Geography

Question 1

Co to jest plutonizm?

Answer 1

Wszystkie procesy geologiczne związane z powstawaniem, gromadzeniem, przemieszczaniem i krystalizacją magmy.

Question 2

Czym są intruzje magmatyczne?

Answer 2

Góry tworzone magmą, która dostaje się do szczelin w Ziemi.

Question 3

Czym jest wulkanizm?

Answer 3

Zestaw procesów związanych z wydobywaniem się magmy w postaci lawy na powierzchnię Ziemi. Ponadto na powierzchnię wydobywają się:
-gazy np. para wodna, dwutlenek węgla, metan, siarkowodór.
-materiały piroplastyczne np. popioły wulkaniczne, bomby wulkaniczne.
-materiały drobniejsze tzw. lapille.

Question 4

Czym jest erupcja wulkaniczna?

Answer 4

Wydobywanie lawy i innych produktów wulkanicznych na powierzchnię Ziemi.

Question 5

Czym jest erupcja wulkaniczna?

Answer 5

Wydobywanie lawy i innych produktów wulkanicznych na powierzchnię Ziemi.

Question 6

Z czego składa się klasyczny wulkan?

Answer 6

-ogniska magmowego
-komina wulkanicznego
-krateru

Question 7

Jak dzielimy wulkany ze względu na kształt stożka?

Answer 7

-stożkowe (zbudowane z lawy kwaśnej np. granitowej)
-tarczowe (z lawy zasadowej np. bazaltowej)
-szczelinowe

Question 8

Na czym polega wietrzenie fizyczne?

Answer 8

Polega na rozpadzie skał pod wpływem czynników zewnętrznych, temperatury oraz wody. Jest charakterystyczne dla sfery gorącej i suchej oraz mroźnej i suchej np. strefa pustyń gorących oraz suchych.

Question 9

Na czym polega wietrzenie chemiczne?

Answer 9

Polega na rozkładzie skał pod wpływem czynników zewnętrznych, głównie wody. Jest charakterystyczne dla strefy zwrotnikowej i podzwrotnikowej.

Question 10

Na czym polega wietrzenie biologiczne?

Answer 10

Polega na rozpadzie lub rozkładzie skał pod wpływem świata roślin i zwierząt.

Question 11

Jakie rodzaje wietrzenia wyróżniamy?

Answer 11

-fizyczne (mechaniczne)
-chemiczne
-biologiczne

Question 12

Jakie rodzaje wietrzenia wyróżniamy?

Answer 12

-fizyczne (mechaniczne)
-chemiczne
-biologiczne

Question 13

Czym jest kras?

Answer 13

Proces związania wietrzeń chemicznych polegający na rozpuszczaniu skał typu węglanowego np. wapiennych przez wodę z zawartością dwutlenku węgla.

Question 14

Jakie formy krasu powierzchniowego wyróżniamy?

Answer 14

1) ostańce krasowe - pojedyncze pagóry wapienne, które nie uległy rozpuszczeniu przez wodę.
2) lejki krasowe - niewielkie, często okrągłe zagłębienia terenu powstałe pod wpływem intensywnego rozpuszczania skał na powierzchni lub zapadania się podziemnych komór krasowych.
3) żłobki krasowe - podłużne zagłębienia utworzone w wyniku spływania wody opadowej po pochyłej powierzchni skał.
4) ponory - różnej wielkości szczeliny i otwory w podłożu skalnym, którymi wody spływają pod powierzchnię.
5) polija - szerokie kotliny otoczone pionowymi ścianami skalnymi, powstałe w wyniku długotrwałych procesów krasowych.

Question 15

Czym jest wywierzysko?

Answer 15

Forma występująca na granicy krasu powierzchniowego i podziemnego. Inaczej źródło krasowe.

Question 16

Jakie formy krasu podziemnego wyróżniamy?

Answer 16

Na szczególną uwagę zasługują jaskinie, gdzie wyróżniamy m.in. jaskinowe formy naciekowe, takie jak:
-stalaktyty
-stalagmity
-stalagnaty
-drapierie naciekowe

Question 17

Gdzie głównie występują wulkany?

Answer 17

W tzw. strefie ognistego pierścienia Pacyfiku. Część z nich ma charakter podmorski.

Question 18

Czym są trzęsienia ziemii?

Answer 18

Drganie zewnętrznej warstwy skorupy ziemskiej związane z przemieszczaniem mas skalnych w ich wnętrzu lub innymi czynnikami.

Question 19

Czym jest hipocentrum i epicentrum?

Answer 19

Hipocentrum - miejsce gdzie powstaje drganie pod powierzchnią ziemii.
Epicentrum - miejsce nad hipocentrum gdzie drganie jest najsilniejsze.

Question 20

Jak dzielimy trzęsienia ziemii ze względu na genezę?

Answer 20

-tektoniczne (ok.90%)
-wulkaniczne (ok.7%)
-zapadliskowe/antropogeniczne (ok.3%)

Question 21

Gdzie występuje najwięcej trzęsień ziemii?

Answer 21

Na obszarach sejsmicznych m.in. w strefie ognistego pierścienia Pacyfiku np. w Japonii.

Question 22

Jak mierzymy trzęsienia ziemii?

Answer 22

Wielkość drgań mierzona jest w skali Richtera, która jednak nie notuje wstrząsów o magnitudzie większej niż 9,5.

Question 23

Jakie wulkany wyróżniamy ze względu na przebieg erupcji?

Answer 23

1) ekskluzywne - erupcja przebiega gwałtownie, wydobywają się materiały piroplastyczne i gazy, stożek jest niewielki i ma strome stoki np. Aquan w Gwatemali.
2) efuzywne - erupcja przebiega spokojnie, wydobywa się mało lepka magma, stożek jest rozległy i ma łagodne stoki np. Mauna Kea i Mauna Loa na Hawajach.
3) stratowulkany - gwałtowne erupcje materiałów piroplastycznych są przeplatane spokojnymi wylewami magmy, stożek jest duży, wysoki i ma strome stoki np. Etna, Wezuwiusz we Włoszech.