GM inwerkend op het GI-stelsel

Question 1

Met wat voor middelen (groepen) kan je maagulcera en GERD behandelen?

Answer 1

• Anti-acida
• Maagmucosabeschermers
• H2-antihistaminica
• PPIs (!!!)

Question 2

Anti-acida

Answer 2

Hebben een niet-specifieke, lokale werking.

Mg(OH)2 + 2HCl MgCl2 + 2H2O
Al(OH)3 + 3HCl AlCl3 + 3H2O

Mg werkt laxerend, Al werkt constiperend.

Oppassen, want anti-acida complexeren andere GM! Tetracyclines, fluoroquinolones, sulfonamiden (AB) –> therapiefalen!

Question 3

Wat is een belangrijke contra-indicatie voor het gebruik van anti-acida?

Answer 3

Bij het gebruik van bepaalde AB (tetracyclines, fluoroquinolones en sulfonamiden) moet je geen anti-acida gebruiken, want Mg en Al complexeren dit, waardoor je therapiefalen krijgt.

Question 4

Maagmucosabeschermers

Answer 4

Voor behandeling van maagulcera en GERD.

• Sucralfaat (lokaal): sucrose sulfaat-aluminium hydroxide complex. In een zuur milieu krijg je dissociatie van de aluminiumionen en binding van - geladen sulfaat aan + geladen groepen van eiwitten in de ulcus. Er is geen inhibitie van de protonsynthese.
• Misoprostol (systemisch): PGE-analoog.

Question 5

H2-antihistaminica

Answer 5

Voor behandeling van maagulcera en GERD.

Potentie: cimetidine < ranitidine < famotidine.
CYP inhibitie: cimetidine&raquo_space; ranitidine > famotidine.

Ranitidine is ook prokinetisch, verhoogt dus de motiliteit, wordt daarom bijv. gebruikt bij ileus.

Question 6

PPIs

Answer 6

1e keus behandeling voor ulcera en GERD, want het is het meest potent en het meest werkzaam.

Werkingsmechanisme: irreversibele inhibitie (maar de turn-over van epitheliale cellen is zeer snel, dus snel nieuwe protonpompen). Zwakke basen/pro-drugs –> duodenum –> bloed –> protonatie via basolaterale zijde in de pariëtale cel –> activatie en iontrapping (sterke accumulatie).

Question 7

Sucralfaat

Answer 7

Maagmucosabeschermer. Werkt lokaal. Sucrose sulfaat-aluminium hydroxide complex. In een zuur milieu krijg je dissociatie van de aluminiumionen en binding van - geladen sulfaat aan + geladen groepen van eiwitten in de ulcus. Er is geen inhibitie van de protonsynthese.

Question 8

Misoprotol

Answer 8

Maagmucosabeschermer. Werkt systemisch. PGE-analoog.

Question 9

Cimetidine

Answer 9

H2-antihistaminicum dat gebruikt kan worden bij de behandeling van ulcera en GERD. Lagere potentie, hoge CYP inhibitie.

Question 10

Ranitidine

Answer 10

H2-antihistaminicum dat gebruikt kan worden bij de behandeling van ulcera en GERD. Vrij hoge potentie (meer dan cimetidine, minder dan famotidine), minder CYP inhibitie dan cimetidine, maar meer dan famotidine. Ranitidine is ook prokinetisch, wordt daarom gebruikt bij ileus.

Question 11

Famotidine

Answer 11

H2-antihistaminicum dat gebruikt kan worden bij de behandeling van ulcera en GERD. Hoge potentie, lage CYP inhibitie.

Question 12

Butylscopolamide

Answer 12

Spasmolyticum, Antagonist muscarineR. Buscopan is een butylscopolamide, bevat ook een NSAID (dipyrone) en is dus ook pijnstillend.

Question 13

Hoe kan je emesis krijgen?

Answer 13

Het braakcentrum in de hersenen wordt geactiveerd door neurokinine 1. Vanuit verschillende gebieden kunnen er prikkels komen die dit induceren, nl: CRTZ, vestibulair, perifeer en hogere centra.

CRTZ:

• D2R (dopamine)
• Neurokinine 1 R
• 5HT3R (serotonine)

Vestibulair (reisziekte):

• MuscarineR (AcCh)
• HistamineR (AcCh)

Perifeer (bijv. GI):

• 5HT3R (serotonine)
• Neurokinine 1 R

Hogere centra.

Question 14

Wat is je 1e keus emeticum bij hond, welke bij kat?

Answer 14

Hond: apomorfine.
Kat: alfa-2 agonisten

Question 15

Welke groepen anti-emetica zijn er?

Answer 15

• Anti-dopaminergica
• 5-HT antagonisten
• Anti-cholinergica
• Neurokinine-1-antagonisten

Question 16

Anti-dopaminergica

Answer 16

Anti-emesis.

(Major tranquillizers: butyferonen, fenothiazines).

Metoclopramide (meer gebruikt als prokineticum):

• Inhibeert centraal vnl. D2R in CRTZ
• Perifeer: 5-HT4 agonist –> AcCh stijgt –> prokinetisch
• Toxisch: hyperprolactinemie, extrapyramidale stoornissen

Domperidone (motilium):

• Niet door bhb, vnl. prokinetisch
• Veiliger, maar minder werkzaam bij dieren

Question 17

5-HT antagonisten

Answer 17

Breedspectrum anti-emetica.

• Antagonist 5-HT3 perifeer (n. vagus) en CRTZ
• Ondansetron (!), dolasetron
• Indicatie: kanker (radiotherapie en cytostatica beschadigen darmmucosa –> vrijstelling serotonine)

Question 18

Anti-cholinergica

Answer 18

Anti-emetica. Scopolamine. Vestibulair: muscarineR.

Question 19

Neurokinine-1-antagonisten

Answer 19

Breed-spectrum anti-emetica.

• Maropitant
• Inhibeert braakcentrum (bij GI-irritatie, CRTZ, vestibulair apparaat, cytostatica, …)
• P-gp substraat, DUS NIET GEBRUIKEN BIJ COLLIES

Question 20

Metoclopramide

Answer 20

Anti-emeticum (anti-dopaminergicum), ook prokinetisch.

• Inhibeert centraal vnl. D2R in CRTZ
• Perifeer: 5-HT4 agonist –> AcCh stijgt –> prokinetisch
• Toxisch: hyperprolactinemie, extrapyramidale stoornissen

Question 21

Domperidone

Answer 21

Motilium. Anti-emeticum (anti-dopaminergicum), vnl. prokinetisch (gaat niet door bhb). Veiliger, maar minder werkzaam bij dieren.

Question 22

Ondansetron

Answer 22

Belangrijk breed-spectrum anti-emeticum met een 5-HT antagonist werking. Gebruikt bij kanker.

Question 23

Dolasetron

Answer 23

Breed-spectrum anti-emeticum met een 5-HT antagonist werking. Gebruikt bij kanker.

Question 24

Scopolamine

Answer 24

Anti-emeticum met een anti-cholinerge werking.

Question 25

Maropitant

Answer 25

Belangrijk breed spectrum anti-emeticum, neurokinine-1-antagonist.

• Inhibeert braakcentrum (bij GI-irritatie, CRTZ, vestibulair apparaat, cytostatica, …)
• P-gp substraat, DUS NIET GEBRUIKEN BIJ COLLIES

Question 26

Noem 4 gastro-prokinetica, welke 2 zijn het belangrijkst?

Answer 26

• Metoclopramide !
• Domperidone !
• Ranitidine (inhibitie AcCh esterase)
• Erythromycine (motiline, stimuleert motiliteit)

Question 27

Welke anti-diarretica zijn er? Wat is een belangrijke regel?

Answer 27

Belangrijke regel: nooit chronisch gebruiken!
Er zijn: opioide derivaten, adsorbantia en AB.

Opioïde derivaten:

• mu receptor agonist
• AcCh vrijstelling daalt
• Loperamide, difenoxylaat
• P-gp substraat, DUS NIET BIJ COLLIES

Adsorbantia: bij intoxicaties

• Kaolin
• Actieve kool !
• Pectines

AB: bij verstoring microbiota

• Aminoglycosiden
• Polymyxines

Question 28

Loperamide

Difenoxylaat

Answer 28

Anti-diarretica, opioïde derivaten:

• mu receptor agonist
• AcCh vrijstelling daalt
• P-gp substraat, DUS NIET BIJ COLLIES

Question 29

Wat is monensin en hoe werkt het?

Answer 29

Energievraag gaat zeer sterk toenemen na de partus (voor de melkproductie). De voederopname zal wel toenemen, maar is onvoldoende om aan de energienood te voldoen. Daarom zal het rund aan vetmobilisatie doen –> vrije VZn –> Krebcyclus –> acetyl-CoA. Bij zeer uitgesproken vet-mobilisatie krijg je zeer grote gehaltes acetyl-CoA –> omzetting tot ketolichamen (aceton, acetoacetaat, hydroxybutyraat) = ketoacidose.

Monensin = ionofoor coccidiostaticum (intraruminale bolus – 90 dagen)

• Afdoden Gr+ pensbacteriën: Gr+ pensbacteriën produceren acetaat of lactaat (=lactobacillen) –> pH↓ –> pensacidose. Acetaat kan omgezet worden tot glucose, maar dit is veel minder efficiënt dan bij proprionaat.
• Bijgevolg meer Gr- pensbacteriën: produceren proprionaat –> omzetting tot glucose!
• NEB ingeperkt
• Wordt gebruikt als profylactisch preparaat om keto-acidose te voorkomen in Europa (in USA ook als groeibevorderaar)