Geneeskunde 1A HC ethiek van 1A1 en 1A2 Flashcards
Wat is ethiek/wat houdt ethiek in?
Wetenschappelijke, wijsgerige reflectie op de moraal. Wat is goed, slecht en hoe moeten we leven en zijn
Iedereen heeft verschillende standpunten over ethische problemen
Wat wordt bedoeld met moraal?
Geheel van normen en waarden dat door een individu of binnen een groep/samenleving als belangrijke richtlijn voor het handelen wordt beschouwd
Wat wordt bedoeld met waarden?
Op zichzelf nastrevenswaardige situaties, zaken of ervaringen
Wat wordt bedoeld met normen?
Concrete gedragsregels die aangeven wat we in een bepaalde situatie behoren te doen of na te laten
Wat wordt bedoeld met deugden?
Goede eigenschappen of kenmerken van mensen (bijv. geduldig, wijs, kundig, empathisch, eerlijk, ect.)
Wat wordt bedoeld met proportionaliteit?
Voordelen van een behandeling moeten opwegen tegen de nadelen
Wat wordt bedoeld met subsidiariteit?
Minst zware middel inzetten om het doel te bereiken
Wat houdt onze pluralistische samenleving met reasonable pluralism in?
Het beleid van publieke instellingen wordt zo georganiseerd dat burgers (tot op zekere hoogte) eigen beslissingen kunnen nemen en daardoor samen kunnen leven. Er is een ruimte waarin mensen vrije opvattingen kunnen hebben. Er zijn wel grenzen, de belangrijkste ethische principes zijn vastgelegd in wetgeving. Dit geeft invulling over wat een goed leven is.
Wat zijn de 4 principes van de ethiek die je kunt gebruiken om een ethisch standpunt te verdedigen?
- Niet schaden/geen kwaad doen: schade moet proportioneel (voordelen>nadelen) en subsidiair (minst schadelijke ingreep) zijn
- Weldoen/goed doen: actief bevorderen van iemands welzijn, gezondheid en welbevinden. Hierbij schade voorkomen en herstellen, leed wegnemen en gezondheid bevorderen
- Respect voor autonomie: eigen keuzes van de patiënt respecteren, vrijwillig, geïnformeerd en weloverwogen
- Rechtvaardigheid: gelijke gevallen gelijk behandelen en ongelijke gevallen ongelijk
Over welke deugden behoort een goede dokter te beschikken?
- Empathisch
- Betrouwbaar
- Realistisch over eigen kennen en kunnen
- Gericht op belangen van de patiënt
Wat zijn plichten van een patiënt die essentieel zijn voor een goede behandeling?
- Informeren van de dokter
- Nakomen van afspraken
- Hebben van een eigen verantwoordelijkheid m.b.t. gezondheid (roken, alcohol, ect.)
Wat zijn de belangrijkste rechten van een patiënt?
- Recht op informatie: alles wat de dokter over de patiënt weet, moet de patiënt ook horen
- Mag behandeling weigeren: dit is soms moeilijk als mensen vermogen missen om informatie te begrijpen of incompetent zijn (dementie, jonge kinderen, buiten bewustzijn)
Op welke verschillende niveaus kan je een ethische kwestie bekijken?
- Macroniveau: internationaal (wet- en regelgeving)
- Mesoniveau: instelling (richtlijnen)
- Microniveau: individueel (arts-patiënt relatie)
Wat is de arts-patiënt relatie?
Gelijkwaardig, maar niet gelijk. De arts heeft kennis, kunde en macht en de patiënt heeft ervaring, een eigen levensvisie en is afhankelijk van de arts
Wat zegt het paternalistische model?
De arts stelt zich op als een vader en behandeld de patiënt als een kind. De patiënt moet doen wat de dokter zegt
Wat zegt het informatieve model?
De arts is meer een adviseur en legt uit aan de patiënt wat de opties zijn waartussen de patiënt zelf mag kiezen
Wat zegt het samenwerking model?
De arts is een coach van de patiënt, ze zijn gelijkwaardig en gaan samen opzoek naar de juiste behandeling
Wat is het verschil tussen een morele vraag en een moreel dilemma?
Morele vraag: afvragen wat het beste is om te doen (wat is het beste om te doen)
Moreel dilemma: keuze uit 2 of meer alternatieven die botsen in waarden en normen (als ik A doe gebeurt wel dit, maar als ik B doe gebeurt dit andere)
–> iets is geen moreel dilemma als het praktisch, psychologisch, juridisch, ect. is.
Wat doet een arts tijdens het analyseren van een moreel dilemma?
De argumenten uitpluizen.
Kijken naar wat de patiënt wil, wat het beste is voor de gezondheid en het welzijn, kijken naar de spelende normen en waarden, ect.
Waarom doe je als arts verantwoordelijk werk?
- Je hebt intiem contact met kwetsbare mensen
- Je kunt het verschil maken
- Het leven van andere mensen ligt soms in jouw handen
- Je hebt een bepaalde status
Wat is beroepsethiek?
Vorm van ideologie passend bij het beroep als professional (iemand die iets bijdraagt aan de samenleving), dus waarden, normen, gedragingen en verhoudingen met de samenleving dat het vertrouwen van mensen in artsen ondersteunt en rechtvaardigt
Tot uiting in opleidingen, beroepsverenigingen, beroepsopvattingen, richtlijnen, wetten, artseneed, ect.
Wie was de eerste die zich bezig hield met beroepsethiek en waarom?
Hippocrates (460-370 BC) –> tijd van weinig regulering en beperkingen van genezers
Eed gemaakt met als doel kwakzalvers en echte genezers te onderscheiden (mythologie vs. echte geneeskunde). Het stelt eisen aan de beoefenaar, collegialiteit, verbod op euthanasie, abortus, snijden en beroepsgeheim.
Wat staat er in de Wet uitvoering geneeskunst (1865)?
Korte artseneed met dat je naar je beste eer en geweten arts zal zijn. Alleen beroepsgeheim is hierin hetzelfde als de eed van Hippocrates. Opvatting van de patiënt is niet relevant, arts mag de patiënt zelfs hoop geven als dat er niet meer is.
Wat staat er in de moderne artseneed (2003)?
Symbolisch ding, geen wet en geen verbod op euthanasie en abortus
Patiënt speelt een centralere rol, nog steeds weinig praktisch houvast, maakt de arts wel publiekelijk aanspreekbaar
