Exo- & Endocrien P

Question 1

nieren

Answer 1

functies
1) exocrien
- filteren bloed & uitscheiden afvalstoffen
- osmoregulatie & volume regulatie
- regulatie zuur-base
- regulatie elektrolyten huishouding
2) endocrien
- epo
- renine
- calcitsiol = vit D = Ca metabolisme

doorbloeding = a & v renalis

delen: cortex = schors & medulla = merg
- zowel in cortex als medulla nefronen
–> cortex > medulla
- medulla = verzamelbuisjes die leiden tot nierkelk
1) nefronen
2) calix minor = kleine verzamelbuisjes
3) calix major
4) pyelum = nierkelken

Question 2

nefornen

Answer 2

= kleinste functionele eenheid
- filteren van bloed
- ruime overcapaciteit = maar 1 echt nodig
- corticale negronen = bijna volledig in schors buiten laatste deel
- juxtramedullaire nefronen = glomeruli bij overgang schors/merg

1) lichaampjes van malpighi = blaasje
2) glomerelus = bloedvaten met gefenestreerd endotheel
3) kapsel van bouwman = gefenestreerd epitheel
= filtratie
4) tubulus contortus proximalis = primaire kronkelbuis
5) lis van Henle
6) juxtra glomerulair apparaat = connectie afferent bloedvat x tubulus distalis
ook mesangium genoemd
–> tubulus cellen produceren renine = macula densa
–> endotheelcellen produceren epo = juxtraglomerulaire cellen
7) tubulus contortus distalis = secundaire kronkelbuis
= resporptie
8) tubulus colligens = verzamelbuis

Question 3

filtratie

Answer 3

1. enkel in glomerelus
   - 20-50 paralelle cappilairen
   - vas afferens > efferens = vorming van druk
   - 3 lagen
   endotheel van cappilairen = gefenesteerd
   lamina basalis
   - dikker als andere weefsels
   - bepaalt uiteindelijke filtratie
   - max 100 & minder goed permeabel door negatieve stoffen
   - albumine kan niet passeren
   epitheel van kapsel van bouwman

doorstroming
1. renale bloedstroom = 20% = 1,1l
2. renale plasmastroom = hematocriet van 45% = 675 ml
- 10% van bloed dient voor O2 = voornamelijk anaeroob werken
3. 125 ml filtreren = voorurine = ultrafiltraat
4. 124 ml resabsorptie samen met andere stoffen
5. 1 ml/min = urine = diurese

Question 4

meten filtratie

Answer 4

• inuline = geen reabsorptie = meten van excretie
  –> oud
• creatinine klaring
  CDK klaring
• jong = stadia 1 = 90+
• stadia = 4->5 = dialyse nodig

+ para-aminohippuurzuur voor plasmadoorstroming te bepalen

Question 5

filtratiedrukken

Answer 5

• hartzijde = hydrostatische druk & colloid osmotische druk
• weefselzijde = hydrostatische druk & cristaoid osmotische druk
  –> geen colloid want eiwitten worden niet gefiltreerd

evenwicht is mogelijk = filtratie-evenwicht = starling-evenwicht
als: hydrostatische druk wordt bereikt door colloïdosmotische druk
–> komt normaal niet voor

weizigingen van bloeddruk = autoregulatie om filtratie te behouden
1) myogene responsie
- te laag = vas afferens verdikken & efferens vernauwen = druk verhogen
<=> te hoog
–> over drempelwaarde = effectieve weiziging van filtratie
2) juxtraglomerulaire apparaat = RAAS systeem

Question 6

tubulus contortus proximalis cellen

Answer 6

cellen
- dik: borstelzoom aan lumen
- veel mito & andere = transport functie
- permeabel voor water: aquaporine-type1-moleculen
–> niet gevoelig voor ADH
- max 70% reabsorptie

Question 7

tubulus contortus proximalis stoffen

Answer 7

opname
1. Na
- 2/3
- 75% gekoppeld aan Cl, 25% gekoppeld aan HCO3-
- kleine fractie door cotransport met glucose & AZ
2. K
- 2/3
- paracellulair door solvent drag samen met H2O
3. Mg, Ca & HCO3-

afgifte
- creatinine
- ureum = geen opname maar ook geen afgifte
- lichaamseigen: acetylcholine, adrenaline & histamine
- lichaamsvreemd: peniciline, para-aminohippuurzuur

Question 8

tubulus contortus proximalis eerste deel

Answer 8

1. algemeen
   - enkel transcellulair
   - luminale/apicale membraan = urine zijde
   - peritubulaire/basolaterale membraan = bloedzijde
2. urine -> IN
   - Na/H-antiport Na = IN
   - gebruik bij acidose
   - Na/glucose-symport
   - tubulair maximun sneller bereik bij bezetting door verschillende soorten sacchariden
3. IN -> bloed
   - Na/K-anitport = Na EX
   - K/HCO3-antiport = K EX
   - koppeling aan Na/H & Na/K poorten
   - gebruik bij acidose
4. endocytose van eiwitten

Question 9

tubulus contortus proximalis tweede deel

Answer 9

1. van urine naar intracellulair = koppeling
   - Na/anion-antiport = Na IN
   - Cl/anion-antiport = Cl IN ≠ passieve volger
   –
2. van intracellulair naar bloed
   - Na/K-ATP-ase-pomp = Na EX
   - K/Cl-symport = beide EX
3. van urine naar bloed = paracellulair (tussen gapjunctions)
   - Na & Cl pasage
   - K & Mg = + lading vormt watermantel = opname
   –> solvent drag: reabsorptie door normale recuperatie van water = volgen

Question 10

nierdrempel

Answer 10

1. filtratie van glucose & AZ afh van maximale absorptiecapaciteit
   - microvilli
   - mitochondiron
   - specifieke transporters
2. over DW in C
   - hyperglycermie bij diabetes
   - hoge eiwitafbraak na intense inspanning
3. geen volledige reabsoprtie
4. eiwitten & glucose in urine

Question 11

lis van henle

Answer 11

1. dalend deel
   - platte cellen met weinig celorganellen
   - permeabel voor water
   - inpermeabel voor stoffen
   - stijgende osmotische waarden in urine door ontrekking water
   - wordt gevolgd met stijgende osmotische waarde in weefsel gemaakt door opstijgend deel
   - in bocht = 1200-1400 mosm/l
   - langer corticaal als medulaire nefronen
2. dun stijgend deel
   - inpermeabel voor water
   - permeabel voor stoffen
   - passieve opname door hoge osmotische waardes
   - dalende osmotische waarden
3. dik stijgend deel
   - actieve opname van stoffen door gedaalde osmotische waardes
   - - microvilli & transport moleculen
   - cotransporter door Na/K-ATP-ase = passieve volger chool = totaal: Na/K/2Cl
   - maximaal isotoon: hypertone urine pas in distale tubulus
4. bloedvaten = tegenovergestelde richting vloeien
   - omgekeerde osmotische drukken = continue absoptie vanuit cellen
   plafondwaarde = maximale uitwisseling
   - uitmonden in vasa recta
   - tijdens afdaling = diffusie van stoffen & O2 (maar geen eiwitten) naar opstijgende deel
   –> bocht = sterke osmotische waarde & hypertonie van RBC
   –> cellen rond bocht = anaerobe metabolisme
   - opname van water = hogere outflow als inflow van bloed

Question 12

distale tubulus & verzamelbuis

Answer 12

1. urine
   - 15% over
   - permeabiliteit afh van hormonen
   - faculateive terugresorptie
   - uiteindelijke urine bepalen
   - opname afh van homeostasen
   - mogelijkheid tot sterke hypertonie
2. pompen
   - luminaal = Na/Cl-symport = beiden IN
   - basolateraal = Na/K-antiport

regulering
1. ADH = anti-diuretische hormoon
- regulering aquaporine II kanalen
- 100% luminale membraan & 75% basolateraal
2. aldosteron
- stimulering door angiotensine II, ACTH & hoge extracellulaire K
- verhoogd Na-transport door meer Na/K-ATP-ase, meer ATP-ase vrijstellen & hogere transcriptie mito enzymen

3. regulatie van Ca transport
   - binding aan transport eiwit vit D
   - gestimuleerd door parathyroïdhormoon PTH

Question 13

urether & blaas

Answer 13

1) urether
- longitudinale & circulaire spieren = druk& weerstand opbouwen
- overgangsepitheel = afh van volling uitrekking
- 2 sfincters = urether afsluiten van pyelum
- peristaltieksche golf elke 10sec-3min
–> vaker & krachtiger oor parasympatische ZS
- strart vanuit pacemakercellen nierbekken

2) urineblaas
- mucosa = overgangsepitheel
- muscularis = 3 lagen

blaasvulling ≈maag
1) vullen zonder vorm verandering door stressrelaxatie ≈ receptieve relaxatie maag
2) over blaascapaciteit van 400ml= mictie drempelwaarde
3) reksensoren prikkelen
4) neuron in ruggenmerg = contractie van blaas
5) inhiberent interneuron in ruggenmerg = ontspanning van interne sfincter
–> mictie reflex
6) extern tegenhouden tot effectieve mictie

Question 14

osmoregulatie

Answer 14

urine
- grote variatie afh van nood
- hypertone urine = dorst <=> hypotoon = veel plassen
- meestal licht hypertoon
- meten door SD = soortelijke dichtheid
- isotoon = 1.010
- maximale = 1.200/1.400 in lis van henle

aanpassingen van osmotische waarde
1. te hoog = te weinig water of te veel ionen
- gelijke fysiologische effecten als te laag bloedvolume
2. meting door sensoren
- centrale = hypothalamus
- perifere = nier
- barosensoren door samenhang met bloedvolume
- kristalloïd osmotische druk bepalen
- geen controle over colloïd via nier maar albumine productie in lever
3. doorsturen naar regelcentra = hypothalamus
4. prikkeling dorstcentrum & juxtraglomerulair apparaat
5. verhoogde water opname & verlaagde water excretie (opname van Na door aldosteron)

Question 15

volume regulatie

Answer 15

1. normale omstandigheiden
   - intracellulair volume ICV & extracellulair volume ECV
   - enkel effectief circulerend volume meetbaar
   - ECV = 2xICV met zelfde osmotische waarden
   - veranderingen in ICV veranderen ECV automatisch
   - algemene verandering = NaCl C controleren
   - sensoren = hoge & lage druk atriale volumesenosoren & osmosensorenin hypothalamus
2. intrisieke regulering
   - ADH
   - RAAS
3. extrinsieke regulering
   - ANP & BNP
   - orthosympatische activiteit:
   - dorstcentrum = regulering vasoconstrictie (voornamelijk veneus)
   - meer receptoren op vas afferens als efferens = andere verhouding = drukgradiënt
   - regulering NaCl resobrtie

Question 16

ANP & BNP

Answer 16

= atraiaal & brain natriuetische factor
1. rekking van myocard of hoge Na C
2. productie van ANP & BNP
- ANP = in atria
- BNP = in hersenen & ventrikels
- opslag in atriale granula
3. fysiologische effecten = reflex van Henry & Gauer
- remming Na absorptie nier = meer urine
- verhoging van GFR = algemene filtratie
- remming RAAS systeem
- vasodilatatie
- verhoogde permeabiliteit membranen
4. verlaging van bloedvolume

Question 17

acidose & alkanose

Answer 17

respiratoir = pCO2 afwijking door longen
metabool = HCO3- afwijking door nieren
–> neutrale pH kan ook door dubbele afwijking zijn
acidose = teveel H+
alkanose = teweinig H+

1) acidose
- respiratoir = te hoge pCO2
- metabool = te lage HCO3-

2) alkanose
- respiratoir = te lage pCO2
- metabool = te hoge HCO3-

herstellen
- respiratoir = door nieren
- metabool = door longen
- leven enkel mogelijk 6,8-7,8
–> CO2 = vluchtig = longen
–> melkzuur (KH anaeroob), acetoazijnzuur (vetverbranding) & zwavelzuur (eiwitten) niet = nieren

alkalireserve = NaHCO3
NaHCO3 + H+ -> H2CO3 + Na+
op = metabole acidose
reabsorptie: vooral proximale tubulus
- proximale: Na/H-uitwisseling
- lis van henle: Na/H in opstijgend deel
- distale: elektrogene & niet-elketrogene (met K)

Question 18

soorten buffers

Answer 18

1) koolzuur anhydrase

2) fosfaat buffers
- NaHPO4 + H+ <=> H2PO4 + Na+
- anorganische fosfaatverbindingen
- uitscheiding in urine
–> Na kan samen met HCO3- verder opgenomen worden

3) plasma-eiwit buffers
- bindingen met eiwitten in plasma
- in bloed = eiwitten functioneren best op pH = 7,4
–> bij afwijkingen binden

4) hemoglobine = vorming van carbahemoglobine
–> voornamelijkste buffer in bloed samen met HCO3-

5) ammoniakbuffer
- door desaminering van AZ
- NH3 in voor urine = 2 wegen
1) NH3 + H+ -> NH4+ + Cl -> NH4Cl = opname
2) Na/H-uitwisselingsysteem

Question 19

verloop van pH in nier

Answer 19

normaal altijd hoge H+ concentratie want
- zure aard van normaal dieet
- zuur productie door anaerobe metabolisme

constante pH = proximale -> distale tubulus
1) proximale tubulus
- bicarbonaatbuffer
- fosfaatbuffer
- ammoniakbuffer
2) stijgende lis van henle
- Na/H-uiwisselaar
- hoge druk door NH4Cl = weinig uitwisseling
–> opname door Na/K/Cl transporter waarbij K wordt vervangen door NH4+

sterke daling in pH
3) distale tubulus
- weinig uitscheiding H+
- weinig bufferwerking
- H+ concentratie kan 900x hoger worden

Question 20

herstelling van metabolse alkanose/acidose

Answer 20

• komt door nieren
• herstel door longen

1) acidose = te lage HCO3-
- door lage pCO2 = buffersysteem verschuiving
- pCO2 laten stijgen
- inhibitie van expiratoire neuronen = minder inademen
–> diafragma meer ontspannen

2) alkanose = te hoge HCO3-
- door hoge pCO2 = buffersysteem verschuiving
- pCO2 laten dalen
- stimulering van expiratoire neuronen = meer inademen
–> diafragma minder ontspannen

Question 21

herstelling van respiratoire alkanose/acidose

Answer 21

• komt door longen
• herstel door nieren

1) acidose = te hoge pCO2 in bloed
- buffersysteem zet CO2 om in HCO3- & H+
–> zowel CO2 als H+ diffundeerd naar tubuluscellen
- in tubulus cellen wordt CO2 nog steeds omgezet
–> CO2 & H+ diffusie
= CO2 omzetten & doorgeven aan urine
–> in tubulus nog steeds bufferwerking

CO2 transport gekoppeld met Na transport

alkanose omgekerd

Question 22

regulering van K

Answer 22

functies
- 98% intracellulair
- handhaving rustmembraanpotentiaal
–> sensibiliteit van cellen = afstand tot DW
- stijging na elk eetmaal kan dit in gevaar brengen

1) opname van K
- ongelijk = eten
- buffer door intracellulaire stockage
- passieve influx = diffusie
- actieve influx = Na/K-pompen
–> hogere activatie door insuline, beta2-receptoren & aldosteron

2) renale uitscheiding
niet-gereguleerde afscheiding
- proximale tubulus & dikwandig deel opstijgende lis van henle
- paracellulaire water reflux door influx van Na
–> solvent drag = K meevoeren
gereguleerde uitscheiding
- distale tubulus & verzamelbuizen
- Na/K-pomp aan basolaterale membranen
–> hogere activatie door aldosteron
- K-kanalen aan luminale membraan
- hoge gradient door Na influx = bevordering K reflux

Question 23

regulering van Mg

Answer 23

voorkomen
- 99% intracellulair
- 1/2 bot
- 1/2 spier & andere weefsel
- belangerijke cofactor bij enzymen

uitscheiding
- 95% resorbtie
- 70% opstijgend deel lis van Henle
–> sterk reguleerbaar
- paracellulair = door claudine 16 tussen intercellulaire speten
- stimulering door lage C, PTH, ADH, glucagon & te hoge pH
- remming door hoge C van Mg & Ca

Question 24

algemeen hormonen

Answer 24

1. effect
   - uitgescheiden in bloed
   - effect door binding op receptor
   - membraan receptoren = eiwithormonen vb: insuline & GF
   - cytoplasmatische receptoren = vet-achtige hormonen & schildklierhormonen
   - peptide hormonen = preprohormoon -> GA -> prohormoon -> enzymen -> hormoon
2. gebonden & vrije fractie vb: testosteron
   - vrije fractie = in bloed los
   - gebonden fractie = op SHBG sekshormoon bindend globuline
   - vol = binden op albumine met lage affiniteit
   - biobeschikbare fractie = vrije fractie + albumine fractie
3. halfwaarde tijd
   - geen uitscheiding door nier = beschermingsmechanisme
   - afbraak door nier
   - belangerijk bij pathologieën & medicijnen
4. feedbacks
   - positieve & negatieve feedback
   - shortloop feedbcak = tussen hypothalamus & hypofyse
   - longloop feedback = tussen hypothalamus/hypofyse & doelorgaan

Question 25

soorten hormonen

Answer 25

plaats van productie

1. endocriene klieren
   - hypofyse
   - schildklier & bijschildklier
   - bijnier
   - pancreas
   - ovaria & testes
2. weefsel hormonen
   - maag = gastrine & CCK
   - nier = renine
3. neurohormonen
   - hypothalamus = oxytocine
   - adenohypofyse

samenstelling

1. peptidehormonen
   - AZ
   - van klein tot groot 200AZ
2. steroïdhormonen
   - afgeleiden van cholesterol
   - geslachtshormonen, bijnierhormonen & vitD3
3. tyrosinehormone
   - afgeleiden van AZ tyrosine
   - catecholamiden & thyroïdhormonen

Question 26

hypothalamus & hypofyse

Answer 26

hypofyse = prox van chiasma opticum
1. adenohypofyse
- oerdarm
- productie hormonen
- verbonden met hypothalamus door portaalsysteem
2. neurohypofyse
- neurale buis
- productie ADH & oxytocine (verliefdheidshormoon)
- verbonden met hypothalamus door directe verbinding
- verbonden met elkaar door pars intermedia = BW verbinding

3. hypothalamus
   - verschillende onbegrensde kernen: honger/verzadiging, lichaamstemp, dorst
   - releasing & inhibiting factors
   - neurale buis
   - prox van hypofyse

Question 27

centra van hypothalamus

Answer 27

1) hongercentrum
- laterale delen = hongercentrum
- ventro-mediaal deel = verzadigingscentrum
–> balans tussen beide delen
- regulatie door: reksensoren in maag, opgenomen voedsel ( erg gevoelig aan AZ), hormonen & hogere centra: geur, smaak & emoties

2) dorscentrum
- osmosensoren = meten van osmotische waarde
–> prikkeling = meer dorst
- slijmvliesreceptoren in keelholte = prikkeling bij droge mond
- atriale volumereceptoren

3) thermoregulatie
- kerntermperatuur: hoofd, borst & abdomen
–> altijd 37°
- schiltermperatuur: ledematen
–> in winter: schil<kern temperatuur
thermosensoren
- huid = koude & warmte sensoren
- hypothalamus
–> afwijking = doorgeven aan affectoren
thermo-effectoren
- stijging = spieractiviteit inschakelen = rillen
- dalen = zweten = vasodilatatie van dermale papillen

Question 28

pathologie van thermoregulatie

Answer 28

= grote veranderingen aan kerntemperatuur

1. hyperthermie = koorts
   - verhoogde warmteproductie
   - verminderde wartmeafgave
2. hypothermie = onderkoeling
   - kan leiden tot bevriezing
   - hypothyroïde
   - shock

Question 29

hormonen van neurohypofyse

Answer 29

1. algemeen
   - productie = magnocellulaire neuronen
   - opslag = secretiegranula in axonale neurotubuli van hypofyse achterkwab
   - transport door neurohypofyse
   - korte halveringtijd = 1-3min
2. ADH = vasopressine
   - supra-optische kern
   - prikkeling centrale osmosensoren: schrompeling cellen = actiepotentiaal
3. oxytocine
   - samentrekking van GSW
   - paraventriculaire kernen
   - einde zwangerschap = minder progesteron = vasodilatatie
   - oxytocine = overschakeling naar single-unit type & startmelkprocutie = lactatie
   - zuigreflex
   - vlinders in buik

Question 30

hormonen van adenohypofyse deel 1

Answer 30

= invloed uitoefenen op metabolisme
= regulering vanuit neurohypofyse hormonen (hypothalamus stimulering

1. groeihormoon
   - invloed op somatrope cellen = verhoogd metabolisme
   - groei van wekeweefsels, beenmerg & hogere densiteit botten
2. THS thyroïd stimulerend hormoon
   - invloed thyrotrope cellen = verhoogde secretie T3 & T4
   - verhoogd algemeen metabolsime
   - shortloop = TSH ≈ TRH thyrotropin releasing hormon
   - longloop = T3 ≈ TSH & TRH
   - geen dag/nacht want lange halveringstijd
3. gonatrope cellen = geslachtsorganen
   - 2 lijnen
   - FSH = follikelstimulerend hormoon
   - vrouw = rijping eicel, man = sertolicellen
   - LH = lutiniserend hormoon
   - vrouw = ovulatie & geel lichaam vorming, man = leydigcellen

Question 31

hormonen van adenohypofyse deel 2

Answer 31

1. prolactine
   - lactotrofecellen = lactogenese
   - uitgroei van melkklieren & onderhouden van melkproductie
   - short loop feedback: PIF, PRF & TRH(+)
   - negatieve feedback na overstijgen DW
2. corticotrope cellen
   - ACTH = adreno corticotroop hormoon
   - stimuleren bijnierschors = glucocorticoïden
   - MSH = melatonine stimulerend hormoon
   - huipigmentatie & hersenvliezen
3. hormonen niet gevoelig aan hypofyse
   - parathormoon
   - pancreas

Question 32

hormonen van hypothalamus

Answer 32

1. prolactine: PRF & PIF
2. ACTH = ACTH-RF
3. TSH = TRH
4. gonatotrope cellen: Gn-RF -> LH & FSH
   - Gn-RF geremd door oestradiol & inhibine
   - pulsen: man = 2u, vrouw = 15-24u
5. groeihromoon: STH-RF & STH-IF
   - somatotroop hormoon releasing factor
   - normaal balans RF & IF
   afwijkingen

–

1. kinderen = groeischijven = lengtegroei door sterke afgave
2. pubertijd
   - overvloed = snelgroeien maar groeischijven rapper op
   - tekort = dwerggroei & mogelijkheid tot acromegalie
3. volwassen ≠ groeischijven
   - overvloed = hogere densiteit maar weinig extern effeect
   - tekort = acromegalie voortdurende groei uiteindes: kaak, vingers, …

Question 33

dag/nacht ritme hypothalamus

Answer 33

dirunaal - = circadiaan ritme

1. nucleus suprachiasmaticus van hypothalamus
2. natuurlijke cyclus van minder dan 24u
3. aanpassing door licht = opname door retina
4. bediening van hypothalamus
5. epifyse = pijnappelklier
   - in 3e ventrikel
   - hormoon melatonine = stofwisseling reguleren

Question 34

steroideogenese

Answer 34

1) cholesterol
3 bronnen: bloed (LDL), reserve (cholesterolesters) of denovo (acetaat)
2) omvorming in mitochondrion: intermembranaire ruimte
3) pregnenolon = tussenhormoon
4) progesteron = sleutelhormoon
–> gebonden op albumine & CBG corcoïd bindend globuline

3 verschillende takken

inactieve weg: 20-alfa-hydroxy-progesteron = uitscheiden in feaces

bijnier actieve weg:
1) mitochondrion
2) cortisol
3) aldosteron

geschlachtshormonen & bijnierschors actieve weg:
1) 17-alfa-hydroxylase (enzym)
2) 17-alfa-hydroxy-progesteron
3) C17-20-lyase (enzym)
4) androsteendion

Question 35

andriosteendion wegen

Answer 35

1. androgene weg
   - directe synthese van testosteron
   - omzetting in 17-ketosteroïden
   - afscheiding in urine
2. estrogene weg
   - androsteendion -> E1 esteron
   - testosteron -> E2 estradiol
   - E1 <=> E2
3. 5-alfa-reducase weg
   - 5-alfa-androsteendion
   - 5-alfa-dihydro-testosteron
   - activatie van test = meest potente androgen
   - veel in hersenen
4. 7-alfa-hydroxylase weg
   - 7-alfa-hydroxy-andosteendion
   - 7-alfa-hydroxy-testosteron
   - inactivatie van test

Question 36

feedback mechanisme steroïdogenese man

Answer 36

1. anatomie
   - zaadbuisjes met kleine & grote/Sertoli-cellen
   - tussen zaadbuisjes = intersitiële cellen van Leydig
   - optimale rijping op 2° lager
   - afdaling kort voor geboorte
   - m. cremaster bepaalt temp door afstand tot lichaam
2. intersitiële cellen van Leydig
   - opname van LH = ICSH = intsitiële-cellen stimulerend hormoon
   - productie van progesteron & testosteron
   - fluctaties in afgifte door fluctuaties van Gn-RF
   - negatieve feedback op FSH & LH

diffusie van lipofiele testosteron door basale membraan

3. Sertoli-cel
   - opname van FSH & testosteron
   - productie van inhibine door test
   - geen fluctuaties in afgifte
   - negatieve feedback op FSH & LH

Question 37

feedback mechanisme steroïdogenese vrouw

Answer 37

secundaire follikel = 2 cellen model

1. theca
   - receptoren voor LH
   - steroïdogenese
   - productie van progesteron & testosteron
   - buitenste laag
2. granulosa
   - receptoren voor FSH
   - opname van test
   - productie van E1 & E2 door aromatase
   - binnenste laag
   - aanmaak vocht voor antrumholte

tertiaire follikel

1) vorming van theca interna & externa
- externa = BW cellen voor katapult bij eiersprong = springen van antrumholte door druk
- intrna behoud functie

2) granulosa
- grote toename
- toevoeging van LH receptoren = steroidogenese vanaf begin
- infiltratie van bloedvaten = neocapitalisatie = hoger productie

graafse follikel = wegvallen negatieve feedback

Question 38

steroiden transport

Answer 38

1. testosteron
   - SHBG = sekshormoon bindend globuline
   - ABP = androgeen bindend proteïne
   - productie in sertoli voor transport naar leydig maar ook door hele bloed
   - 95% is gebonden
   - regulering door FSH & test
2. progestron
   - CBG = corticosteroid bindend globuline
   - PBP = progestron bindend proteine van chorion
3. estradiol = SHBG
4. bulk-eiwitten vb albumine

Question 39

schildklierhormonen

Answer 39

= thyroid
- T3, T4 & calcitonine
- 2 lobben verbonden door isthmus

1. TSH thyroid stimulerend hormoon
   - aanmaak door hypofyse
   - gestimuleerd door TRH van hypothalamus
   - stimuleerd synthese van T3 & T4
   - negatieve feedback door T3 & T4
2. synthese van T3 & T4 = schildklierhormoon
   - bouwstenen = I & tyrosine
   - I = actief transport uit bloed
   - tyrosine = thyreoglobuline in follikels = groot glycoprotëine van tyrosine
   - vulling afh van productie
   - I + tyrosine = T1 monojodothyronine
   - I + I + tyrosine = T2 di-jodothyronine
   - T1 + T1 = T3 tri-jodothyronine
   - T2 + T2 = T4 thyroxyne
3. transport
   - opslag = cisternen
   - afgave aan bloed door diffusie
   - T3 = TBG tyroxinebindend globuline
   - T4 = TBG >&> tyroxinebindend prealbumine
   - 80% gebonden

Question 40

effecten van T3 & T4

Answer 40

1. binding op receptor
   - enkel T3 effectief = T4 omzetten door lever
   - cytoplasmatische receptor
   - grote receptordichtheid = skeletspieren, hart, lerver & nier
   - lage dichtheid = huid, lymfoïde organen & gonaden
2. stimulatie algemeen mechanisme
   - hogere transcriptie van enzymen voor energie metabolisme
   - cytochromen & -oxidasen = capaciteit ademhalingsketen reguleren
   - sensibilteit reguleren = Na/K-ATP-ase pompen
3. weefsel differentiatie
   - prepuberaal = T3 maakt cellen gevoeliger voor GH
   - puberaal = bijkomend testosteron = groeispurt
4. afwijkingen
   - hypotheroidie = kalm & moe
   - hypertheroidie = stress

Question 41

calcium metabolisme

Answer 41

1) rol van calcium
- bloedstolling = activatie van intrisieke/extrinsieke pathways
- spiercontracties = binding op tropinine C
- skelet = calciumcarbonaten & fosfaten
–> carbonaat & fosfaat metabolisme ≈ Ca
- enzymatische reacties = cofactor
- zenuwstelsel = geleiding
- transport door cellen door Ca-ATP-pomp & Na/Ca-uitwisselaar

2) opname = dunne darm onder invloed van calcitriol = product van vitD3

3) renale uitscheiding
- proximale tubulus = 65% ≠ reguleerbaar
- opstijgend deel = 25% = reguleerbaar door PTH
- distale tubulus = 8%
–> grote marge van regulatie mogelijk
- opname passief door Ca kanalen
–> PTH vergroot permeabiliteit

4) tijdelijke mitochondrionale regeling
- opname door Ca-ATP-ase pompen
- opslag in matrix

Question 42

vit D

Answer 42

1. opname van 7-dehydrocholesterol
2. transport naar lever door bloed = gebonden aan vitamine-D-bindend proteïne
3. omzetting onderinvloed van licht
4. 25-hydroxylcholecalciferol
5. omzetting in proximale tubulus cellen
6. calcitriol = 1,25-dihydroxycholecalciferol
7. fysiologische effecten
   - verhoogde opname van calcium & fosfaten
   - stimulering botgroei

Question 43

calcium hormonen

Answer 43

1) calcitonine
- thyroid
- productie door C-cellen in zelfde follikels als schildklierhormoon
–> andere dieren = andere klier, overblijfsel van cellen
- bij teveel Ca
- osteoblasten stimuleren, osteoclasten remmen
- meer Ca excretie in nier & minder opname
–> hogere opname van fosfaten

2) parathormoon = PTH parathyroïdhormoon
- minder productie bij hogere Ca-concentratie
- parathyroid
- productie vitD = transport
–> tekort = osteopenie & porose + ideopatische neuropathie
- osteoclasten stimuleren
- meer Ca opname & minder excretie (Ca & fosfaten) in nier

Question 44

bijnier

Answer 44

1) merg = catecholamines
- verhooging van energie metabolisme
- noradrenaline
- cellen zijn neuronen = AZS

2) schors

zona glomerulosa = aldosteron
- minerale corticoiden
- regulering zouthuishouding
- heel kleine glucocorticoïd werking

zona fasciculata = cortisol & corticosteron
- glucocoricoïden = suikerhoudhouding
- samenspel met catecholamines
- te lang stress = uitloging van bijnier

zona reticularis = geslachtshormonen
- secundaire productie naast geslachtsorganen
- grenzen aan niermerg
- zowel androgenen als estrogenen
- menopauze = geen hormonen meer via eicel
–> enkel bijnier = meer androgenen bij vrouwen = gezichtsbeharing

Question 45

cortisol

Answer 45

1. voorkomen
   - direnaal ritme = piek sochtends & savonds
   - geen verband aan licht/donker maar spieractiviteit
   - transport = CBG cortisol bindend globuline
   - stimulering door ACTH
   - aanmaak bij stress
   - afbraak in lever = 17-hydroxycoricoïden
2. functie
   - inhibitie opname van glucose & eiwitten in weefsel = mobilisatie
   - wel opname eiwitten in lever = gluconeogese
   - verhoogde gluconeogenese = atrofie pezen & sarcopenie spieren
   - verhoogde mobilisatie vetten & lipolytische werking van adrenaline/GH
   - immuunsysteemremmend

Question 46

regulering van bijnier

Answer 46

1. ACTH adreno corticotroophormoon
   - hogere productie bijnier: gluco & mineralo corticoiden & geslachtshormonen
   - productie in adenohypofyse
   - moeder molecule = POMP pro-opiomelanocortine
2. CRF corticotrope RF
   - productie door hypothalamus
   - hypofyse simuleren
   - verhoging weerstand door cytokines
   - verhoging arousal door OS
   - verhooge vrijgave bij stress
3. feedback
   - shortloop = negatieve feedback CRF x ACTH
   - longloop = positieve feeback aldosteron & cortisol op CRF/ACTH