en maakt de eerste lymfeknoop zichtbaar. Wanneer de schildwachtklier weggehaald wordt, en hier zit geen kanker in, dan is er geen verspreiding. Wanneer er wel kanker in zit, kan de kanker wel gaan verspreiden. De schildwachtklier procedure gaat gepaard met de operatie. • Preventie (met betrekking tot mogelijke erfelijke tumoren) • Genezing (verwijdering van de tumor): hierbij moet je opletten dat je niet in de tumor snijdt en dus de snijwanden vrijhoudt van tumorcellen. • Revalidatie (reconstructieve chirurgie) • Palliatie (centrale lijn katheters) Mogelijke bijwerkingen: veranderd uiterlijk, lymfoedeem, enz.

Question 62

Chemotherapie

Answer 62

s een kankerbehandeling die gebruik maak van medicatie om kankercellen te laten afsterven. Het wordt gebruikt om kanker te genezen, de kans op terugkeer te verkleinen, of de groei ervan te stoppen of te vertragen. Ook kan de tumor gaan slinken, waardoor je minder pijn krijgt, doordat er geen druk meer zit op andere organen. Het is een systematische behandeling die kan worden gegeven via mond of injectie. - adjuvant - neoadjuvant Mogelijke bijwerkingen: vermoeidheid, misselijkheid, haarverlies, cognitieve problemen, diarree, mondzweren, etc.

Question 63

Adjuvant

Answer 63

aanvullend): primaire behandeling is operatie, daarna volgt chemo om zeker te zijn dat er geen cellen meer overblijven

Question 64

Neoadjuvant

Answer 64

chemotherapie vindt eerst plaats om de tumor te laten slinken, waardoor de operatieve verwijdering makkelijker zal gaan.

Question 65

Hormoontherapie (systhemisch)

Answer 65

is een kankerbehandeling die de groei van een hormoongevoelige tumor stopt. Dit is het geval bij borstkanker en prostaatkanker. Kan neoadjuvant en adjuvant worden ingezet, maar ook om kankercellen die terug zijn gekomen of zijn uitgezaaid naar andere delen van het lichaam te vernietigen. Deze behandeling is bijzonder zwaar, omdat het jarenlang gebruikt moet worden (8 jaar of langer) en je dus jarenlang last kunt hebben van de bijwerkingen. Mogelijke bijwerkingen: opvliegers, misselijkheid, vermoeidheid.

Question 66

Radiotherapie (lokaal of systemisch)

Answer 66

(irradiatie, x-ray therapie en bestraling) is een kankerbehandeling die hoge doses van radiatie/ straling gebruikt om kankercellen te doden en tumoren te verkleinen door het beschadigen van DNA. Kankercellen waarvan het DNA onherstelbaar beschadigd is, stoppen met delen of sterven af. Wanneer de beschadigde cellen sterven, worden ze door het lichaam afgebroken en verwijderd. Een Gamma Knife wordt gebruikt voor een precieze bestraling bij hersentumoren. Mogelijke bijwerkingen: vermoeidheid, misselijkheid, huidveranderingen, nieuwe tumoren.

Question 67

Lokale bestraling kan gebruikt worden voor;

Answer 67

• Een tumor zoveel mogelijk verkleinen vóór de operatie. • Voorkomen dat de kanker terugkomt (na de operatie). • Voor tijdelijke verlichting van symptomen, of om tumoren te behandelen die niet met een operatie kunnen worden verwijderd.

Question 68

Externe radiatie

Answer 68

of externe beam radiatie): maakt gebruik van een machine die hoogenergetische stralen van buiten het lichaam op de tumor richt. ֍ Het wordt meestal gedurende vele weken gegeven. ֍ Thuis zijn geen speciale veiligheidsmaatregelen nodig, omdat de persoon niet radioactief is.

Question 69

Interne radiatie

Answer 69

brachytherapie): een radioactieve bron wordt in het lichaam in de tumor of dichtbij de tumor gebracht. ֍ De bestraling kan worden geplaatst en in het lichaam blijven om te werken, maar kan ook na enige tijd worden verwijderd. ֍ Speciale veiligheidsmaatregelen zijn nodig, omdat de persoon radioactief is.

Question 70

Systemathische radiatie

Answer 70

voor de behandeling van bepaalde soorten kanker worden radioactieve geneesmiddelen via de mond of in een ader toegediend. ֍ Deze medicijnen reizen door het lichaam. ֍ Speciale veiligheidsmaatregelen moeten worden getroffen voor een bepaalde tijd na dat deze drugs zijn toegediend.

Question 71

Hyperthemie (lokaal)

Answer 71

is een type behandeling waarbij kleine delen van lichaamsweefsel worden blootgesteld aan hoge temperaturen van 40-45 graden Celsius, De hitte kan kankercellen beschadigen en doden of ze gevoeliger maken voor radiatie en chemotherapie. Deze behandeling wordt vergeleken met een soort magnetron. Mogelijke bijwerkingen: roodheid, griep, pijn.

Question 72

Biologisch-/immunotherapie

Answer 72

Immuuntherapie helpt het immuunsysteem om kanker te bestrijden door kankercellen te markeren of door het immuunsysteem te stimuleren zodat het beter kan vechten tegen kanker. Biologische therapie gebruikt stoffen uit levende organismen om kanker te behandelen, zoals Bacilius Calmette-Guérin en cytokines. Mogelijke bijwerkingen: griepachtige symptomen, concentratie en aandachtsproblemen, misselijkheid en overgeven, diarree.

Question 73

Immuuntherapie kan gebruikt worden om;

Answer 73

• De kanker te genezen (in 5% van de gevallen). • Het effect van chemotherapie te vergroten. • Palliatief om de symptomen te verminderen.

Question 74

Doelgerichte therapie

Answer 74

is een vorm van kankerbehandeling waarbij geneesmiddelen of andere stoffen worden gebruikt om bepaalde soorten kankercellen nauwkeurig te identificeren en aan te vallen. Mogelijke bijwerkingen: huidproblemen, huiduitslag, lichtgevoeligheid, veranderingen in hoe de huid aanvoelt, hoge bloeddruk.

Question 75

De werking van doelgerichte geneesmiddelen kan werken op verschillende manieren:

Answer 75

• Blokkeren of uitschakelen van chemische signalen die de kankercel vertellen te groeien en te delen • Eiwitten in de kankercellen te veranderen zodat de cellen afsterven. • De aanmaak van nieuwe bloedvaten om de kankercellen te voeden te stoppen (d.w.z. angiogenese remmers), • Het immuunsysteem aanzetten om de kankercellen te doden • Gifstoffen naar de kankercellen brengen om ze te doden, maar niet de normale cellen.

Question 76

Stamcel transplantatie

Answer 76

zijn procedures waarbij bloedvormende stamcellen worden hersteld bij mensen van wie de stamcellen zijn vernietigd door chemotherapie of bestraling. Bloedvormende stamcellen zijn belangrijk, omdat ze uitgroeien tot verschillende soorten bloedcellen. Transplantatie gaat via het beenmerg of bloedvormige cellen.

Question 77

Belangrijkste bloedcellen

Answer 77

• Witte bloedcellen: maken deel uit van het immuunsysteem en helpen het lichaam infecties te bestrijden • Rode bloedcellen: die zuurstof door het lichaam vervoeren • Bloedplaatjes: die het bloed helpen stollen

Question 78

De beenmergtransplantatie helpt het immuunsysteem te herstellen nadat het is vernietigd door sommige vormen van chemotherapie of radiotherapie. Er zijn verschillende vormen:

Answer 78

- autologous transplantatie - allogeneic transplantatie - syngeneic

Question 79

autologous transplantatie

Answer 79

reinfusie met eigen beenmerg/ stamcellen.

Question 80

Allogeneic transplantatie

Answer 80

infusie met beenmerg/ stamcellen van een donor

Question 81

Syngeneic

Answer 81

stamcellen van je identieke tweeling, mocht je deze hebben.

Question 82

Graft-versus-host disease

Answer 82

wanneer de cellen niet van jezelf zijn, heb je altijd kans op afstoting doordat het lichaam niet-lichaamseigen cellen gaat verwijderen. Hierdoor heb je een groter risico op overlijden. Medicatie kan ervoor zorgen dat het lichaam de cellen niet afstoot.

Question 83

Consequenties kanker behandeling

Answer 83

- Anemie (te weinig rode bloedcellen; moe) - verlies eetlust - constipatie - delirium (verwarde mentale toestand) - oedeem/zwelling - vermoeidheid - vruchtbaarheidsproblemen - haarverlies - infectie - geheugen-/concentratie problemen - lymfoedeem - mond- en keel problemen - misselijkheid en overgeven - zenuwproblemen (perifere neuropathie) - problemen met seksuele gezondheid - slaapproblemen - urine- en blaasproblemen

Question 84

Psychologische problemen

Answer 84

Naast fysieke symptomen, ervaren patiënten emotionele, sociale, spirituele en existentiële problemen. Distress is het totaal van al deze problemen.

Question 85

Distress

Answer 85

25-50% van de kankerpatiënten heeft distress, maar slechts 10% gebruikt psychosociale zorg. Deze discrepantie kunnen we verklaren door: • Medisch personeel merken psychosociale problemen niet op/ herkennen ze niet vanwege werkdruk. Er is geen sprake van een gebrek aan vaardigheden. • Patiënten beginnen geen gesprek over psychosociale problemen vanwege stigma. Ze willen ook het medisch personeel niet lastig vallen met andere problemen, of ze weten niet dat ze mogen praten over deze problemen met het personeel. • Weinig aandacht voor psychosociale aspecten doordat de consulten erg kort zijn.

Question 86

Distress thermometer

Answer 86

In de laatste jaren zijn er pogingen gedaan in ziekenhuizen om in kaart te brengen welke disciplines men nodig heeft na een behandeling. Op de distress thermometer kun je aangeven hoeveel distress je ervaart op verschillende vlakken. Vanuit hier kunnen mensen gescreend worden en op basis daarvan diensten ontvangen, zoals een bezoek aan een psycholoog.

Question 87

Ontkenning

Answer 87

wordt gedefinieerd als, de bewuste en onbewuste afwijzing van de gehele of een deel van de totale betekenis van een ziekte om angst weg te nemen en emotionele stress te minimaliseren. Ontkenning van de ‘juiste dose’ vermindert angst en is belangrijk om te overleven. Het is een copingmechanisme.

Question 88

Prevalentie ontkenning

Answer 88

• - Ontkenning van de diagnose: 4-47% - Ontkenning van de consequenties: 8-70% - Ontkenning van het affect: 18-42% - Mannen ontkennen meer dan vrouwen. - Ouderen ontkennen meer dan jongeren. Er zijn weinig studies over ontkenning in verband met ziekte. Het lijkt een positief effect te hebben op de kwaliteit van leven en een negatief effect op communicatie (inclusief vertraging tussen arts en verzekeraar).

Question 89

Gebruik van ontkenning

Answer 89

• Uitstellen van gedrag. • Geen vragen stellen/ ziekte/ behandeling bespreken. • Weigeren van lichamelijk onderzoek en behandeling. • Ontkenning van het effect en de gevolgen van de ziekte. Ontkenning kan zelfs in de terminale fase aanwezig zijn. Ontkenning en acceptatie kunnen elkaar afwisselen.

Question 90

Richtlijnen voor de arts

Answer 90

• Sluit organische oorzaken uit: heeft de patiënt dementie en vergeet hij wat er verteld wordt? • Sluit onwetendheid uit: is de patiënt goed geïnformeerd? • Inventariseer de context van ontkenning: is de patiënt in staat zijn emoties te uiten? Is er sprake van psychopathologie? • Beoordeel de invloed van de gezondheidswerkers: kan de patiënt begrijpen wat er verteld wordt? • Respecteer en stel stimulerende vragen

Question 91

Familiaire tumoren; Borstkanker (BRCA1 en BRCA1)

Answer 91

70% met dit gen zal borstkanker ontwikkelen tot de leeftijd van 80.

Question 92

Familiaire tumoren; eierstokkanker

Answer 92

54% en 23% afhankelijk van het gen.

Question 93

Familiaire tumoren; darmkanker

Answer 93

HNPCC gen

Question 94

Familiaire tumoren; lynch-syndroom

Answer 94

verhoogde kans op bepaalde kanker zoals darmkanker of baarmoeder kanker → 25-75%

Question 95

Familiaire tumoren; familiale adenomateuze polyposis FAP

Answer 95

100%. Kinderen hiermee worden jaarlijks gecheckt vanaf hun 10-12 levensjaar.

Question 96

Prevalentie eierstok- en borstkanker

Answer 96

Doel is het verlagen van het risico om te overlijden door kanker. Er vinden maandelijks regelmatige plaats met iedere 6 maanden een consult voor fysiek onderzoek en jaarlijks een mammogram of MRI. Een oplossing is het verwijderen van de borsten en de eierstokken. Over het algemeen maken vrouwen zich dan minder zorgen, maar ze kunnen zich ook minder seksueel aantrekkelijk en minder zelfverzekerd voelen.

Question 97

Counseling

Answer 97

• Wat wil de patiënt (testen)? ֍ Hulp bij besluitvorming • Geven van informatie, die gebaseerd zijn op kansen/ risico's • Psychosociaal leed ֍ Het verlies van een ouder op jonge leeftijd of een belangrijke ander ֍ Als testresultaat positief is, zal een ander familielid drager zijn? ֍ Overlevingsschuld/familie splitst in tweeën:dragers versus niet-dragers. ֍ Is er behoefte aan steun?

Question 98

Vascularisatie/angiogenese

Answer 98

Nieuwe bloedvaten aanleggen aan de tumor, zodat deze voedingsstoffen krijgt en kan groeien