Gustaw Klimt Flashcards
Jednym z najbardziej rozpoznawalnych twórców secesyjnych jest austriacki malarz
Gustaw Klimt (1862–1918).
Tworzył m.in. sceny alegoryczne – personifikacje pojęć
abstrakcyjnych, portrety, pejzaże i wizerunki zmysłowych kobiet, dla których pretekstem
były tematy biblijne i mitologiczne. Jego ojciec był złotnikiem, a zainteresowania artystyczne przejawiali także jego bracia.
Studiował w akademii w Wiedniu. Jako uczeń Hansa Makarta, najpierw malował
w duchu akademizmu, ale z czasem zwrócił się ku symbolizmowi. Wpływ obu tych
kierunków towarzyszyć będzie artyście przez całą twórczość.
Manifestem indywidualności twórczej Klimta i poszukiwania
własnej drogi było współzałożenie przez niego stowarzyszenia
Secesja Wiedeńska. Miało ono promować sztukę nowoczesną,
wolną od oficjalnie obowiązujących konwencji obliczonych na
zadowolenie burżuazyjnego odbiorcy. Jednym z pierwszych
dzieł, które zapowiadały przemiany w twórczości artysty, była
Judyta I.
Gustaw Klimt, Miłość
Jego wczesne dzieło, Miłość,
łączy akademicki sposób namalowania kochanków z symboliczną wymową odnoszącą się
do okresów życia ludzkiego. Artysta ukazał je za pomocą twarzy postaci w różnym wieku,
które widnieją w górnej partii płótna. Nowatorska jest kompozycja obrazu. Wewnętrzne
podziały czynią z niego tryptyk, w którym część centralną w kształcie wąskiego, pionowego
prostokąta wypełnia scena figuralna, a na pomalowanych na złoto bocznych panelach są
asymetrycznie ukazane gałęzie i kwiaty róż.
Gustaw Klimt Judyta I
Judyta to postać z Księgi Judyty – części Starego Testamentu.
W drugiej połowie XIX wieku bohaterka ta przedstawiana
bywała nie tyle w kontekście biblijnym, ile jako sensualna
i niebezpieczna kobieta fatalna, dla której zabicie Holofernesa
stanowiło źródło zmysłowej przyjemności. Klimt przedstawił
ją w półpostaci. Judyta jest prawie naga, na szyi ma
naszyjnik w formie obręczy ozdobionej drogimi kamieniami.
Dłonią zdaje się pieścić włosy zamordowanego przez siebie
mężczyzny. Rozchylone usta bohaterki i półprzymknięte
oczy wskazują na przeżywaną przez nią rozkosz. Płaszczyznę
złotego tła wypełniają schematycznie zaznaczone sylwetki
drzew i roślinna ornamentyka. Artysta inspirował się mi.in.
malarstwem egipskim i gotyckimi obrazami tablicowymi.
Dzieło zostało namalowane w 1901 roku farbami olejnymi
z dodatkiem płatków złota na płótnie o wymiarach 42 x 84 cm.
Znajduje się w Österreichische Galerie Belvedere w Wiedniu.
Przełomowa dla twórczości Klimta okazała się podróż do Rawenny w roku 1903.
Zachwyciły go tam mozaiki bizantyńskie. Odtąd częściej niż poprzednio stosował złocenia
i srebrzenia, co nadawało jego obrazom charakterystyczną migotliwość, właściwą mozaikom. Ten złoty styl, jak go nazwano, trwający do ok. 1910 roku, wpisywał się w cechy
secesji. Artysta stosował płynne linie i płaskie plamy barwne. Kompozycje jego dzieł były
asymetryczne, wpisane w oryginalne formaty: kwadratów (lub bliskie kwadratom) i bardzo
wąskich, pionowych prostokątów, inspirowanych sztuką Japonii. Malarz, zrezygnowawszy
z większości tradycyjnych metod budowania iluzji głębi, podkreślał płaszczyznowość
obrazu. Zestawiał akademicko laserunkowo malowane partie ciał postaci z odrealniającym
dzieło ornamentem składającym się z powtarzających się form organicznych bądź geometrycznych. Z obrazów emanowała zmysłowość. Przedstawiały różnorodne wizerunki kobiet:
wyidealizowanych lub groźnych, w typie kobiety fatalnej.
W okresie tym powstały dzieła najbardziej kojarzone ze stylem artysty, takie jak:
Pocałunek, Judyta II (Salome), Danae, Portret Adeli Bloch-Bauer
Gustaw Klimt Pocałunek
Obraz o wymiarach 1,80 x 1,80 m został
namalowany w 1908 roku farbami olejnymi
na płótnie. Autor do stworzenia dzieła, które
powstało w najbardziej charakterystycznym
dla twórczości artysty okresie, użył również
płatków złota. Para w miłosnym objęciu
została przedstawiona na skrawku łąki,
której strukturę oddają drobne plamy barwne
wyobrażające kwiaty. Kochankowie toną
w szatach dekorowanych ornamentalnymi
wzorami. Ich bogactwo przypomina migotliwość
mozaiki bizantyńskiej. Uproszczony modelunek
jest widoczny jedynie w obrębie twarzy,
odsłaniających się ramion i dłoni. W innych
partiach obraz malowany jest płasko,
z wykorzystaniem konturu. Jedynym środkiem
budowania relacji przestrzennych stała się
kulisowość. Mężczyzna przedstawiony
w obrazie to artysta – świadczy o tym wieniec
na jego głowie. Do postaci kobiecej pozowała
prawdopodobnie Emilie Flöge, przyjaciółka
i ulubiona modelka Klimta. Dominująca
w obrazie złota barwa interpretowana bywa jako
wizualizacja namiętnego uczucia, które odrealniło
świat, przemieniając go w metafizyczną,
transcendentną przestrzeń poza czasem
i prawami fizyki. Dzieło znajduje się
w Österreichische Galerie Belvedere w Wiedniu.
twórczość Klimta
Malowane przez Klimta portrety charakteryzuje realistycznie ukazana twarz oraz
abstrakcyjne, płaskie tło. Artysta tworzył także pejzaże, często ukazujące dolne partie
lasu z rytmizującymi kompozycje pniami drzew. Poszycie leśne i liście malował drobnymi
pociągnięciami pędzla, w technice zbliżonej do pointylizmu. Już od połowy pierwszego dziesięciolecia XX wieku, jednocześnie z pracami w złotym
stylu, w twórczości Klimta zaczną pojawiać się obrazy o treści bardziej mrocznej, eksponującej lęk przed śmiercią, namalowane w ciemniejszej tonacji. Do dzieł tego typu należą
m.in. Trzy okresy życia kobiety i Śmierć i życie. Twórczość Klimta ewoluowała od akademizmu poprzez symbolizm, secesję aż
do protoekspresjonizmu. Zainspirował on kolejne pokolenie wiedeńskich artystów,
przede wszystkim Egona Schielego. Dzieła Klimta, a zwłaszcza Pocałunek, wielokrotnie były i są nadal wykorzystywane oraz przetwarzane przez twórców kultury masowej
XX i XXI wieku.
Klimt przez całe życie zajmował się także malarstwem ściennym.
W stylu akademickim
wykonał freski w Teatrze Miejskim i w Muzeum Historii Sztuki we Wiedniu. Secesyjny charakter mają Fryz Beethovena w gmachu Secesji Wiedeńskiej, nawiązujący do
IX Symfonii tego kompozytora, i dekoracje pałacu Stocleta w Brukseli.
Nie zachowały się freski zdobiące plafon auli uniwersytetu w Wiedniu. Klimt namalował
tam personifikacje Filozofii, Medycyny i Sprawiedliwości. Malowidła – ze względu
na swój jawnie erotyczny charakter – wywołały protest środowiska władz uniwersytetu
oraz konserwatywnych wiedeńskich krytyków. Dzieła te zostały zniszczone przez wojska
nazistowskie w 1945 roku.
Gustaw Klimt
Portret Adeli Bloch-Bauer
Obraz namalowany ok. 1907 roku
farbami olejnymi z zastosowaniem
złota na płótnie o wymiarach
1,38 x 1,38 m jest typowym
dziełem secesyjnym. Cechuje je
dekoracyjność, operowanie płynną
linią i asymetria kompozycji. Malarz
podkreślił płaszczyznowość obrazu,
rezygnując z iluzji ukazania głębi.
Widoczne są tu zarówno wpływy
bizantyńskich mozaik raweńskich, jak
i grafiki japońskiej. Obraz znajduje się
w Neue Galerie w Nowym Jorku
w Stanach Zjednoczonych
Gustaw Klimt Spełnienie, projekt fresku do jadalni pałacu
Stocleta w Brukseli
Każdy detal pomieszczenia został stworzony z myślą
o jedności stylowej. Do wykonania bogatej dekoracji
zaproszono wiedeńskiego malarza Gustawa Klimta, który
stworzył mozaiki i freski, m.in. Spełnienie, malowane
w latach 1905–1909. Artysta unikał modelunku
światłocieniowego lub umownie go stosował, co dawało efekt
spłaszczenia. Ornament przypominający mozaiki bizantyńskie
jest odmienny na szatach mężczyzny i kobiety
