examen pasen C. reformatie en contrareformatie Flashcards
enkele wereldgodsdiensten
- islam
- jodendom
- …
stromingen binnen het christendom
- orthodoxen
- protestanten
- Rooms-katholieken
Acht oorzaken over het ontstaan & succes van de reformatie
1) “dodendans” mensen zijn bang van de dood + grote angst godsoordeel
2) geestelijken verlaten hun ambt, ze kunnen onvoldoende antwoorden geven
3) rijke bezit van kloosters, leiden een te werelds leven
4) gezag paus sterk gedaald, westers schisma
5) humanisten, bevorderde reformatie (kritische geest)
6) sociale crisis, grote kloof arm-rijk + rijke handelaars willen zich ontvoogden tov de paus
7) politieke crisis, vorsten willen zich onttrekken van de paus
8) snelle verspreiding, boekdrukkunst + prediking
Reformatie
Hervormingsbeweging
Tienden belasting
1/10 v/d oogst gaat naar de kerk
Maarten Luther
- derde stand
- 1483 1546
- monnik augustijnen
- saksen
Reden conflict Luther + breuk met Rome
-Luther vraag: hoe kan een per definitie zondige mens toch in de hemel komen? +angst dood & gods oordeel
- kerk geeft te weinig antwoorden
- te veel wantoestanden
- reist naar Rome zonder succes > publiceert de 95 stellingen tegen de aflatenhandel
- conflict paus Leo 10 > geëxcommuniceerd + proces van Karel 5
- hertog van saksen biedt bescherming
Lutherse geloofsleer
1) sola fide, sola gratin, sola scriptura = alleen geloof, genade, de bijbel
2) door in z’n woord te geloven bevrijdt de barmhartige God ons van onze zonden
Sola fide, sola gratin, sola scriptura
Fide= geloof geloven Gratin= barmhartige Scriptura= zijn woord, de bijbel
Calvijn
- Fransman
- verbannen uit Frankrijk (sympathie voor Luther)
Calvijnsleer veel strenger
- god staat centraal in alles (theocentrisme)
- predestinatieleer: god heeft al vanaf onze geboorte beslist over ons lot na de dood (hemel, hel) toch moet je sober leven
Schotland
Presbyterianen
N-Nederland
Geuzen
Delen van Frankrijk
Hugehoten
Reactie Duitse rijk
-sommige steunen de reformatie
>zal leiden tot een conflict > overwinning protestanten
> Duitse vorsten mogen zelf beslissen over de godsdienst in hun rijk
Reactie Spanje
Karel 5 onderdrukt de protestanten > inquisitie: ketter opsporen + veroordelen
Reactie Frankrijk
- 16e eeuw: katholicisme (tegen andersdenkende)
- 1598: edict van Nantes (wet met beperkte burgerrechten aan protestanten)
- einde 17e eeuw: Lodewijk 14 schaft edict af (wou 1 godsdienst katholicisme) protestanten onderdruk
Reactie Engeland
Koning Hendrik 8 wou opnieuw kerkelijk huwen, verwerpt gezag paus (act of supremacy, 1534)
> nieuwe kerk: church of Engeland (Anglicaans)
Anglicaanse geloofden
-mix van katholicisme (hiërarchie + liturgie) en protestantisme (Calvinisme, priesterschap: huwen toegestaan + ook vrouwen)
Verspreiding anglicaanse kerk
Engeland, Wales, N-Ierland, Australië
Situatie midden 16e eeuw
- 1/3 vd Europeanen heeft de paus de rug toe gekeerd + straffen hebben minder effect
- roep om hervorming binnen de kerk: concilie van trente
Concilie van trente, agenda?
(1554-1563)
- bestrijden protestantisme
- wantoestanden aanpakken
> na 18 jaar conciliedecreten
Conciliedecreten
1) basis van het geloof: bijbel + overlevin
2) 7 sacramenten, celibaat,… behouden
3) wantoestanden: aflatenhandel afgeschaft, index, catechismus, seminaries, kloosterorden
Kloosterorden
Opgericht door Jezuïetenorde olv Ignatius van Loyola (1491-1556)
doel?
- soldaten paus tegen protestanten
- uitbouw katholiek onderwijs
- bouw nieuwe kerken (barok)
- missiewerk (bering kolonies)
