3. Hoven en rechtbanken Flashcards
Voor wat is de vrederechter bevoegd
- vorderingen onder de 5.000 euro
- een hele reeks conflicten, zoals over erfdienstbaarheid
- een reeks bijzondere bevoegdheden, zoals de aanstelling van een bewindvoerder voor een meerderjarige, de gedwongen opname van een geesteszieke, …
Wat bij hoger beroep bij vrederechter
naar (burgerlijke) rechtbank van eerste aanleg (enkel bij vorderingen boven 2.000 euro mogelijk)
Voor wat is de politierechtbank bevoegd
- verkeersmisdrijven
- vergoedingen van schade na een verkeers- of treinongeval
- hoger beroep tegen GAS-boete
- hoger beroep voetbalwet (bv. stadionverbod)
Wat bij hoger beroep bij de politierechtbank
naar (correctionele) rechtbank van eerste aanleg (enkel bij vorderingen boven 2.000 euro mogelijk)
Wat valt onder de rechtbank van eerste aanleg
- burgerlijke rechtbank
- correctionele rechtbank
- familierechtbank
- jeugdrechtbank
- raadkamer
- strafuitvoeringsrechtbank
Voor wat is de burgerlijke rechtbank bevoegd
- geschillen boven de 5.000 euro (bv. schadevergoeding)
- geschillen waarvoor geen enkele andere rechtbank bevoegd is
- hoger beroep tegen vonnis vrederechter
- hoger beroep tegen vonnis politierechtbank
Wat bij hoger beroep bij de burgerlijke rechtbank
naar hof van beroep
Voor wat is de correctionele rechtbank bevoegd
- wanbedrijven, zoals diefstal, aanranding eerbaarheid, slagen en verwondingen, oplichting, …
- “gecorrectionaliseerde misdaden” waarvoor eigenlijk assisen bevoegd is, maar verzachtende omstandigheden spelen
- +16 jarigen in zeer uitzonderlijke gevallen (na “uithandengeving” door jeugdrechter)
- hoger beroep tegen vonnis politierechtbank in strafzaken
Wat is een correctionalisering
- zaken die normaal voor assisen zouden moeten komen, gaan naar de correctionele rechtbank omdat er ‘verzachtende omstandigheden’ zijn
Wat is een opvallende anekdote/verschil tussen burgerlijke en correctionele rechtbank
- correctionele rechtbank: Strafwet is overtreden en er is een burgerlijke partijstelling, dan zal de rechter een uitspraak doen over de burgerlijke partij.
–> de rechter kan uitspraak doen over de schadeloosstelling en de straf - HIERTEGENOVER kan een burgerlijke rechtbank nooit uitspraken doen over de strafovertreding
Wie is de Vlaamse minister van Justitie
= sinds de laatste staatshervorming is dit Zuhal Demir
Onder welke bevoegdheid valt de Jeugdrechtbank
= deze valt onder de bevoegdheid van de Vlaamse justitie
Wat bij hoger beroep bij de correctionele rechtbank
naar hof van beroep
Voor wat is de familierechtbank bevoegd
- geschillen zoals echtscheiding, afstamming, alimentatie, ouderlijk gezag, …
- hoger beroep tegen beslissingen vrederechter
= nadruk op bemiddeling + verzoening
→ minnelijke schikking
Wat bij hoger beroep bij de familierechtbank
naar hof van beroep
Voor wat is de jeugdrechtbank bevoegd
- misdrijven door minderjarigen (niet voor verkeersovertredingen van +16 jaar)
- hulpverlening als minderjarige in gevaar is/opgroeit in moeilijke omstandigheden (bv. ouders met een verslaving, bij misbruik, …)
Wat bij hoger beroep bij de jeugdrechtbank
naar hof van beroep
Wat doet de raadkamer
- beslist of een verdachte aangehouden blijft (in afwachting van zijn/haar proces)
- beslist na een gerechtelijk onderzoek
1) over “buitenvervolgingstelling” → er zijn onvoldoende bezwaren
2) verwijzing naar correctionele rechtbank → er zijn voldoende bezwaren
Wat bij hoger beroep bij de raadkamer
naar kamer van inbeschuldigingstelling
Wat doet de strafuitvoeringsrechtbank
- ziet toe op de uitvoering van straffen
- kent bv. “beperkte detentie” toe
vb. gevangene mag gevangenis voor maximaal 16 uur verlaten - beslist bv. over “voorwaardelijke invrijheidstelling”
Wat is voorwaardelijke invrijheidstelling
= vrij onder enkele voorwaarden
vb. geen contact met slachtoffer
vb. meerdere keren zich ergens moeten gaan aanmelden
Voor wat is de arbeidsrechtbank bevoegd
- geschillen over arbeidsrecht
- vergoedingen na arbeidsongevallen
- beroepsziekten
Wat bij hoger beroep bij de arbeidsrechtbank
naar arbeidshof
Voor wat is de ondernemingsrechtbank bevoegd
- geschillen tussen ondernemingen
- geschillen inzake intellectuele eigendomsrechten
- geschillen tussen vennoten van een onderneming
- uitspreken faillissement
Wat bij hoger beroep bij de ondernemingsrechtbank
naar hof van beroep
Voor wat is het hof van beroep bevoegd
- beroep tegen vonnis rechtbank eerste aanleg (burgerlijk, correctioneel, familierechtbank, jeugdrechtbank, ondernemingsrechtbank)
Welke instelling is deel van het hof van beroep
kamer van inbeschuldigingstelling (=KI)
Voor wat is de kamer van inbeschuldigingstelling bevoegd
- beroep tegen beslissing raadkamer (of verdachte aangehouden blijft en/of doorverwezen wordt naar correctionele rechtbank)
- kan ook doorverwijzen naar hof van assisen
Voor wat is het arbeidshof bevoegd
- beroep tegen beslissing arbeidsrechtbank
Voor wat is het hof van assisen bevoegd + samenstelling
- de zwaarste misdrijven (moord, doodslag, zware zedendelicten, …)
- politieke misdrijven (aanslag op de instellingen van het land)
- drukpersmisdrijven (tenzij de strafwet anders voorziet, zoals bij aanzetten tot racisme)
= heeft een volksjury (12 leden)
Wat bij hoger beroep bij hof van assisen
GEEN, wel cassatie mogelijk
Wat is het Hof van Cassatie
= hoogste rechtscollege
- checkt of een rechterlijke beslissing de wet of rechtsregel schendt
Is dat zo? → vernietiging van de bestreden beslissing→ verwijzing naar ander rechtscollege
- hoger beroep? → GEEN
- er is er maar 1 (Brussel)
- taalopmerking - enige rechtscollege met hoofdletters (eigennaam)
Waar wordt er van een vonnis gesproken
- vrederechter
- politierechtbank
- rechtbank eerste aanleg
- arbeidsrechtbank
- ondernemingsrechtbank
Waar wordt er van een arrest gesproken
- hof van beroep
- hof van assisen
- Hof van Cassatie
Waar wordt er gesproken van een beklaagde
- politierechtbank
- rechtbank eerste aanleg (correctioneel)
Waar wordt er gesproken van een beschuldigde
- hof van assisen
Aan welke rechtbanken/hoven besteden journalisten veel aandacht
- politierechtbank
- correctionele rechtbank (en raadkamer)
- hof van assisen (en kamer van inbeschuldigingstelling)
Aan welke rechtbanken/hoven besteden journalisten soms aandacht
- jeugdrechtbank
- strafuitvoeringsrechtbank
- Hof van Cassatie
- ondernemingsrechtbank
Hoe verloopt een zitting in de correctionele rechtbank
- getuigen worden gehoord
- burgerlijke partij (benadeelde) vraagt schadevergoeding
- openbaar ministerie krijgt het woord
= de pleidooien - rechter trekt zich terug voor de beraadslaging
- het vonnis volgt doorgaans na een maand
Wat zijn soorten van strafuitvoering
- geldboete
- werkstraf
- elektronisch toezicht (enkelband)
- voorwaardelijke invrijheidsstelling (na 1/3 periode gevangenis, na 2/3 bij seksueel misdrijf)
= gedurende proeftijd onder voorwaarden (vb. niet lastigvallen vroegere slachtoffers) - veroordeling met uitstel
= straf wordt uitgesteld en afhankelijk gemaakt van naleving voorwaarden
Hoe verloopt een assisenzaak (19 stappen)
- samenstelling jury (12)
–> openbaar ministerie en verdediging mogen wraken - voorlezing van inbeschuldigingstelling
- voorlezing akte van verdeling (niet verplicht)
- verhoor beschuldigde(n) door voorzitter hof van assisen
- verhoor getuigen van het openbaar ministerie
- verhoor getuigen van burgerlijke partij
- verhoor getuigen van de verdediging
- pleidooien burgerlijke partij
- vordering openbaar ministerie (rekwisitoor)
- pleidooien verdediging
- eventueel replieken
(zelfde volgorde: burgerlijke partij, openbaar ministerie, beschuldigde(n)) - laatste woord beschuldigde(n)
- vraagstelling aan de jury door voorzitter hof van assisen
- beraadslaging jury
- verklaring jury over gestelde vragen
- debat over straf door openbaar ministerie en verdediging
- beraadslaging hof en jury over straf
- uitspraak hof (arrest)
- (veel later) arrest over de burgerlijke vordering
Wat is de wet-Lejeune
= de wet die het mogelijk maakt dat een veroordeelde na een derde van zijn straf in aanmerking komt voor voorwaardelijke invrijheidstelling
Wat is de geschiedenis achter de wet-Lejeune
- 1870
- advocaat Guillaume Bernays helpt Leon Peltzer
en worden goede vrienden, inclusief Leons oudere broer Armand Peltzer - Armand begint een affaire met Julie Bernays, de vrouw van Guillaume
- Armand wilt Guillaume uit de weg
- hele Antwerpse bourgeoisie is op de hoogte van de affaire –> vraagt aan Leon om de advocaat te vermoorden
- Leon vermomt zicht en lokt Guillaume en schiet zijn slachtoffer in de nek
- voor de menigte is het duidelijk wie de daders zijn
- de advocaat van de broers is op dat moment misschien wel de bekendste van het land, Jules Lejeune –> MAAR toch schuldig verklaard en levenslang gekregen
- Lejeune belooft beide broers om hen op termijn vervroegd uit de gevangenis te krijgen, maar op moment is enkel de koning daarvoor bevoegd
- in1888 word Lejeune minister van Justitie en hij introduceert de Wet-Lejeune
–> zorgt ervoor dat de beslissing over voorwaardelijke vrijlating een bevoegdheid van het gerecht wordt
Wat zijn enkele argumenten voor de afschaffing van de volksjury
- lange wachttijden: assisenhoven zijn druk bezet en het proces zelf duurt soms weken (maanden) lang
- discriminatie onder misdadigers: de volksjury is gevoelig voor sentimentele argumenten
vb. jaloerse echtgenoot die zijn rivaal de schedel klieft “uit onweerstaanbare drang”’ wordt vrijgesproken t.o.v. een oplichter die 5 jaar cel krijgt - lijkenpikkerij: gesneden brood voor de media en sociale media: zaken die totaal niets ter zake doen, bieden smeuïge details die opgepikt worden door de media
- geen correcte vertegenwoordiging van de samenleving: de variatie in profielen is te klein doordat mensen zichzelf uitsluiten (door beroep), advocaten wraken (= de advocaten kunnen juryleden eruit stemmen) en ze zijn erg beïnvloedbaar
- meer procedurefouten: men is aan de slag met niet-professionele rechters
Interview Sofie Demeyer: waarom krijgen correctionele zaken en het hof van assisen de meeste media-aandacht
= het zijn de zaken die de mensen het meeste aangaan
Interview Sofie Demeyer: mogen journalisten in de Raadkamer of de KI
= neen, ze staan op de gang en interviewen na het proces
Interview Sofie Demeyer: is het van maatschappelijk belang dat er wordt bericht over correctionele zaken en hof van assisen
= ja, kijk maar naar het belang van zaak-Dutroux
Interview Sofie Demeyer: mag je zomaar in het Justitipaleis en gerechtsgebouwen filmen
= neen, bij grote zaken is het de persmagistraat die hierover beslist en op voorhand de richtlijnen uitlegt
= bij correctionele zaken, kan je de persrechter contacteren en vragen wat er al dan wel/niet mogelijk is
Interview Sofie Demeyer: wat heeft de terreurdreiging veranderd in de gerechtsgebouwen
= je moet eerst door een ‘scanstraat’ passeren voor je het gebouw binnen mag
Interview Sofie Demeyer: wie mag er gefilmd worden
= soms beslist voorzitter of de beklaagde al dan niet/wel herkenbaar gefilmd wordt
= na een veroordeling/straf heb je in principe als journalist het recht om de schuldige in beeld te brengen
Interview Sofie Demeyer: mag de jury herkenbaar zijn
= neen, er wordt gedoogd, bij een ruim shot mogen ze zichtbaar zijn, maar er mag absoluut niet ingezoomd worden
Interview Sofie Demeyer: mag de burgerlijke partij in beeld komen
= vragen aan de burgerlijke partij
Interview Sofie Demeyer: wanneer mag er klank worden opgenomen
= voorzitter beslist hierover
= wel opnemen ‘La court’ (en eventuele begroeting)
= later: vonnis/arrest
Interview Sofie Demeyer: interview na vrijspraak
= dagen voorbereiden
= respectvol zijn
= niet direct na vrijspraak
Interview Sofie Demeyer: kan je als journalist ‘off the records’ informatie gebruiken
= off the records blijft off the records
= vraag of je het mag gebruiken of later ‘on the records’ nog eens te herhalen
Interview Sofie Demeyer: is een publiek debat goed
= zeker, kijk naar het euthanasieproces, het debat blijft dan niet enkel bij de feiten
Interview Sofie Demeyer: hoe belangrijk is vakjargon voor gerechtsverslaggevers
= je moet de terminologie niet altijd gebruiken, maar de inhoudt moet correct zijn
= je moet de terminologie wel beheersen om te weten voor wat het staat
Debat: wat is het standpunt van advocaat Walter van Steenbrugge over de afbouw van assisen
- te moeilijk/ingewikkeld geworden voor de gewone burger
- ten tijde in werking getreden om zich te kunnen verzetten tegen partijdige rechters
- geen democratisch principe meer: leden volksjury vallen af (geen representatieve weerspiegeling van de samenleving)
- enkel wraken bij mensen die de zaak niet serieus gaan nemen
- wilt dat mensen zoals in Amerika niet uit de jury kunnen
- slachtoffers verkiezen een assisenzaak, bij een correctionele zaak (omdat die veel sneller gaan) hebben slachtoffers het gevoel dat hun zaak ‘minder waard’ is
Debat: wat is het standpunt van advocaat Sven Mary over de afbouw van assisen
- het duurt te lang: het debat met een volksjury kan blijven maar dan enkel vb bij de strafmaat
- mensen sluiten zichzelf uit door hun job, etc waardoor er ‘bijna altijd’ een groep overblijft van mensen in dezelfde jobcategorieën
- vindt dat de berichtgeving misloopt en te sensationeel is
- juryleden zijn vatbaarder voor ‘Trial by Google’
Debat: wat is het standpunt van assisenjournalist Gust Verwerft over de afbouw van assisen
- geen draagvlak voor
- ‘besparen’ op rechtvaardigheid
- de normale mensen zijn het meest gespecialiseerd in zaken als moord
- zag geen problemen doorheen de jaren door de toenemende techniciteit (vb.DNA), maar hij vindt deze argumenten niet nodig
