Geestelijke gezondheidszorg

Question 1

Hoofddoel geestelijke gezondheidszorg

Answer 1

Het bevorderen, in stand houden en zo nodig herstellen van de geestelijke gezondheidstoestand van de bevolking.

Het is een deelgebied van de algemene gezondheidszorg waarin preventie, behandeling, begeleiding en verzorging wordt geboden aan mensen met psychische problemen.

Question 2

Psychologie/Psychiatrie

Answer 2

Psychologie: (geest + woord) is de leer van de gedragingen van de normale mens.

Psychiatrie: (geest + genezing/behandeling) is de leer van de gedragsstoornissen. De wetenschap die zich toelegt op de studie en de behandeling van geestesstoornissen, psychische aspecten van lichamelijke ziekten en problemen van psychisch onaangepast zijn.

Question 3

Trends binnen de ggz

Answer 3

• Transmurale/instellingsoverschrijdende zorg, wordt verleend door verschillende zorgverleners uit zowel intra- als extramurale instellingen.
• Zorgcircuits, streven naar interne en externe samenwerking,
• Invoering basis-ggz, 2014, 3 zorgfuncties: ggz-basiszorg (triage, probleemverkenning en diagnostiek vóór een verwijzing), generalistische ggz (behandeling en eventueel aanvullende diagnostiek bij lichte tot matig ernstige, niet complexe ggz-ziekte), gespecialiseerde ggz (diagnostiek en behandeling bij ernstige en/of complexe ggz-ziekte)

Question 4

Algemene indelingen in zorg

Answer 4

• naar functie en zwaarte van het probleem
• naar zorgbehoefte (levensmomenten/omstandigheden)
• naar plaats van behandeling (intra- extramuraal enz.)
• naar behandelingsniveau (lijnen)
• naar doelgroep

Question 5

Financiering ggz

dbc

Answer 5

Kortdurende eerstelijnshulp: ziektekostenverzekering
Langdurige zorg en begeleiding: AWBZ, preventie en dienstverlening kan ook via zorgverzekeringswet of WMO. WMO is voor voorzieningen op het gebied van openbare ggz en maatschappelijke ondersteuning.
Kortdurende behandeling binnen eerste lijn gericht op genezing: zorgverzekeringswet

dbc: diagnose-behandel combinatie, code in de gezondheidszorg die het geheel van een zorgproduct omschrijft.

Question 6

Fases procedure binnen de ggz, aanmelding tot ontslag

Answer 6

• aanmelden, eventueel verwijzen
• intake en diagnostiek
• advies en behandelovereenkomst, welk soort hulp is passend, vastleggen in overeenkomst, behandelplan opstellen
• behandeling, 3 behandelvormen, biologische, sociaal-maatschappelijke, psychologische of psychotherapeutische
• einde behandeling: ontslag, evalueren

Question 7

Behandeling binnen de ggz, 3 vormen, doel/werkwijze

Answer 7

• biologische behandelvormen: medicatie
• sociaal-maatschappelijke behandelvormen: hulpverlener beoogt de zelfredzaamheid van de cliënt te vergroten, richt zich op de materiële en daaraan gerelateerde psychosociale behoeften, gesprekken, groepstrainingen
• psychologische behandelvormen, therapievormen, doel is om psychische problemen, stoornissen of klachten op te heffen, te verminderen en/of er beter mee om te leren gaan door het op methodische wijze beïnvloeden van symptomen en het teweegbrengen van veranderingen in de beleving, de cognities en de wijze van functioneren, innerlijke ervarings- en persoonsgerichte therapie, gedragsmodificerende therapie en systeemgerichte therapie

Question 8

ggz volwassenen, typen problemen, 4 domeinen

Answer 8

Typen:

• lijden veroorzakende gevoelens, gedachten en gedrag
• storende gevoelens, gedachten en gedrag
• structurele stoornissen (in karakter, persoonlijkheid)

4 domeinen:

• preventie
• behandelen en genezen
• zo goed mogelijk laten deelnemen aan de samenleving
• bieden van hulp aan mensen die zelf geen hulp zoeken (verward, verslaafd)

Question 9

Preventie

Answer 9

• voorkomen van probleemgedrag, klachten en problemen
• leren omgaan met bestaande klachten en problemen, voorkomen van recidieven, terugval in of terugkeren van klachten of problemen
• schade beperken van de bestaande klachten en problemen, voorkomen van potentiële nadelige consequenties en complicaties die uit problemen of klachten voortkomen

Ministerie van VWS is verantwoordelijk voor ontwikkeling en uitvoering van algemeen preventiebeleid.

Trimbos-instituut ontwikkelt, implementeert en doet onderzoek naar effectieve preventieve interventies in samenwerking met het ggz-veld (alcohol en drugs, psychische gezondheid)

Question 10

Ambulante zorg nulde en eerste lijn, huisarts, vrijgevestigde ggz-hulpverleners

Answer 10

Huisarts: eerste aanspreekpunt, biedt diagnostische, therapeutische en preventieve medische en psychosociale zorg, vaak een POH aanwezig

Vrijgevestigde ggz-hulpverleners: komen mensen met lichte klachten terecht, eerstelijns psycholoog biedt hulp aan mensen met veelvoorkomende problemen als relatieproblemen, depressieklachten, angstklachten en spanningsklachten. De hulp is laagdrempelig, kortdurend en direct toegankelijk

Question 11

Tweedelijns ggz volwassenen, soorten zorg

Answer 11

Meer specialistische behandeling noodzakelijk, dan naar tweedelijns ggz.

Multidisciplinaire staf in ggz-instelling.

Bieden zorgprogramma’s of zorgcircuits aan.

4 soorten zorg:

• ambulante zorg (cliënt blijft thuis wonen)
• deeltijdzorg (minimaal 10 uur per week behandelprogramma, vrijwillige basis)
• gemengd-residentiële zorg
• residentiële zorg

Question 12

Crisisopvang, PAAZ, RIBW, preventie uit tweedelijns ggz, consultatie

Answer 12

Crisisopvang: 24 uur/dag bereikbaar, acute problemen, thuis bezoeken dan kijken of opname nodig is

PAAZ: voor acute, kortdurende opnames, mensen met ernstig validerende psychiatrische verschijnselen en problemen, met zwaar lijden veroorzakende psychiatrische stoornissen

Woonbegeleiding, RIBW: Regionale Instelling voor Beschermd Wonen, , beschermende woonvormen en begeleiding bij zelfstandig wonen, belangrijk uitgangspunt is dat cliënt recht heeft op een volwaardige plaats in de samenleving, begeleiding richt zich op wonen, werken en leven

Preventie 2e lijns ggz: preventie van psychische problemen bij aanwijsbaar risico lopende groepen, hulpaanvragen onnodig maken

Consultatie: taak van de ggz, ondersteuning en begeleiding van hulpverleners buiten de ggz om problemen te herkennen en ermee om te gaan

Question 13

Onvrijwillige zorg in het verplichte kader, dwangopname, psychiatrisch ziekenhuis, forensische psychiatrie en zorg

Answer 13

Dwangopname: wanneer mensen door een psychische stoornis een gevaar voor zichzelf of de omgeving vormen, in wet BOPZ

PZ: voor mensen met gestoorde persoonlijkheidsontwikkeling, problematische levensomstandigheden, aangeboren of verworven hersenletsel, behandeling individueel of in groep, chronische en niet chronische patiënten

Forensische psychiatrie en zorg: gerechtelijke psychiatrie, na een delict/misdrijf
3 niveaus:
- forensisch psychiatrisch centrum: hoogste beveiliging, tbs met dwangverpleging
- forensisch psychiatrische kliniek: klinisch aanbod voor personen met een behoefte aan zorg en behandeling in strafrechtelijk kader, behandeling is prioriteit, maar hebben beveiligingsmogelijkheden
- forensisch psychiatrische afdeling: doelstelling patiënten doorplaatsen naar reguliere zorg, minder beveiligd

Question 14

GGZ-zorg in de derde lijn, speciale doelgroepen, E-mental health

Answer 14

3e lijns ggz: voor mensen met zeldzame of zeer complexe psychische aandoeningen, gespecialiseerde instellingen (depressie, eetstoornissen, verslaving)

Speciale doelgroepen:

• lichte verstandelijke beperking, psychosociale behandeling, behandeling gericht op dagelijkse omgeving, ouder- en gezinsbehandeling, geïntegreerde begeleidingsmodellen, dagbesteding/vakantieopvang en woonvoorzieningen
• verslaafden, AA
• seksuologische problemen, Rutgers Stichting, SENSE

E-mental health: online hulpverlening door instellingen, richt zich op primaire zorgproces van informatie, advies, ondersteuning, begeleiding, behandeling of nazorg

Question 15

Politieke ontwikkelingen jeugd ggz

Answer 15

2005 Wet op de Jeugdzorg, regelt aanspraak op, de toegang tot en de bekostiging van jeugdzorg, biedt een kader om een samenhangend aanbod van jeugdzorg te realiseren, cliënt en zijn hulpvraag staan voorop.

Wet zorg voor jeugd: gericht op de gehele jeugdzorg onder gemeentelijke regie te brengen, alle taken gaan naar de gemeente: jeugd ggz, provinciale jeugdzorg, gesloten jeugdzorg, jeugdreclassering, jeugdbescherming en jeugd-LVG. 1 financieringssysteem, Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) wordt de frontoffice (voorheen was dat Bureau jeugdzorg).

Taken Bureau Jeugdzorg: indicatiestelling welke zorg nodig is, uitvoering van de taken van het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling, uitvoering van jeugdbeschermingsmaatregelen, jeugdreclassering.

CJG gaat hele traject coördineren.

Question 16

Jeugd ggz in praktijk, vormen van jeugdzorg

Answer 16

Behandelt kinderen met psychische problemen die zodanig ernstig zijn dat ze gepaard gaan met een verstoorde ontwikkeling en/of duidelijk disfunctioneren in het dagelijks leven dat specialistische diagnostiek en behandeling aangewezen is. Meestal ambulante behandeling.

Vormen jeugdzorg:

• preventie, het voorkomen van (ernstigere) problemen
• hulp bij opvoeding
• behandeling
• begeleiding
• bescherming
• zorg in een gedwongen kader

Question 17

Opvoedingsondersteuning, preventie en maatwerk

Answer 17

Jeugdgezondheidszorg van 0 t/m 18 jaar, volgt de fysieke, sociale, psychische en cognitieve ontwikkeling van jeugdigen op individueel en populatie niveau tijdens verschillende contactmomenten.

Regierol voor gemeenten.

Jeugdartsen, jeugdverpleegkundigen, assistenten werkzaam.

Question 18

Ambulante jeugdhulp

Answer 18

Groot aantal verschillende programma’s en trainingen.

Kan aan hele gezin, kinderen, ouders of aan groep aangeboden worden.

Jeugd ggz: biedt hulp aan kinderen met psychiatrische klachten die zo ernstig zijn dat zij hierdoor in hun ontwikkeling worden bedreigd. Biedt diagnostiek, behandeling en begeleiding. Bestaat uit Riagg jeugdafdelingen en kinder- en jeugd psychiatrische klinieken.

Vrijgevestigde 1e en 2e lijnspraktijken voor jeugdpsychologie en orthopedagogiek, belangrijke functie in het vroegtijdig signaleren van en ingrijpen bij geestelijke problematiek.

Question 19

Residentiële hulpverlening

Answer 19

Intramuraal.

Jeugdigen, op vrijwillige of gedwongen basis, dag en nacht buiten eigen omgeving verblijven.

Geboden door geïndiceerde jeugdzorg, jeugd-ggz, zorg voor licht verstandelijk gehandicapte jeugdigen.

Is zeer ingrijpend voor jeugdigen.

Question 20

Jeugdzorg in strafrechtelijk of civielrechtelijk kader, Raad voor Kinderbescherming, jeugdbescherming, jeugdreclassering, JeugdzorgPlus, pleegzorg

Answer 20

Niet-vrijwillig kader.

Raad voor kinderbescherming wordt ingeschakeld als de opvoedings- en opgroeimogelijkheden van een kind en zijn gezin zorgelijk zijn, de geboden vrijwillige hulpverlening niet voldoende is of het gezin geen hulp accepteert.
Kerntaken RvK:
- bescherming
- gezag en omgang na scheiding
- straf
- afstand, screening, adoptie en afstammingsvragen
toetsende/toezichthoudende taak

Jeugdbescherming: maatregel door de rechter bepaald, 3 maatregelen:

• ondertoezichtstelling
• ontzetting uit ouderlijke macht
• uithuisplaatsing

Jeugdreclassering: taakstraf of leerstraf, begeleiding van een jeugdreclasseringsmedewerker

JeugdzorgPlus: voor jeugdigen met ernstige gedragsproblemen, hulp met dwang en drang voor jeugdigen voor wie een machtiging gesloten jeugdzorg is afgegeven door de rechter. Er wordt ruimte geboden en grenzen gesteld

Pleegzorg: tijdelijk in ander gezin gaan wonen, indicatie nodig van Bureau Jeugdzorg

Question 21

Jeugdzorg bijzondere doelgroepen, LVB, verslaving

jeugd-LVB biedt hulp aan:

• jeugdigen met een LVB (IQ 50-70) met blijvende beperkingen
• zwakbegaafde jeugdigen (IQ 70-85) met beperkingen in sociale redzaamheid, leerproblemen etc.

Stichting MEE: hulp voor ouders en kind met beperking.

Verslaving:
- individuele hulp en behandeling om te minderen of stoppen
- in groep werken aan problemen
- relatie- en familiegesprekken
- opname om te ontgiften
- scholing en arbeidsgewenning
etc.

Question 22

Ontwikkelingen toekomst jeugd ggz, blended care

Answer 22

• omslag naar meer preventieve en eerdere ondersteuning
• uitgaan van eigen kracht jeugdigen en ouders
• minder snel medicaliseren
• bevorderen integrale aanpak

Blended care: combinatie e-mental health en face-to-face gesprekken

Question 23

Ggz ouderen, voor wie, doel

Psychiatrische problemen bij ouderen, voorbeelden

Answer 23

Biedt zorg aan ouderen met psychische problemen en stoornissen.

Draagt bij aan de verbetering van de kwaliteit van leven van cliënten, ouderen met psychologische en psychiatrische problemen kunnen extra kwetsbaar zijn en deze kwetsbaarheid kan zich uiten op lichamelijk, psychologisch en sociaal gebied.

Verschillende psychiatrische problemen bij ouderen:

• stemmings- en angststoornissen
• psychotische en cognitieve stoornissen, dementie
• verslavingssyndromen (bijv, alcohol of kalmeringsmiddelen)

Question 24

Ggz ouderen naar plaats en zorgzwaarte, eerstelijns, tweedelijns, residentiële zorg/derdelijns

Answer 24

Eerstelijns zorg door huisarts, vaak melden ouderen zich eerst bij huisarts met lichamelijke of psychosomatische problemen, huisarts beoordeelt de klachten en kan zelf interveniëren of verwijzen.

Tweedelijns zorg in ggz-instellingen, zorgcircuit ouderen, meestal in de vorm van een zorgprogramma. Kan als ambulante hulp of als residentiële hulp. Opname is bedoeld voor klinische observatie, diagnostiek, behandeling en crisisinterventie. behandeling gericht op opbouwen van een zo zelfstandig mogelijk leven.

Residentiële zorg in verpleeg- en verzorgingshuizen, derdelijns zorg, de tehuizen geven zelf ggz-hulp in de vorm van psychosociale en psychologische interventies. screenen op stemmings- en gedragsproblemen. Aanbod van de instellingen:
- ondersteuningsgroepen voor familie
- cliëntgerichte psychotherapie
- (cognitieve) gedragstherapie
- meditatieve therapie
- cognitieve stimulering
- interpersoonlijke therapie
- psychosociale interventies als reminiscentie (ophalen positieve herinneringen)
Kan door instelling zelf worden gegeven, vaak wel externe consultatie (advies over individuele problematiek van de bewoner) en deskundigheidsbevordering (psychosociale en psychiatrische problematiek van de bewoners in het algemeen staat centraal, bijv. d.m.v. een cursus, training etc.)

Question 25

Preventie door wijkgerichte zorg

Answer 25

Wijkgerichte zorg betekent dat de cliënt in zijn eigen leefomgeving kan blijven wonen, ze worden thuis behandeld of komen op afspraak op locatie langs, vaak is er samenwerking tussen de verpleegkundige en de huisarts, het stadsdeel of de thuiszorg.