Geo-Why Flashcards
absolute afstand
De afstand die je meet langs een rechte lijn (hemelsbreed)
absolute ligging
De coördinaten van een plaats (N.B./Z.B. en W.L./O.L.)
andersglobalist
Persoon, groepering of ngo die kritiek heeft op globalisering vanwege de negatieve gevolgen daarvan
belastingtarief
Het percentage belasting dat wordt opgelegd aan een individu, onderneming of instelling
bipolaire wereld
Wereldsysteem met twee economisch en/of politiek machtige centrumgebieden
bruto binnenlands product (bbp)
De waarde van alle goederen en diensten die in een land worden geproduceerd
bruto nationaal product (bnp)
De waarde van alle goederen en diensten die in een jaar door de bevolking van een bepaald land (ook in het buitenland) wordt geproduceerd
buitenlandse investeringen
Kapitaal dat wordt ingezet om in andere landen te investeren in bijvoorbeeld fabrieken, kantoren, infrastructuur of ondernemingen. (Heet ook wel foreign direct investment/FDI)
centrum
Hoogontwikkeld, rijk land of gebied met veel economische en politieke macht
centrum-periferiemodel
Systeem dat de wereld indeelt in centrumlanden, semiperifere landen en perifere landen op basis van economische en politieke machtsverhoudingen
communisme
Politiek en economisch systeem waarbij de staat alle bedrijven bezit en bepaalt welke producten worden geproduceerd
culturele globalisering
Toenemende vervlechting van de levens van mensen en intensivering van culturele relaties tussen cultuurgebieden
de-industrialisatie
Afname van de productie en werkgelegenheid in de industrie
dekolonisatie
Het zelfstandig worden van een voormalige kolonie
economische globalisering
Toenemende vervlechting en intensivering van economische relaties tussen landen
geopolitiek
Het inzetten van economische, politieke en militaire middelen door (regionale) grootmachten om hun invloed op bepaalde gebieden te vergroten
exploitatiekolonie
Een overzees gebied dat dient als leverancier van goedkope grondstoffen en arbeidskrachten voor het moederland en als afzetgebied van de producten uit het moederland
globalisering
Wereldweide vervlechting van de levens van mensen en van de uitwisseling van mensen, goederen, geld en informatie (kennis, cultuur)
global shift
Het verschuiven van het economische zwaartepunt op de wereld
handelsbelemmering
Voorwaarde die een land of groep samenwerkende landen stelt aan de handel, waardoor er geen sprake is van vrijhandel
hegemoniale staat
Land dat met economische, politieke en militaire middelen een dominante rol speelt in het wereldsysteem
imperialisme
Proces waarbij landen hun macht in andere delen van de wereld willen uitbreiden door gebieden te veroveren en te controleren
informatie- en communicatietechnologie (ITC)
Moderne, digitale technieken die een snelle, goedkope en overal toegankelijke uitwisseling van informatie mogelijk maken
innovatie
De ontwikkeling en succesvolle invoering van nieuwe of verbeterde producten, diensten, productie- en distributieprocessen
internationale arbeidsverdeling
Verdeling van economische activiteiten over landen, waarbij landen zich toeleggen op die productie, waar men relatief goed in is of waarvoor de voorwaarden gunstig zijn
kapitaalstroom
Internationale verplaatsing van geld of andere waardevolle eenheden
kapitalisme
Politiek en economisch systeem waarin de productie wordt geleid door ondernemers en waarin investeringen worden gedaan om winst te maken
kolonialisme
Systeem waarbij vooral Europese landen (overzeese) gebiedsdelen bezetten uit economische en/of politieke overwegingen of als potentieel vestigingsgebied
kolonie
Overzees gebiedsdeel dat in het bezit is van (meestal) een Europees land
multinationale onderneming (mno)
Onderneming met vestigingen in ten minste twee landen, heet ook multinational of transnationale onderneming
multipolaire wereld
Wereld met meerdere gelijkwaardige economisch en/of politiek machtige centrumgebieden
nationalisme
Politieke ideologie die het eigen land, de eigen inwoners en de eigen nationale identiteit als uitgangspunt neemt
neokolonialisme
Toenemende afhankelijkheid van met name de voormalige koloniën van westerse landen
neoliberalisme
Politieke stroming die is gericht op marktwerking, een kleinere overheid, vrijhandel en vrijheid op het gebied van internationale kapitaalstromen
nieuw industrieland
Land dat zich in korte tijd ontwikkelde tot geïndustrialiseerde land, met als kenmerken een export gerichte economie en het ontvangen van buitenlandse investeringen (Heet ook NIC)
offshoring
Het verplaatsen van arbeidsintensieve onderdelen van de productieketen door mno’s uit de centrumlanden naar landen met lagere lonen, waarbij de mno’s eigenaar blijft van de fabrieken of vestigingen die ze daar kopen of laten bouwen
outsourcing
Het uitbesteden van werk aan een ander bedrijf, meestal vanwege kostenbesparing
Pacific Rim
Regio’s of landen rondom de Grote Oceaan die een snelle economische groei doormaken
periferie
Minder economisch ontwikkeld land of gebied dat wordt gekenmerkt door afhankelijkheid, nadelige handelsrelaties, gebrekkige technologie en een lage productie
politieke globalisering
Toenemende vervlechting en intensivering van politieke relaties tussen landen
productieketen
De onderdelen waaruit het productieproces van goederen bestaat: onderzoek en ontwerp, productie, distributie en consumptie
protectie
Alle beschermende maatregelen die een regio of een land neemt die zorgen voor handelsbelemmeringen, waarmee binnenlandse producten worden beschermd tegen concurrentie van buitenlandse producten
relatieve afstand
De afstand die je uitdrukt in tijd, kosten en moeite
relatieve ligging
De ligging van een plaats ten opzichte van andere plaatsen, uitgedrukt in tijd, kosten en moeite
reshoring
Het terughalen van economische activiteiten uit het buitenland
ruilvoet
Verhouding tussen het prijspeil van de exportproducten en het prijspeil van de importproducten
slavernij
Een systeem waarbinnen een mens eigendom is van een ander of als zodanig wordt behandeld en daardoor geen rechten heeft of kan uitoefenen
ruilvoetsverslechtering
Het steeds ongustiger worden van de verhouding tussen het prijspeil van de exportproducten en het prijspeil van de importproducten
semiperiferie
Land of gebied dat een tussenpositie inneemt tussen het centrum en de periferie
tijd-ruimtecompressie
Proces waarbij de relatieve afstand tussen plaatsen afneemt vanwege de verbeteringen in transport- en informatietechnologie
transportnetwerk
Netwerk van vervoersstromen met hubs (knooppunten) en spokes (de verbindingen daartussen)
transporttechnologie
Technieken waaronder digitale technologie, die het mogelijk maken goederen sneller, goedkoper en op grotere schaal te vervoeren en distribueren
vestigingskolonie
Een overzees gebiedsdeel waar kolonisten (meestal Europeanen) zich blijvend vestigen
vrijhandel
Handel tussen landen die volledig plaatsvindt volgens de wetten van vraag en aanbod, zonder handelsbelemmeringen
unipolaire wereld
Wereldsysteem met één economisch en politiek machtig centrumgebied
vrijhandelsverdrag
Een verdrag tussen landen en/of regio’s dat handelsbelemmeringen opheft
Wereldhandelsorganisatie (WTO)
Organisatie die gericht is op het liberaliseren van de wereldeconomie
wereldsysteem
Indeling van de wereld volgens een bepaald model om met name de economische en politieke machtsverhoudingen uit te drukken