Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

endokrynologia & niepłodność > endokrynologia – najważniejsze ze skałby > Flashcards

endokrynologia – najważniejsze ze skałby Flashcards

1
Q

GnRH jest produkowane głownie w …

A

jądrze łukowatym podwzgórza

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

rola kisspeptyny

A

przekazywanie sygnału z jajników (estradiolu) do komórek produkujących GnRH (jest nośnikiem mechanizmu sprzężenia zwrotnego)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

FSH i LH jakie podjednostki mają

A

alfa i beta – alfa jest taka sama w obu, za swoistośćodpowiadają podjednostki beta

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

która gonadotropina aktywuje aromatazę

A

FSH, co powoduje konwersję androgenów do estrogenów
dlatego nadmiar androgenów pobudza syntezę receptorów dla FSH

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

działanie LH na jajnik

A

oprócz piku owulacyjnego
↑ synteza androgenów w komórkach tekalnych
powoduje luteinizację komórek ziarnistych i syntezę progesteronu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

syntezę progesteronu pobudza która gonadotropina

A

LH

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

które gonadotropiny są wymagane do różnicowania płodu w płeć żeńską

A

żadne – różnicowanie zachodzi przy braku androgenów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

receptory dla gonadotropin – na których komórkach jajnika znajdują się jakie

A

dla LH na komórkach osłonki (tekalnych) i na komórkach ziarnistych oraz w ciałku żółtym
dla FSH na komórkach ziarnistych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

które komórki produkują AMH

A

ziarniste pęcherzyków antralnych i preantralnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

jak wpływa głodzenie na GnRH

A

hamuje pulsy GnRH poprzez oreksynę, która działa na neuropeptyd Y (NPY), który hamuje pulsacyjne uwalnianie GnRH w podwzgórzu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

przyczyny zwiększonego uwalniania prolaktyny

A
  1. estrogeny (ciąża, poród, połóg, okres płodowy i noworodkowy)
  2. ssanie suta
  3. dieta (dużo białka w pożywieniu)
  4. stymulacja szyjki macicy (seks)
  5. sen (godziny nocne)
  6. stres
  7. hipoglikemia
  8. wysiłek fizyczny
  9. podniecenie seksualne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

jak działa PRL na ciałko żółte

A

w nadmiarze powoduje jego niewydolność

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

działania PRL na laktację

A
  1. mammotropowy (zwiększenie masy gruczołu piersiowego)
  2. laktogenny (inicjacja wydzielania mleka)
  3. galaktopoetyczny (podtrzymanie laktacji
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

jakie hormony zwiększają wydzielanie PRL

A

estrogeny i TRH (tyreoliberyna)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

stężenie PRL w cyklu miesiączkowym

A

zasadniczo nie zmienia się chociaż w momencie owulacji nieznacznie wzrasta

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

podziały mejotyczne oocytu – kiedy zatrzymane

A

pierwotny oocyt zostaje zatrzymany na etapie profazy I podziału mejotycznego
potem w wyniku dojrzewania pęcherzyka dominującego i piku LH rusza i zatrzymuje sięw metafazie II podziału mejotycznego, uwalniając I ciałko kierunkowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

największa liczba komórek płciowych, będących prekursorowymi w stosunku do oocytów jest na którym etapie życia

A

16-20 tygodniu życia płodowego – 6-7 mln

w okresie rozrodczym 250-450 tys., w czasie menopauzy 100-1000

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

4 rodzaje pęcherzyków jajnikowych

A
  1. primordialne
  2. wzrastające (pre-antralny i antralny)
  3. owulacyjny
  4. atretyczny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

ciałko zółte –co produkuje

A

przede wszystkim
1. progesteron

ale też
2. androstendion
3. estradiol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

inhibiny – jakie są i w jakich fazach cyklu występują

A

inhibina B w fazie folikularnej
inhibina A w fazie lutealnej (↑ progesteron , ≠ aktywina A , która może opóźniać luteinizację )

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

zapowiedzią luteinizacji przez jajnik

A

17-OHP (17 hydroksyprogesteron, prekursor androgenów)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

ciałko żółte – jakie są 2 typy komórek w nim

A
  1. zluteinizowane komórki ziarniste (“duże komórki lutealne”), produkcja znacznych ilości progesteronu i też estrogenów
  2. zluteinizowane komórki tekalne, (“małe komórki lutealne”), produkcja prekursorów androgenów, w tym 17-OHP
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

duże i małe komórki lutealne – co to

A

duże komórki lutealne – zluteinizowane komórki ziarniste w ciałku żółtym, produkują progesteron i prawdopodobnie estradiol
małe komórki lutealne –zluteinizowane komórki tekalne w ciałku żółtym, produkujące prekursory androgenów, w tym 17-OHP

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

jaką reakcję katalizuje aromataza w jajniku

A

androstendion –>estron

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

teoria dwóch komórek – co to

A

teoria współpracy komórek tekalnych, produkujących androgeny i ziarnistych, przekształcających androgeny dalej, do produkcji estrogenów

26
Q

steroidogeneza w jajniku –w jakich zachodzi komórkach

A

w:
1. ziarnistych
2. tekalnych
3. lutealnych ciałka żółtego (małych i dużych)
4. w małym stopniu też w komórkach zrębu i wnęki

27
Q

przyspieszone starzenie się jajników występuje u kobietych chorych m.in. na

A

cukrzycętypu 1

28
Q

ze względu na PMS w czasie miesiączki ryzyko samobójstwa wzrasta – o ile

A

1,68 x

29
Q

optymalna zawartośćtłuszczu w organizmie kobiety to

A

16-20%

30
Q

zespół HAIR-AN

A

hyperandrogenism
insulin resistency
acantosis nigricans

31
Q

skala inslera

A

skala estrogenizacji pochwy
prawidłowa reakcja estrogenna to 9-12 pkt

ocenia się (0-3 pkt każdy)
UZ szyjki macicy (rozwartość)
ilość śluzu
ciągliwość śluzu
krystalizację śluzu

32
Q

największenie stężenie beta-hCG w ciaży – kiedy

A

10-12 tc.

33
Q

przyczyny ↑ beta-hCG

A
  1. ciąża
  2. rozrosty i nowotwory kosmówki
  3. guzy germinalne (z komórek rozrodczych)

norma: < 5 mUI/ml

34
Q

progesteron a potwierdzenie owulacji –jakie pomiary i kiedy

A

wg Skałby:
a) w połowie fazy przedmiesiączkowej (lutealnej) > 10 ng/ml potwierdza owulację
b) 3-krotne oznaczenie w kolejnych dniach 4-11 dni przed spodziewaną miesiączką, suma powinna wynosić >15 ng/ml

35
Q

jaki % testosteronu jest biologicznie czynny

A

2%
98% zw. z białkami, głównie SHBG

36
Q

prawidłowe stężenie testosteronu u kobiet

A

0,2-5,0 pg/ml
najlepiej oznaczyć 3.-7. dc

37
Q

z jakimi białkami surowicy wiąże sięDHEA-S i androstendion

A

tylko z albuminami, nie ma powinowactwa do SHBG

38
Q

co wpływa na stężenie SHBG

A

↑
1. dwuskładnikowe OC
2. ciąża
3. nadczynnośćtarczycy
4. marskośćwątroby
5. anoreksja
6. leki (np. przeciwpadaczkowe)

↓
1. niedoczynność tarczycy
2. cukrzyca, insulinooporność
3. otyłość
4. zaburzenia lipidowe
5. nadciśnienie tętnicze przewlekłe
6. zespół Cushinga
7. akromegalia
8. przyjmowanie steroidów anabolicznych

39
Q

bardzo duże stężenie DHEA-S świadczy o

A

wczesny objaw raka gruczołowego nadnerczy

40
Q

najdokładniejsza metoda rozpoznawania insulinooporności

A

euglikemiczna hiperinsulinemiczna klamra metaboliczna

nie wiem co to za gówno, nie robi się tego, bo to metoda inwazyjna

41
Q

test z gonadoliberyną (GnRH) – po co i na czym polega, jaka odpowiedź

A

do oceny niewydolności podwzgórzowo-przysadkowej, gdy hipogonadyzm hipogonadotropowy
szczyt po 30 minutach, bardziej ↑ LH niż FSH

bardziej ↑ FSH: u dzieci, w anoreksji, w dysfunkcji układu podwzgórzowo-przysadkowego

brak wzrostu FSH, LH –> hipopituitaryzm
słaby wzrost (<2-3 x wzrost stężenia gonadotropin) –> hipogonadyzm hipogonadotropowy (?, bez sensu)

42
Q

ocena rezerwy jajnikowej

A
  1. FSH w 3. dc (w tym zwiększony stosunek FSH do LH)
  2. AMH we krwi
  3. AFC w USG
  4. FSH + E2 w 2-3 dc. –> podanie cytrynianu klomifenu –> badanie FSH + E2 ok. 10 dc (kompletnie bez sensu opisane w skałbie)
43
Q

AFC zmniejszona rezerwa – jaka liczba

A

<7-10 pęcherzyków antralnych

44
Q

guzy germinalne a hipogonadyzm hipogonadotropowy – jaka jest zależność

A

powodują 3% nowotworów okolicy podwzgórzowo-przysadkowej
marker: beta-hCG i/lub alfa-fetoproteina
słabe rokowanie

45
Q

choroby naciekowe a hipogonadyzm hipogonadotropowy (wg Skałby):

A

hipogonadyzm hipogonadotropowy mogą powodować:
1. czaskogardlak (najczęstszy)
2. oponiak (rzadszy)
3. złośliwe guzy germinalne (b. rzadko)
jeszcze rzadziej:
4. sarkoidoza
5. histiocytoza kom. Langerhansa
6. hematochromatoza
7. białaczki/chłoniaki
8. ziarniniak Wegenera (ziarniniakowatośćz zapaleniem naczyń)

46
Q

jakie są objawy gruczolaków gonadotropowych przysadki

A

zazwyczaj nie występują

47
Q

incidentaloma – co to jest

A

nieczynny gruczolak przysadki

48
Q

czas od wystąpienia urazy przysadki do jej niewydolności to

A

w 75% objawia się w ciągu roku

rozpoznanie może być postawione nawet do 23 lat po

49
Q

zawał przysadki – objawy

A

silne bólowe głowy
zmniejszenie ostrości widzenia
oftalmoplegia

stanowi zagrożenie życia

50
Q

hipopituitaryzm – jakie hormony i jaka epidemiologia występowania niedoborów

A

72% – pojedynczy niedobór hormonu tropowego
25% – niedobór >1
3% – panhipopituitaryzm (niedobór większości/wszystkich)

najczęściej niedobór GH
na 2. miejscu niedobór gonadotropin

51
Q

reguła 4A

A

w zespole Sheehana, podsumowanie 4 objawów:
amenorrhea-agalactia (↓ FSH, LH + ↓ PRL)
apatia (↓ TSH)
adynamia (↓ ACTH)
alabaster skin (skóra alabastrowa, ↓ melanotropina MSH)

52
Q

zespół Sheehana

A

izolowany lub wielohormonalna niewydolnośćprzysadki po wielu miesiącach lub latach po porodzie
w wyniku najczęściej wstrząsu hipowolemicznego

obj:
izolowany brak laktacji, wtórny brak miesiączki
reguła 4A
w postaci ostrej: wstrząs i śpiączka, nawet zgon

głównie niedobór GH, potem rzadziej ACTH, potem niedoczynność tarczycy
może byćmoczówka prosta

utrata włosów pod pachami i łonowych

53
Q

niewydolnośćciałka żółtego –kiedy ma znaczenie

A

tylko jeśli występuje w większości cykli

54
Q

metody oceny funkcji ciałka żółtego

A
  1. pomiar podstawowej temperatury ciała
  2. pomiary poziomu progesteronu (może być nieprecyzyjna w pojedynczym pomiarze)
  3. biopsja endometrium (niezalecana)
55
Q

zespół LUF – co to i jakie leczenie

A

luteinized unruptured follice
zespół niepękniętego pęcherzyka jajnikowego

leczenie – wymagane tylko u niepłodnych:
1. klomifen + hCG + ew. IUI
2. II rzut: IVF

56
Q

stadia profazy I podziału mejotycznego to w kolejności

A
  1. leptoten
  2. zygoten
  3. pachyten
  4. diploten
57
Q

zespol MRKH wspolistnieje z

A

wadami nerek

rzadziej:
wadami serca
syndaktylia/polidaktylia
przepuklina pachwinowa

58
Q

MURCS co to

A

muller duct aplasia
unilateral renal agenesis
cervicothoracic somite anomalies

niegdys MRKH typ II

jej typem jest zespol Klippela-Feila

59
Q

gynatresia co to

A

zarosniecie kanalu rodnego - kategoria wad/anomalii, ktora obejmuje:
– zarosniecie blony dziewiczej
– poprzeczne przegrody
– podluzne przegrody niekomunikujace
– atrezje szyjki macicy
– niekomunikujace pojedyncze rogi itp.

60
Q

zalecane postepowanie w przypadku calkowitej agenezji szyjki

A

wyciecie macicy

alternatywnie: wysoki graft maciczno-pochwowy z wycieciem agenetycznej szyjki

61
Q

czysta dysgenezja gonad co to

A

zaburzenie rozwoju gonad w przypadku prawidlowego kariotypu 46,XY / 46,XX

(np Turner nie jest czysta)

endokrynologia & niepłodność (10 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions