Flokkun Flashcards

1
Q

Hvað er lífheiminum skipt í mörg ríki?

A

5 (eða 6 ef veirur eru taldar með)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Hvaða 5 (6) ríki er lífheiminum skipt í?

A

1) dreifkjörnungar 2) frumverur
3) sveppir
4) plöntur
5) dýr
[6) veirur]

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Hvernig eru flokkunarstigin?

A
  • Ríki
  • Fylking
  • Flokkur
  • Ættbálkur
  • Ætt
  • Ættkvísl
  • Tegund
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Hvað eru veirur?

A

Veirur eru á mörkum þess að vera lifandi og sjást aðeins í rafeindasmásjá. Fjölgar aðeins innan lífvera og margar valda sjúkdómum.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Hvað eru gerlar?

A

Gerlar (bakteríur) eru einfrumungar með frumuvegg en án kjarna. Lifa í lofti, vatni, jarðvegi, í og á lífverum. Margir valda sjúkdómum.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Hvað er frumvera?

A

Frumverur er einfrumungar. Sumar líkjast plöntum eins og einfruma þörungar en aðrar dýrum eins og frumdýr. Lifa einkum í vatni og innan annarra lífvera.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Hvað eru sveppir?

A

Sveppir eru fjölfrumungar. Allir sveppir eru heilkjörnungar. Sveppir eru flestir gerðir úr fíngerðum þráðum sem renna saman og mynda hattsveppi og gorkúlur. Vaxa í jarðvegi eða innan lífvera, einkum í plöntum. Fjölga sér hratt með gróum. Fléttur eru sveppur og einfruma þörungur sem lifa samlífi. Þær vaxa á klettum og trjám og þola þurrk mjög vel.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Hvaða fylkingar eru innan plönturíkis?

A
  • Þörungar
  • Mosar
  • Burknar
  • Berfrævingar
  • Dulfrævingar
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Hvernig greinir maður þörung?

A

Þörungar eru fábreytnar plöntur án eiginlegra róta, stönguls eða blaða. Flestir eru grænir en sumir rauðir eða brúnir. Lifa í vatni.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Hvernig lýsir maður plöntum?

A

Plöntur eru fjölfrumungar með blaðgrænu. Mynda sjálfar fæðu úr ólífrænum efnum með ljóstillífun

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Hvernig greinir maður mosa?

A

Mosar hafa einföld blöð eða vísi að blöðum og rætlinga í stað róta. Vaxa einkum á rökum stöðum. Gró myndast í gróhirslum.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Hvernig greinir maður burkna?

A

Burknar hafa eiginlegar rætur og stöngul. Blaðka er samsett úr mörgum smáblöðum. Eru á rökum stöðum. Gróhirslur eru á neðra borði blaða.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Hvernig greinir maður berfrævinga?

A

Berfrævingar eru stórvaxnar plöntur með fræ í könglum. Þrífast vel í köldu eða þurru loftslagi. Flestir berfrævingar eru sígrænar plöntur.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Hvernig greinir maður dulfrævinga?

A

Dulfrævingar eru blómplöntur. Margbreytilegar plöntur sem mynda fræ í blómum. Fræ eru umlukin aldinum. Minnstu dulfrævingar eru smágerðar jurtir en stærstu eru risavaxin tré. Dulfrævingar deilast í ein- og tvíkímblöðunga

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Hvað eru tvíkímblöðungar?

A

Flokkur undir fylkingunni dulfrævingar. Tvíkímblöðungar eru fræplöntur. Plöntufóstrið innan fræsins hefur tvö kímblöð. Laufblöð eru oft breið og netstrengjótt.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Hvað eru einkímblöðungar?

A

Flokkur undir fylkingunni dulfrævingar. Einkímblöðungar eru fræplöntur. Plöntufóstrið hefur eitt kímblað. Laufblöð eru oftast mjó og beinstrengjótt.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Svampar:

A

Svampar hafa innri stoðgrind og eru flokkaðir eftir gerð hennar, þeir mynda ekki sérhæfða vefi og hafa kragafrumur sem taka fæðu úr umhverfinu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Holdýr:

A

Hafa stingfrumur - skiptast í Hveljur og Holsepjur… Marglyttur eru hveljur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Hver er munurinn á þráðormi og flatormi?

A

Þráðormar hafa líkamshol en ekki flatormar. Flatormar skiptast í ögður og bandorma. Njálgur er þráðormur og þráðorma er hægt að hagnýta (erfðafræðitilraunir)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Lindýr:

A
Líkamsgerð:
• Innyflahnúður
• Fótur (foot)
• Möttull (mantle) 
– Sniglar – Smokkfiskar – Samlokur – Skráptunga!
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Liðdýr (liðfætlur):

A

Hafa liðskipta útlimi og ytri stoðgrind úr kítíni - krabbadýr, skordýr, áttfætlur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Krabbadýr:

A

Liðfætla - Hafa ytri stoðgrind úr kalki

• Rækjur, marflær, krabbar og hrúðurkarlar

23
Q

Áttfætlur:

A

Köngulær, sporðdrekar, ticks (ekki rugla saman við skordýr)

24
Q

Skrápdýr:

A

Lifa ÖLL í sjó - hafa innri stoðgrind og SJÓÆÐAKERFI

25
Q

Seildýr:

A

Einkennast af streng (seilinni) (EKKI MÆNA) sem liggur eftir bakinu á einhverjum tíma
æviskeiðs - hryggleysingjar og hryggdýr

26
Q

Hvenær eru seildýr með seilina?

A

Aðeins i fóstrinu - hryggur myndast svo þar sem seilin var, mögulegt að finna einhverjar frumur samt

27
Q

Hvað eru margar tegundir hryggdýra?

A

43700 tegundir

28
Q

Í hvaða ættbálka skiptast fiskar?

A

Vankjálka, Brjóskfiska (hákarlar og skötur) og beinfiska (hafa sundmaga)

29
Q

Hvað hafa froskar mörg hólf í hjartanu?

A

3

30
Q

Hvaða hryggleysingjar eru í dýraríkinu?

A

holdýr, flatormar, þráðormar, liðormar, lindýr, skrápdýr og liðdýr.

31
Q

Hvaða hryggdýr eru í dýraríkinu?

A

Fiskar, froskar, fuglar, skriðdýr og spendýr

32
Q

Skriðdýr:

A

Húðin þurr og vatnsþétt

– Skriðdýrin voru fyrstu dýrin sem löguðu sig algerlega að lífi á landi

33
Q

Hve mörg hólf eru í hjarta fugls?

A

4 - súrefnisríkt blóð aðskilið frá súrefnislausu - jafnheitt blóð

34
Q

Spendýr:

A

Hafa hár og næra afkvæmi sín á mjólk

35
Q

Hvað veldur Malaríu?

A
FRUMDÝR af ættinni Plasmodium
• 4 tegundir sýkja menn – P. falciparum
– P. vivax
– P. ovale
– P. malariae
36
Q

Svampar:

A

Svampar hafa innri stoðgrind og eru flokkaðir eftir gerð hennar, þeir mynda ekki sérhæfða vefi og hafa kragafrumur sem taka fæðu úr umhverfinu.

37
Q

Holdýr:

A

Hafa stingfrumur - skiptast í Hveljur og Holsepjur… Marglyttur eru hveljur

38
Q

Hver er munurinn á þráðormi og flatormi?

A

Þráðormar hafa líkamshol en ekki flatormar. Flatormar skiptast í ögður og bandorma. Njálgur er þráðormur og þráðorma er hægt að hagnýta (erfðafræðitilraunir)

39
Q

Liðormar:

A

Hafa vökvafyllt líkamshol, flestir lifa í sjó - Burstaormar, ánar og blóðsugur.

40
Q

Lindýr:

A
Líkamsgerð:
• Innyflahnúður
• Fótur (foot)
• Möttull (mantle) 
– Sniglar – Smokkfiskar – Samlokur – Skráptunga!
41
Q

Liðdýr (liðfætlur):

A

Hafa liðskipta útlimi og ytri stoðgrind úr kítíni - krabbadýr, skordýr, áttfætlur

42
Q

Hvað “heitir” svínaflensan?

A

Influenzae A, H1N1

43
Q

Hvað eru skilgreiningin á lífveru?

A

Sjálfstæð efnaskipti og sjálfsviðhald.

44
Q

Hvaða dýr hafa sjóæðakerfi?

A

Öll skrápdýr - engin önnur

45
Q

Úr hverju er stoðgrind liðdýra?

A

Kítíni - ástæðan fyrir styrkleika skordýra

46
Q

Hvernig dýr er skráptunga?

A

Lindýr

47
Q

Dæmi um frumverur?

A

Sundgikkur og klukkudýr eru frumdýr, kýsill (bláa lónið) er frumþörungur - augnglenna tilheyrir báðu.

48
Q

Í hvað skiptast frumverur?

A

Frumdýr og frumþörunga

49
Q

Hvaða næringarnám aðhafast bakteríur?

A

Rotlíf - sækja fæðuna í dauðar lífverur

Samlíf - lifa í eða á öðrum lífverum

50
Q

Hvernig er ófrumbjarga bakteríum skipt?

A

Loftháðar, loftfirrtar og loftóháðar - óháðar geta skipt á milli.

51
Q

Afhverju eru veirur bara hálfpartinn lífvera?

A

Þurfa hýsil til að geta fjölgað sér, og hafa ekki sjálfstæð efnaskipti en hafa hinsvegar hæfileikann til sjálfsviðhalds.

52
Q

Hvernig eru veirur byggðar?

A

Allar veirur hafa ytra hylki úr próteini og inni í

því er kjarnsýrusameind

53
Q

Dæmi um veirusýkingar?

A
– Hlaupabóla
– Einkirningsótt
– Mislingabróðir (Roseola) – Mislingar
– Rauðir hundar – Hettusótt
– Flensa