Geschiedenis (begrippen) Flashcards
het eten van achtergelaten prooien
aaseter
hoofd van een abdij (vrouwelijk)
abdis
hoofd van een abdij (mannelijk)
abt
het afwisselen van opwaartse en neerwaartse bewegingen binnen de bevolkingsontwikkeling
accordeondemografie
bestuur van staatszaken
administratie
een kwijtschelding van een straf voor een zonde (tegen betaling)
aflaat
personen in dienst van de staat
ambtenaren
periode zonder wettelijk gezag
anarchie
toevoegen
annexatie
stijf, oud, plechtig
archaïsch
een historicus die ongeschreven bronnen uit het verleden onderzoekt
archeoloog
belangrijke en rijke families die regeren
aristocratie
Inheemse cultuur al dan niet gedwongen gelijkmaken aan de eigen cultuur
assimileren
verdedigingslinie van bunkers op de kusten van Denemarken, Nederland, België en Frankrijk door de Duitsers gebouwd.
Atlantikwall
Economie waarbij de mensen niet of nauwelijks meer produceren dan ze zelf nodig hebben
autarkie
oorspronkelijk
autochtoon
zelfbestuur, zelfstandig
autonoom
een bijnaam voor drie landen in Azië: singapore, Zuid-Korea en Taiwan, en de Speciale Bestuurlijke Regio Hongkong (China) vanwege van hun snelle economische ontwikkeling in de jaren ‘80 en ‘90
Aziatische tijgres
van bederfwerende stoffen voorzien
balsemen
een rechtstreekse belasting die aan de koning werd toegestaan door de staten-generaal
bede
BRIC is een acroniem dat verwijst naar de landen Brazilië, Rusland, India en China, die zich in een vergelijkbaar stadium van economische ontwikkeling bevinden
BRIC-landen
een oorlog waarbij de strijdende partijen deel uitmaken van hetzelfde land, rijk, volk van dezelfde gemeenschap
burgeroorlog
onderaardse begraafplaatsen waar de eerste christenen samenkwamen
catacomben
het ongehuwd blijven van geestelijken
celibaat
bondgenoten tussen Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en het Omaanse Rijk
centralen
wie een bepaalde som belastingen betaalt, heeft stemrecht
cijnkiesrecht
verbond van staten tegen een gemeenschappelijke vijand
coalitie
wetboek
codex
politieke stroming die streeft naar het wegwerken van klassenverschil door revolutie
communisten
vergadering van kerkleiders
concilie
verdrag tussen de paus en een wereldlijke macht
concordaat
De strijd tussen verschillende partijen om schaarse bronnen of een doel te bereiken dat door zijn aard slechts voor enkelen is weggelegd. In een concurrentiestrijd gaat de winst van één partij meestal ten nadele van de anderen.
concurrentie
Beklemtonen van een eigen eigenheid van een geloof tegenover andere christelijke overtuigingen- bv door de catechimus
confessionalisering
Spaanse veroveraar in de 16e en 17e eeuw
conquistador
behoudsgezind, geen veranderingen willen
conservatief
De term consumptiemaatschappij is een begrip uit de economische geschiedenis. In dit type maatschappij bepaalt de consumptie van goederen en diensten de status van de burgers.
consumptiemaatschappij
landelijk
continentaal
voortduren, ononderbroken
continuïteit
is een vorm van zelforganisatie van producenten of verbruikers, gericht op het vergroten van economische macht en het behalen van schaalvoordeel
coöperatie 5
omkoopbaar
corrupt
geloof dat de wereld is geschapen door een of meerdere goden
creationisme
een proces van wisselwerking tussen de culturen zodat door wederzijdse beïnvloeding en interactie een nieuwe (sub)cultuur ontstond.
creolisering
reus met 1 oog
cycloop
Afgeleid van algemene termen naar het bijzondere
deductief
de mondingsarmen van een rivier en het gebied daartussen
delta
regeringsvorm waarbij het volk de macht heeft om te regeren; er is een grondwet, een parlement er is een scheiding der machten (wetegevende, uitvoerende en rechterlijke)
democratie
uitsluiten
discriminatie
overheersend, alles bepalend
dominant
de top, de besten
elite
het strijden voor gelijke rechten
imancipatiestijd
het verlaten van eigen regio
emigratie
geleidelijk ontwikkelen, veranderen
evolueren
interesse in het vreemde
exotisme
uitbreiding, meestal door verovering
expansie
Eigen ideologie, totaal los van de realiteit, als universeel geldend die eventueel met geweld aan anderen moet opgelegd worden (geweld –> terrorisme). Deze ideologie vormt een bedreiging voor de veiligheid, vrede, de economische ontwikkeling en verstandige beslissingen in allerlei domeinen.
extremisme 5
Een moeilijk te doorbreken slagorde
falanx
Fanatisme is een emotie gekenmerkt door overmatig enthousiasme en vaak intense onkritische toewijding.
fanatisme 5
iets wat gebeurt is
feit
wijsheer, iemand die met het verstand moeilijke levensvragen probeert op te lossen
filosoof
versteende resten van lang geleden gestorven wezens
fossielen
muurschilderij, aangebracht op een vochtige kalklaag
fresco
in vooraanzicht
frontaal
iemand die op strikte en letterlijke wijze vasthoudt aan bepaalde grondbeginselen
fundamentalisme 5
bondgenoten, met name de tegenstanders van Duitsland
geallieerden 5
bestaande uit verschillende standen
gelaagde samenleving
een economie die heel sterk gestuurd wordt door de overheid
geleide economie
volkerenmoord
genocide 5
het streven om zo min mogelijk afhankelijk te zijn van anderen
gesloten economie
Met eenvoudige, strakke lijnen weergeven
gestileerd
het proces dat steeds meer landen deel uit maken van de wereld handel
globalisering
provincie
gouw
grondadel, aristrocraten
grootgrondbezitter
economisch systeem waarbij de kooplui grote winsten in de internationale handel en hun kapitaal verder vergtoten
handelskapitalisme
rangorde
hiërarchie
een wetenschapper die het verleden bestudeert
historicus
zwaar bewapende soldaat
hopliet
een levensbeschouwing waarin menselijkheid centraal staat
humanisme
veronderstelling, nog niet bewezen
hypothese
periode met een gemiddelde jaartemperatuur onder 0°C
ijstijd
Mensen komen al dan niet vrijwillig toe in een nieuwe regio
immigratie
Het streven naar uitbreiding van zijn heerschappij over andere volken en gebieden
imperialisme
een lijst met verboden boeken
index
systematisch opdringen van een mening
indoctrinatie
prijsrevolutie
inflatie
in goederen, niet in geld betalen
in natura
de zijkant
in profiel
periode tussen twee oorlogen
interbellum 5
kunstmatige bevloeiing
irrigatie
staatsvorm met als staatshoofd een erfelijke keizer
keizerijk
iemand die in zijn geloof afwijkt van de officiële leer
ketter
blijspel
komedie
staatsvorm met als staatshoofd een erfelijke koning, levenslang aan de macht
koninkrijk
Is een gevangen genomen tegenstander/ vijand in de oorlog
krijgsgevangene
nauwkeurig onderzoeken
kritisch omgaan met
Doolhof, ingewikkeld stelsel van gangen en vertrekken
labyrint
korte maar sterke uitspraak
Laconische uitspraak
plaatselijk
lokaal
een verkozen ambtenaar die een overheidsfunctie uitoefent
magistraat
op zee gericht
maritiem
stoffelijk
materieel
een opvatting, een oordeel over iets of iemand
mening
al dan niet gedwongen verplaatsing van personen
migratie
regerende familie
monarchie/dynastie
de wereld
mondiaal
alleenrecht
monopolie
Geloof in 1 god
monotheïsme
groots, imposant
monumentaal
vloeren uit duizenden steentjes
mozaïek
een lijk tot mummie makne
mummificeren
een verzonnen verhaal waarin mensen verschijnselen proberen te verklaren door ze toe te schrijven aan goden
mythe
nieuwe steentijd
neolithicum
rondtrekkende mensen, meestal in stambverband
nomaden
beschrijving van de feiten
objectief
waarneming
observatie
macht is gebaseerd op rijkdom
oligarchie
persoonlijk bezit dat niet verplaatsbaar is bv. gronden, woningen,…
onroerend vermogen
bossen, heiden in vruchtbare grond omzetten
ontginnen
producten worden verkocht, er is handel
open economie
godsuitspraak, plaats waar een god raad geeft en de toekomst voorspelt
orakel
bid en werk
ora et labora
oude steentijd
paleolithicum
edelman
patriciër
het gewone volk
plebejer
geloof in meerdere goden
polytheïsme
de strijd om de macht in een bepaald gebied
politiek-territoriale strijd
stadstaat, onafhankelijke gemeenschap
polis
de periode voor columbus’ ontdekking
pre-columbiaans
vooruitstrevend
progressief
uitgebuite arbeider (zonder bezit)
proletariër
een stroming die ervan uitgaat dat de menselijke rede het centrum is van de werkelijkheid en de waarheid
rationalisme
werkelijkheidsgetrouw
realistisch
voorschrift
recept
iets dat nagebootst/hersteld is
reconstructie
Iemand die mooi en overtuigend het volk kan toespreken
redenaar
hervorming
reformatie
groter gebied bv. Waregem
regionaal
staatsvorm waarbij het staatshoofd verkozen wordt door de onderdanen
republiek
persoonlijk bezit dat verplaatsbaar is
roerend vermogen
heilig, gewijd
sacraal
houten of stenen lijkkist in de vorm van een menselijk lichaam
sarcofaag
wie kiest voor een vaste verblijfplaats
sedentaire
vuursteen
silex
door water meegevoerd en afgezet materiaal
slib
strijd tussen verschillende klassen (rijk vs. arm)
sociale strijd
hoogste gezag
soevereiniteit
bereidheid tot samenwerking
solidariteit
door de overheid opgelegde godsdienst
staatsgodsdienst
onwettige greep naar de macht, vaak met hulp van militairen
staatsgreep
via je kledij/ huis/… toon je aan de samenleving je aanzien
statussymbool
legeraanvoerder
Strateeg
beschrijving vanuit je eigen persoon
subjectief
in de tempel werden producten geruild en verkocht. De opbrengst werd eigendom van de priesters
tempeleconomie
de keizer regeert in godsnaam (krijgt de macht van de paus)
theocratie
manier van denken, eigen aan een bepaalde periode in de tijd
tijdsgeest
treurspel
tragedie
doorvoerhandel
transithandel
driemanschap, bestuur met 3 leden aan het hoofd
triumviraat
het heelal, alles omvattend
universeel
het recht om (politieke) beslissingen te nemen
vetorecht
iemand anders regelt je rechten en plichten
voogdij
een gebied dat gebruikt wordt om winst te behalen
wingewest
aaseter
het eten van achtergelaten prooien
abdis
hoofd van een abdij (vrouwelijk)
abt
hoofd van een abdij (mannelijk)
accordeondemografie
het afwisselen van opwaartse en neerwaartse bewegingen binnen de bevolkingsontwikkeling
administratie
bestuur van staatszaken
aflaat
een kwijtschelding van een straf voor een zonde (tegen betaling)
ambtenaren
personen in dienst van de staat
anarchie
periode zonder wettelijk gezag
annexatie
toevoegen
archaïsch
stijf, oud, plechtig
archeoloog
een historicus die ongeschreven bronnen uit het verleden onderzoekt
aristocratie
belangrijke en rijke families die regeren
assimileren
Inheemse cultuur al dan niet gedwongen gelijkmaken aan de eigen cultuur
Atlantikwall
verdedigingslinie van bunkers op de kusten van Denemarken, Nederland, België en Frankrijk door de Duitsers gebouwd.
autarkie
Economie waarbij de mensen niet of nauwelijks meer produceren dan ze zelf nodig hebben
autochtoon
oorspronkelijk
autonoom
zelfbestuur, zelfstandig
Aziatische tijgres
een bijnaam voor drie landen in Azië: singapore, Zuid-Korea en Taiwan, en de Speciale Bestuurlijke Regio Hongkong (China) vanwege van hun snelle economische ontwikkeling in de jaren ‘80 en ‘90
balsemen
van bederfwerende stoffen voorzien
bede
een rechtstreekse belasting die aan de koning werd toegestaan door de staten-generaal
BRIC-landen
BRIC is een acroniem dat verwijst naar de landen Brazilië, Rusland, India en China, die zich in een vergelijkbaar stadium van economische ontwikkeling bevinden
burgeroorlog
een oorlog waarbij de strijdende partijen deel uitmaken van hetzelfde land, rijk, volk van dezelfde gemeenschap
catacomben
onderaardse begraafplaatsen waar de eerste christenen samenkwamen
celibaat
het ongehuwd blijven van geestelijken
centralen
bondgenoten tussen Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en het Omaanse Rijk
cijnkiesrecht
wie een bepaalde som belastingen betaalt, heeft stemrecht
coalitie
verbond van staten tegen een gemeenschappelijke vijand
codex
wetboek
communisten
politieke stroming die streeft naar het wegwerken van klassenverschil door revolutie
concilie
vergadering van kerkleiders
concordaat
verdrag tussen de paus en een wereldlijke macht
concurrentie
De strijd tussen verschillende partijen om schaarse bronnen of een doel te bereiken dat door zijn aard slechts voor enkelen is weggelegd. In een concurrentiestrijd gaat de winst van één partij meestal ten nadele van de anderen.
confessionalisering
Beklemtonen van een eigen eigenheid van een geloof tegenover andere christelijke overtuigingen- bv door de catechimus
conquistador
Spaanse veroveraar in de 16e en 17e eeuw
conservatief
behoudsgezind, geen veranderingen willen
consumptiemaatschappij
De term consumptiemaatschappij is een begrip uit de economische geschiedenis. In dit type maatschappij bepaalt de consumptie van goederen en diensten de status van de burgers.
continentaal
landelijk
continuïteit
voortduren, ononderbroken
coöperatie 5
is een vorm van zelforganisatie van producenten of verbruikers, gericht op het vergroten van economische macht en het behalen van schaalvoordeel
corrupt
omkoopbaar
creationisme
geloof dat de wereld is geschapen door een of meerdere goden
creolisering
een proces van wisselwerking tussen de culturen zodat door wederzijdse beïnvloeding en interactie een nieuwe (sub)cultuur ontstond.
cycloop
reus met 1 oog
deductief
Afgeleid van algemene termen naar het bijzondere
delta
de mondingsarmen van een rivier en het gebied daartussen
democratie
regeringsvorm waarbij het volk de macht heeft om te regeren; er is een grondwet, een parlement er is een scheiding der machten (wetegevende, uitvoerende en rechterlijke)
discriminatie
uitsluiten
dominant
overheersend, alles bepalend
elite
de top, de besten
imancipatiestijd
het strijden voor gelijke rechten
emigratie
het verlaten van eigen regio
evolueren
geleidelijk ontwikkelen, veranderen
exotisme
interesse in het vreemde
expansie
uitbreiding, meestal door verovering
extremisme 5
Eigen ideologie, totaal los van de realiteit, als universeel geldend die eventueel met geweld aan anderen moet opgelegd worden (geweld –> terrorisme). Deze ideologie vormt een bedreiging voor de veiligheid, vrede, de economische ontwikkeling en verstandige beslissingen in allerlei domeinen.
falanx
Een moeilijk te doorbreken slagorde
fanatisme 5
Fanatisme is een emotie gekenmerkt door overmatig enthousiasme en vaak intense onkritische toewijding.
feit
iets wat gebeurt is
filosoof
wijsheer, iemand die met het verstand moeilijke levensvragen probeert op te lossen
fossielen
versteende resten van lang geleden gestorven wezens
fresco
muurschilderij, aangebracht op een vochtige kalklaag
frontaal
in vooraanzicht
fundamentalisme 5
iemand die op strikte en letterlijke wijze vasthoudt aan bepaalde grondbeginselen
geallieerden 5
bondgenoten, met name de tegenstanders van Duitsland
gelaagde samenleving
bestaande uit verschillende standen
geleide economie
een economie die heel sterk gestuurd wordt door de overheid
genocide 5
volkerenmoord
gesloten economie
het streven om zo min mogelijk afhankelijk te zijn van anderen
gestileerd
Met eenvoudige, strakke lijnen weergeven
globalisering
het proces dat steeds meer landen deel uit maken van de wereld handel
gouw
provincie
grootgrondbezitter
grondadel, aristrocraten
handelskapitalisme
economisch systeem waarbij de kooplui grote winsten in de internationale handel en hun kapitaal verder vergtoten
hiërarchie
rangorde
historicus
een wetenschapper die het verleden bestudeert
hopliet
zwaar bewapende soldaat
humanisme
een levensbeschouwing waarin menselijkheid centraal staat
hypothese
veronderstelling, nog niet bewezen
ijstijd
periode met een gemiddelde jaartemperatuur onder 0°C
immigratie
Mensen komen al dan niet vrijwillig toe in een nieuwe regio
imperialisme
Het streven naar uitbreiding van zijn heerschappij over andere volken en gebieden
index
een lijst met verboden boeken
indoctrinatie
systematisch opdringen van een mening
inflatie
prijsrevolutie
in natura
in goederen, niet in geld betalen
in profiel
de zijkant
interbellum 5
periode tussen twee oorlogen
irrigatie
kunstmatige bevloeiing
keizerijk
staatsvorm met als staatshoofd een erfelijke keizer
ketter
iemand die in zijn geloof afwijkt van de officiële leer
komedie
blijspel
koninkrijk
staatsvorm met als staatshoofd een erfelijke koning, levenslang aan de macht
krijgsgevangene
Is een gevangen genomen tegenstander/ vijand in de oorlog
kritisch omgaan met
nauwkeurig onderzoeken
labyrint
Doolhof, ingewikkeld stelsel van gangen en vertrekken
Laconische uitspraak
korte maar sterke uitspraak
lokaal
plaatselijk
magistraat
een verkozen ambtenaar die een overheidsfunctie uitoefent
maritiem
op zee gericht
materieel
stoffelijk
mening
een opvatting, een oordeel over iets of iemand
migratie
al dan niet gedwongen verplaatsing van personen
monarchie/dynastie
regerende familie
mondiaal
de wereld
monopolie
alleenrecht
monotheïsme
Geloof in 1 god
monumentaal
groots, imposant
mozaïek
vloeren uit duizenden steentjes
mummificeren
een lijk tot mummie makne
mythe
een verzonnen verhaal waarin mensen verschijnselen proberen te verklaren door ze toe te schrijven aan goden
neolithicum
nieuwe steentijd
nomaden
rondtrekkende mensen, meestal in stambverband
objectief
beschrijving van de feiten
observatie
waarneming
oligarchie
macht is gebaseerd op rijkdom
onroerend vermogen
persoonlijk bezit dat niet verplaatsbaar is bv. gronden, woningen,…
ontginnen
bossen, heiden in vruchtbare grond omzetten
open economie
producten worden verkocht, er is handel
orakel
godsuitspraak, plaats waar een god raad geeft en de toekomst voorspelt
ora et labora
bid en werk
paleolithicum
oude steentijd
patriciër
edelman
plebejer
het gewone volk
polytheïsme
geloof in meerdere goden
politiek-territoriale strijd
de strijd om de macht in een bepaald gebied
polis
stadstaat, onafhankelijke gemeenschap
pre-columbiaans
de periode voor columbus’ ontdekking
progressief
vooruitstrevend
proletariër
uitgebuite arbeider (zonder bezit)
rationalisme
een stroming die ervan uitgaat dat de menselijke rede het centrum is van de werkelijkheid en de waarheid
realistisch
werkelijkheidsgetrouw
recept
voorschrift
reconstructie
iets dat nagebootst/hersteld is
redenaar
Iemand die mooi en overtuigend het volk kan toespreken
reformatie
hervorming
regionaal
groter gebied bv. Waregem
republiek
staatsvorm waarbij het staatshoofd verkozen wordt door de onderdanen
roerend vermogen
persoonlijk bezit dat verplaatsbaar is
sacraal
heilig, gewijd
sarcofaag
houten of stenen lijkkist in de vorm van een menselijk lichaam
sedentaire
wie kiest voor een vaste verblijfplaats
silex
vuursteen
slib
door water meegevoerd en afgezet materiaal
sociale strijd
strijd tussen verschillende klassen (rijk vs. arm)
soevereiniteit
hoogste gezag
solidariteit
bereidheid tot samenwerking
staatsgodsdienst
door de overheid opgelegde godsdienst
staatsgreep
onwettige greep naar de macht, vaak met hulp van militairen
statussymbool
via je kledij/ huis/… toon je aan de samenleving je aanzien
Strateeg
legeraanvoerder
subjectief
beschrijving vanuit je eigen persoon
tempeleconomie
in de tempel werden producten geruild en verkocht. De opbrengst werd eigendom van de priesters
theocratie
de keizer regeert in godsnaam (krijgt de macht van de paus)
tijdsgeest
manier van denken, eigen aan een bepaalde periode in de tijd
tragedie
treurspel
transithandel
doorvoerhandel
triumviraat
driemanschap, bestuur met 3 leden aan het hoofd
universeel
het heelal, alles omvattend
vetorecht
het recht om (politieke) beslissingen te nemen
voogdij
iemand anders regelt je rechten en plichten
wingewest
een gebied dat gebruikt wordt om winst te behalen