EXTRA - Case 'pandemiewet'

Question 1

Wat waren de problemen met de uitvaardiging van coronamaatregelen (vrijheidsbeperkende maatregelen) a.d.h.v. een ministerieel besluit

Answer 1

• de grondrechten worden worden ingeperkt door een ministerieel besluit, dat de uitvoering preciseert van een wet die eigenlijk voor iets anders bedoeld is (de wet op de civiele veiligheid uit 2007)
• geen parlementaire dekking en geen bekrachting door het parlement (maar dit moet wel volgens de Grondwet)
• het federale niveau sluit scholen, theaters, stadions, … en begeeft zich dus op het terrein waar de gemeenschappen bevoegd zijn
  –> Nochtans bestaat er in het Belgische federalisme geen voorrangsregel, geen ‘hiërarchie der normen’ dus, ook niet in noodsituaties. Ons systeem is net gebaseerd op exclusiviteit en evenwaardigheid: een bevoegdheid is ofwel federaal, ofwel deelstatelijk, en die regels staan op hetzelfde niveau

Question 2

Wat heeft de Raad van State geadviseerd om de problemen met de uitvaardiging van de coronamaatregelen op te lossen?

Answer 2

• het federale niveau mag van de Raad van State scholen, theaters, stadions, … sluiten, MAAR dat hof adviseert wel om te werken met koninklijke besluiten
  –> Raad kreeg zijn zin: als de koning meetekent, is ook de hele regering officieel mee verantwoordelijk
• het federale niveau is bevoegd voor civiele veiligheid en sanitaire politie. Om die bevoegdheden ‘adequaat
  en efficiënt’ uit te oefenen, kan zelfs een ‘ingrijpende weerslag’ op de deelstaatbevoegdheden geoorloofd zijn, zegt de Raad
• het optreden van de federale overheid moet wel evenredig zijn, en er moet vooraf overleg zijn gepleegd met de deelstaten - tenzij in uiterste nood. Daarnaast moet het optreden zich strikt beperken tot het sanitaire: afstandsonderwijs, bijvoorbeeld,
  kan het federale niveau niet opleggen of organiseren. Vlaanderen kan wel strengere maatregelen uitvaardigen, zegt de Raad, maar de federale regels niet ongedaan maken of versoepelen

Question 3

Hoe botsten de coronamaatregelen met de staatshervormingen en wat vindt de Raad van State daarover

Answer 3

• ‘het duale Belgische model van twee gemeenschappen tegenover elkaar die steeds meer autonomie krijgen, botst steeds meer op zijn
  grenzen’, zegt Popelier. ‘De Raad van State geeft impliciet de boodschap aan de politiek om daarover na te denken.