Græðsla

Question 1

Skilgreining græðslu

Answer 1

“Lækning eða lagfæring vefjaskemmda, með eða án ummerkja, þannig að í stað skemmdra og dauðra frumu komi heilbrigðar frumur”

Question 2

Óstöðugar frumur (labile cells)

Answer 2

-Fara stöðugt í gegnum frumuhringinn úr einni mítósu í aðra og fjölga sér alla ævi.
Dæmi = Þekjufrumur, eitilfrumur og beinmergsfrumur.

Question 3

Stöðugar frumur (stable cells)

Answer 3

-Liggja að mestu í dvala (G0 fasi frumuhrings) en hægt er að hvetja þær til skiptingar við ákveðnar aðstæður.
Dæmi = Lifrafrumur, nýrnafrumur, briskirtilsfrumur, bandvefs- og æðafrumur og bein- og brjóskfrumur.

Question 4

Varanlegar frumur (permanent cells)

Answer 4

-Frumur sem yfirgáfu frumuhringin á fósturskeiði og geta ekki skipt sér eftir fæðingu.
Dæmi = Taugafrumur, hjartafrumur og þverrákóttar vöðvafrumur.

Question 5

Græðslu og græðsluviðbrögðum má skipta í? (3)

Answer 5

Hjöðnun (resolution): Græðsla án nokurra eftirstöðva.
Endurnýjun (regeneration): Græðsla án teljandi eftirstöðva.
Viðgerð (reparation): Græðsla með örvefsmyndun.

Question 6

Viðgerð (reparation) skiptist í hvaða 3 stig?

Answer 6

1. Æðamyndun
2. Bandvefsmyndun (fibrosis/fibroplasia)
3. Þroskun og formnun örsvæðis.

Question 7

Hversvegna eru ör rauð í fyrstu en verða svo hvít?

Answer 7

Ör eru rauð í fyrstu vegna þess að þá er örvefurinn nýr og mikið af æðum í honum. Með tímanum þá hverfa æðarnar og mest verður af collagen þráðum í örinu þá verður það hvítt.

Question 8

Hugtök um vandamál við græðslu beins (4)

Answer 8

Mal-union = beinið skagt.
Non-union = beinið nær ekki saman
Paeudoarthorisis: Falskur liður.
Osteomyelitis: bólga í beini, sýking, oft við opið beinbrot.

Question 9

Hver eru mikilvægustu efnasamböndin sem hafa áhrif á frumufjölgun?

Answer 9

Polpeptid vaxtar þættir sem finnast í sermi (blóðvökva).

Question 10

Hver eru mikilvægustu efnasamböndin sem virka letjandi á frumufjölgun?

Answer 10

TGF beta og IL-1 sem geta dregið úr vexti ákveðinna frumutegunda en örvað aðrar.

Question 11

Hvað er að gerast í æðamyndun?

Answer 11

Æðaþelsfrumur fara að fjölga sér, smám samam mynda þær nýja æð, kemur ný grunnhimna og lítil grein kemur frá gömlu æðinni, margar litlar æðar fara að vaxa inní. Ný æð myndast sem er hol að innan og blóð rennur í gegnum hana.

Question 12

Hvað er að gerast í bandvefsmyndun?

Answer 12

Efnasækni og skrið bandvefsfrumna, fjölgun bandvefsfrumna, myndun og þroskun millifrumuefnis og collagens (fibroblastar).

Question 13

Hvað er að gerast í þroskun og myndun örsvæðis?

Answer 13

Niðurbrot og þroskun millifrumuefnis og collagens. Minnkar bjúgur. Þekjufrumur fara að fjölga sér

Question 14

Frumgræðsla vs síðgræðsla

Answer 14

Frumgræðsla = sár lítil og snyrtileg, verður örvefsmyndun en örin gróa þá mjög vel.
Síðgræðsla = mikið vefjabrottfall, legusár – þessi sár er erfitt að græða.

Question 15

Hvað mynda fibroblastar og osteoblastar?

Answer 15

Fibroblastar = kollagen sem myndar svo ör á húð.
Osteoblastar = nýtt bein.