H2 Klassieke Oudheid Flashcards
Wat is Zeus voor god?
Grieks, oppergod, donder en bliksem
Poseidon?
Griekse god van het water/zee
Aphrodite?
Griekse godin van de liefde
Hades?
Griekse god van de onderwereld
Ares?
Griekse god van oorlogs- en krijgskunst
Demeter?
Griekse godin van de landbouw
Pallas Athena?
Griekse godin van de wijsheid en oorlog
Artemis?
Griekse god van de jacht
Hermes?
Griekse god van de handel
Apollo?
Griekse god van de schone kunsten
Asclepius?
Griekse god van de geneeskunde
Venus?
Romeinse godin van de liefde
Pluto?
Romeinse god van de onderwereld
Minerva?
Romeinse god van de wijsheid
Ceres?
Romeinse god van de oogst en landbouw
Mars?
Romeinse god van de oorlog
Wie was Homerus en waar stond hij bekend om?
Een griekse dichter en dichter. Hij stond vooral bekend om zijn boeken Ilias en Odyssee.
Wat was speciaal aan Ilias en Odyssee?
De boeken gaan om de Trojaanse oorlog. Dit zijn de oudste literaire werken uit de Griekse geschiedenis.
Wat was de Trojaanse oorlog?
een tienjarige oorlog tussen Trojanen en de Grieken (die de stad probeerden te veroveren).
Wat en waar was het Minoïsche rijk?
In Kreta (ong. 3000-1450v.c.). Het had een gunstige ligging voor handel. Veel architectuur.
Wat was het paleis Knossos?
Het lag in het Minoïsche rijk. En ws ongeveer 4000 jaar oud. Het werd gebruikt als bestuurscentrum.
Hoe zagen Minoïsche paleizen eruit?
Het binnenhof vormde het centrale element. Doolhoftig structuur. Muren waren versierd met fresco’s.
–> er was ook geen verdedigingssysteem
Wat waren 2 redenen waarom de Minoïsche beschaving stopte?
- natuurrampen
2. overname vanuit zee door andere volken
Wat was de grootste stadstaat van Griekenland?
Athene
Wat is politieke verdeeldheid?
De Griekse Poleis had regelmatig onderlinge oorlogen.
Waarom spreken we toch van een ‘Griekse wereld’?
- ongeveer dezelfde taal
- dezelfde goden
- dezelfde heldenverhalen
- olympische spelen
- –> er was dus een culturele eenheid
Waarom hadden de Grieken Olympische spelen?
Ter ere van de goden op de berg Olympus.
Waarom werd Akropolis gebouwd?
Om de welvaart van athene the laten zien –> werd, economische bloei, kunstenaars, filosofen etc
Hoe het verspreiden van de Griekse cultuur in het buitenland?
Hellenisme
Waar lag de hoogste macht in de Atheense democratie?
bij de volksvergadering, ekklesia. Iedereen heeft spreekrecht, hier worden wetten vastgelegd.
Wat is obstracisme (schervenrecht)?
Wanneer de Grieken elke 10 jaar iemand mogen wegstemmen, omdat iemand gevaarlijk is.
Wie mocht meebeslissen in Griekenland met de democratie?
Mannen, niet-slaven, echte Atheners
Wat voor democratie was er in Griekenland?
Een directe democratie, zelf aanwezig zijn om mee te beslissen.
Wat deden ze rond 800 v.c. toen de Griekse bevolking sneller groeide dan eten gemaakt kon worden?
Polis verlaten en op zoek naar nieuwe gebieden. (=koloniën).
Waarom stopte de Griekse kolonisatie rond 550 v.c.?
Door de opkomst van andere grote rijken.
Wat zijn de karakteristieken van Griekse kunst?
- De ‘ideale’ mens ipv realistisch
- vaak onpersoonlijke gezichtsuitdrukkingen
- harmonie spanning / ontspanning
- beeld kan van alle kanten bekeken worden
- contra post–> rechterbeen is standbeen, linkerbeen is speelbeen
- griekse zuilen
Alle Griekse goden hadden ‘antropomorf’, wat is dat?
Alle Griekse goden hadden menselijke eigenschappen.
Wat zijn de 3 soorten denken?
- mytisch denken
- wetenschappelijk denken
- filosofisch denken
Wat zijn de drie bekendste filosofen?
Socrates, Plato en Aristoteles
Wie is Socrates en wat heeft hij bereikt?
Griekse filosoof (470-399v.c.).
- probeerde mensen te laten filosoferen
- veroordeeld tot gasbeker
- ‘het enige wat ik weet, is dat ik niks weet’
Wie is Plato en wat heeft hij bereikt?
Griekse filosoof (427-347v.c.).
- leerling van socrates
- polis wordt het best bestuurd door een filosoof => alleen zij begrijpen het begrip rechvaardig
- onderzocht hoe de ideale wereld eruit ziet
- onderzocht de link tussen de stoffelijke en onstoffelijke wereld
Wat is de vormentheorie?
Van Plato, alles is een imperfecte afspiegeling/ kopie van iets wat zich in een andere, echte wereld bevindt
Wie is Aristoteles en wat heeft hij bereikt?
Griekse filosoof (384-322 v.c.).
- leerling van platos
- nadruk op logisch beredeneren en een geloof in wetenschappelijke onderzoeksmethoden
- doel = een deugdzaam leven en inzetten voor politiek
- een mengvorm van monarchie/aristocratie/democratie is de beste bestuursvorm
Wie waren sofisten?
zij hielden zich bezig met methoden om anderen te overtuigen over filosofen
Hoe heet het als priester die advies vraagt aan de goden?
Orakel
Wie was Philippos II?
Hij wou een oorlog beginnen tegen de Perzen, om te laten zien dat hij een ‘echte Griek’ was.
Wat heeft Alexander de Grote gedaan?
Zoon van Philippos II. Hij vervolgde zijn vaders’ plannen. Binnen 10 jaar had hij van Egypte tot India. Hij wou samenwerken met de Perzische edelen.
Wat was Alexandrië?
Verbinding zee + vruchtbare achterland Egypte. Handelaars, kunstenaars en wetenschap. Werd na Alexander’s dood het Ptolemaeënrijk genoemd.
Na Alexander’s dood waren er 3 koninkrijken, welke?
- Egypte
- Azië
- Macedonië/Griekenland
De elite was?
Grieks, de bovenste klassen konden Grieks spreken en namen hun gewoontes over.
Wat voor dingen kwam te tegen als je een stad binnenkwam opgericht door Alexander DG?
- Griekse tempels/bestuursgebouwen
- Griekse (sport)scholen
- Griekse theaters
- Griekse beelden op de gebouwen
Wat waren de twee genres in Grieks theater?
- komedies
- tragedies
Vanaf wanneer werd Rome een keizerrijk?
27 v.c., daarvoor waren het de senatoren aan de macht.
Wat voor soorten burgers waren er in burgers? Noem er 3.
- patriciërs = rijke burgers / adel
- plebejers = gewoon burger met grond
- proletariërs = mensen zonder bezit, alleen kinderen
Wat is een senaat?
Rome, het machtigste orgaan in de 3e-2e eeuw v.c.
Wie staan onder de senaat?
De twee consuls
Wanneer was Griekenland (en Carthago) ingenomen?
146 v.c. (2e eeuw v.c.)
Hoe noemen we de tijd van de vele veroveringen van Rome?
het begin van het Imperium Romanum
Tussen wie waren de punische oorlogen?
tussen Romeinse Republiek en Carthage
Wat namen ze mee na de verovering van Griekenland?
De Griekse cultuur, bijv:
- tempels en theaters
- ook (geleerde) slaven
- kennis/cultuur
Wat deden ze Romeinen met de Griekse architectuur?
Ze namen dingen over, maar brachten zelf ook toevoegingen.
Wie is Julius Caesar en wat had hij verovert?
Een Romeinse generaal, hij veroverde tussen 58 en 50 v.c. heel Noord-Gallië (=midden en noord van België en Frankrijk).
Wat bedoelen ze met de uitdrukking “De Rubicon oversteken”?
Iemand onderneemt een memorabele actie waarop zij/hij later onmogelijk terug van kan komen.
- -> Caesar besloot De Rubicon (rivier) over te steken, wat de veiligheid van de senaat in gevaar zou kunnen brengen. => feitelijk landverraad
- -> 4 jaar burgeroorlog
Wat gebeurde er met Julius Caesar?
Hij werd dictator, en had zichzelf dictator voor het leven laten roepen.
Sommige senatoren waren bang dat hij de republiek af wou schaffen => vermoord in 44 v.c.
Wie was Caesar’s opvolger?
Zijn achterneef/adoptiezoon, Octavianus. Ook wel ‘Keizer Augustus’ genoemd (=de verhevene). Hij was vanaf 27 v.c. de 1e Romeinse keizer.
Wat en wanneer was de Pax Romana?
Tot 180, in deze periode waren er geen serieuze conflicten.
Hoe heet een opperpriesten ook wel?
Pontifex maximus
Wat voor samenleving van het Romeinse Rijk?
Een agrarisch-urbane samenleving
Waar woonden ze arme Romeinen? En waarom wonen ze daar mogelijk?
Een insula (flat), soms schulden, grond moeten verkopen en in de stad gaan wonen.
Hoe stopten ze de proletariërs van protesteren?
Hulp als ze vechten en stemmen, ook krijgen ze de ‘brood en spelen’.
Hoe heette het hoofd van de familie?
Pater familias
Wat zijn voorbeelden van hoe je een slaaf kan worden?
- zo geboren
- schulden die je niet kon afbetalen
- land verovert door de Romeinen
Waar werkten de Romeinse slaven?
In de mijn, als gladiator, winkel of leraar.
Wat is de opstand van Spartacus?
Geboren in het huidige Bulgarije, hij was een slaaf (gladiator) en viel met een groep van 3000 soldaten het Romeinse kamp aan.
Vanaf de 1e eeuw begonnen Romeinen met het aanleggen van de limes?
Een verdedigingssysteem met kampen en wachttorens.
Waarom legde de Romeinen de limes aan?
- bescherming tegen Germaanse plundertochten uit het noorden
- maar…openhandel aan beide kanten grens
Namen de Romeinen gewoontes over?
Ze waren open naar andere culturen, ze namen ze niet klakkeloos over, maar wel delen.
Hoe heet de verspreiding Grieks-Romeinse cultuur over een veroverd gebied?
romanisering
Wat was de grootste invloed van de Romeinen bij de Germanen?
Ze brachten het schrift mee –> start van de historie.
Wat was de limes?
Noordgrens van het Romeinse Rijk, volgt voor een groot deel de loop van de Rijn.
Wat introduceerde de Romeinen bij ons?
- wegen
- aquaducten/riolering
- vloerverwarming
- toiletten
- munten
- bouwen in / gebruik van steen
- badhuizen
Wat voor geloven waren er in het Romeinse geloof buiten hun eigen?
Jodendom, Germanen (=natuurgodsdiensten), Christendom
Wie stopte de Christenvervolging?
Keizer Constantijn
En wie maakte het Christendom zelfs de staatsgodsdienst?
Keizer Theodosius
Wat is het heilige boek in het Jodendom en het Christendom?
De Tenach en de Bijbel. (De Joden gebruiken alleen het eerste deel van de Bijbel, tot Jezus).
Verschil met God in het Jodendom en Christendom?
De Joden hebben één God, terwijl de Christenen drie-enig God hebben (vader, zoon, heilige geest).
Verschil geloof in Jezus tussen de Joden en Christenen?
De Joden geloven niet in Jezus als verlosser. Ze geloven dat hun Messias (=koninklijke redder van Israël) nog moet komen.
De Christenen geloven in Jezus als verlosser.
Welke rustdagen heeft het Jodendom en het Christendom?
Sabbat als rustdag (=vrijdagavond-zaterdagavond) en zondag.
Hoe heet de Joodse verstrooiing?
Diaspora
Wat waren de 3 verschillen tussen de Joden en hun omringende religies?
- Ze waren monotheïstisch
- Heilige boeken zijn belangrijk
- Zij hielden zich aan allerlei religieuze voorschriften
Wat had Jezus voor kritiek op het Jodendom?
- strikt naleven van verdraagzaamheid en vergiffenis
- kriek op hoe de priesters de tempel beheerden (winsten maken)
Wie was de leider van de volgeling die probeerden mensen te bekeren naar het Christendom, nadat Jezus was opgehangen?
Paulus
Wat gebeurde er na 395 definitief in het Romeinse Rijk?
Verdeling Romeinse Rijk, West- en Oostelijk deel.
Hoe heet de verdeling in het Romeinse Rijk, met elk een eigen keizer en een onder keizer?
Tetrarchie
Welk deel van het Romeinse Rijk overleeft het langer, en waarom?
Het Oosten,
- door de gunstige ligging van de bergen
- ze hadden geld om de Germanen weg te sturen, door de goede handel
- goed gefunctioneerd leger en bureaucratie
- stevige greep op de kerk –> eenheid
Wat was de volksverhuizing (4e eeuw)?
De hunnen, steppevolk centraal-Azië, trokken naar het westen en bedreigen het leefgebied van de Germanen. –> hierdoor gaan de Germanen in het west Romeinse rijk trekken => onrust in het Rijk
Wat gebeurde er in 476 met het Romeinse Rijk?
Het west-Romeinse Rijk komt tot een einde, ze beginnen aan de middeleeuwen.
Wat was de belangrijkheid van Istanbul (Constantinopel)?
Dit was de nauwe zeestraat tussen de Middellandse en Zwarte Zee. Handels- en bestuurscentrum. Nieuwe hoofdstad voor het Christendom. Het viel in 1453.
Wat zijn mogelijke redenen voor het vallen van het Romeinse Rijk?
- Corruptie en meer armoede
- ‘Barbaren’ vielen het land binnen. Bijv. Hunnen en Germanen
- chaos rijk = machthebbers willen land
- imperial stretch = groter Rijk willen dan mogelijk kan
