Digestie Flashcards
aanvullende anamnese
hond en kat
- voedselopname: soort, hoeveelheid, veranderingen
- drinken (normaal hond= 50 ml/kg/dag)
- speekselsecretie
- regurgitetren of braken: kleur, geur, karakter
- defecatie en feces (dus hoe verloopt het poepen en hoe ziet de poep er uit)
opbouw lichamelijk digestie onderzoek
- kop (I, Pal, passieve beweeglijkheid kaken) > kauwmusculatuur > speeksel > mondholte - hals/slokdarm (I, Pal) - abdomen (I, OPal, DPal, Per, A) - anus en omgeving (I, Pal) - rectum en omgeving = rectaal toucher (alleen bij indicatie)
digestie onderzoek kop
hond en kat
KAUWMUSCULATUUR (m. masseter + m. temporalis)
- I: atrofie, zwelling/hypertrofie, asymmetrie
- Pal: warmte, pijnlijkheid, consistentie, omvang speekselklieren
MONDHOLTE
1) lip optillen:
- lippen, gebit en gingiva
> let op tandsteen, beschadiging, roodheid, zwelling
2) mond openen
> passieve beweeglijkheid kaken, foetor ex ore (= slechte adem)
- palatum durum: kleur, vochtigheid, bloedingen en laesies, intactheid en deformiteiten
- tong………………………………..
RUND
opbouw digestieonderzoek
1) aanvullende anamnese
2) mond, pharynx en oesophagus
3) voormagen
4) lebmaag
5) buikholte en lever
6) rectaal onderzoek
7) aanvullend onderzoek
RUND
onderzoek mond
- let op de sluiting van de lippen en mond
- let op de speekselsecretie: enig speeksel dat uit de mond loopt is normaal
MONDHOLTE
- geur/foetor ex ore
- tanden: zijn scherper dan bij paard en vooraan alleen op onderkaak
- mondslijmvlies met papillen: let op kleur en laesies
- tong: hoort beweeglijk en ruw aan te voelen
- let op corpora aliena
RUND
onderzoek pharynx en oesophagus
FARYNX
- moeilijk te inspecteren, maar mogelijk door de tong uit de bek te trekken en met een lampje te schijnen. of met een buissspeculum
- let op ontstekingen, deformiteiten en corpora aliena
- orale exploratie
OESOFAGUS
- er kunnen peristaltische en antiperistaltische contracties van de slokdarm worden waargenomen
- met een sonde kun je kijken of er obstructies zijn
RUND
onderzoek pens
- vulling: kijk in hongergroeve
- penscontracties: vuist in hongergroeve duwen. 10-12 penscontracties/5 min bij gezonde koeien
- consistentie van de inhoud: duw je vuist in hongergroeve en linkeronderflank
(auscultatie wordt meestal niet gedaan, maar normale pensgeluiden zijn knisterend en tegelijk met penscontracties)
RUND onderzoek netmaag (=reticulum)
dmv. schoftproef (withers pinch test).
het schoftreflex wordt uitgevoerd met 2 handen en iemand anders houdt de kop vast met een hand op de larynx om gekreun op te vangen (n.a.v. pijn)
RUND
onderzoek lebmaag dislocatie naar links (LDL)
LDL komt tussen pens en buikwand te liggen, evt tot in de hongergroeve.
INSPECTIE
- assymetrie: laterale uitwijking van de linker ribwand, waarbij vaak een lokale uitwijking van de hongergroeve (bij tympanie hele hongergroeve opgevuld)
PALPATIE
- mogelijk te voelen in de linker hongergroeve, maar bij een mindere dislocatie komt de lebmaag niet achter de ribboog vandaan
AUSCULTATIE
- geen pensgeruisen te horen door de LDL, maar hoogtonige borborygmi
- luister naar cranioventrale deel van de pens en evt wat hoger richting de hongergroeve
- hou een vuist in de hongergroeve tijdens auscultatie voor de penscontracties
- meestal steelbandgeluiden (door gas dat op spanning staat in LDL) aanwezig. percuteer met je vingers tijdens auscultatie
- klotsen mogelijk op te wekken in de linker onder flank middels stotende bewegingen door vloeistof in LDL
meestal is rectaal onderzoek niet mogelijk/nuttig
RUND
lebmaag dislocatie naar rechts (LDR)
INSPECTIE
- in de rechteronderflank te zien of juist in de rechterbovenflank net achter de ribboog in geval van afsluiting van de lebmaag
PALPATIE
- vaak mogelijk te palperen tussen lumbale wervels en laatste ribben of bij erge dilatatie nog wat verder naar caudaal
AUSCULTATIE
- auscultatie halverwege de laatste ribben
- hoogtonige borborygmi
- steelbandgeluiden. sterk uitgezetten colon of cecum delen kunnen vals positief geven!
- klotsgeluiden opwekken
- leverpercussie: leverpercussieveld is verkleind of afwezig in geval van LDR
RUND
onderzoek buikholte
INSPECTIE
- vorm van de buikwand
PALPATIE
- let op défense musculaire (makkelijker aan rechterbuikwand dan links) en deformiteiten
- undulatieproef: wanneer de buik peervormig is. voer uit met een helper
AUSCULTATIE
- borborygmi beluisteren: beoordeel op frequentie, toonhoogte en aard.
- steelband en klotsgeluiden in geval van uitpuilingen in de buik
LEVER
- percussie: leverpercussieveld bepalen (normaal 1 rib + 1 icr breed)
> 1 horizontale lijn onder rugstrekkers. vind overgang van longtoon op levertoon
> 1 lijn loopt langs de achtergrens van het longveld
> 1 lijn loopt over of langs de rib in het percussieveld
- palpatie: alleen mogelijk bij een vergrote lever.
- druk met beide duimen in de icr in het leverpercussieveld om de drukpijnlijkheid te controleren
PAARD
opbouw digestieonderzoek
- aanvullende anamnese
- mond
- farynx en oesophagus
- maag
- buikholte
PAARD
onderzoek mond
- sluiting van de lippen
- speekselsecretie
- mondholte
MONDHOLTE
- lip omhoog: kijk naar aansluiting van de tanden
- open de mond. laat iemand bij schijnen zodat je kunt kijken en pak de tong over van hand zodat je de hele mondholte kunt bekijken. let op: spiertonus van de kaak, geur
- hoe zien de tanden er uit? is er sprake van: haken (puntige tanden), golvende tanden, schaargebit, ruimte tussen de kiezen
- mondslijmvlies: let op laesies en zwellingen in het palatum
- tong: let op laesies en evt. verlammingen
(let op corpora aliena, maar komt weinig voor)
PAARD
onderzoek pharynx en oesophagus
FARYNX
eigenlijk niet mogelijk tijdens lichamelijk onderzoek, alleen retrofaryngeale lymfeknoop. slikreflex met een sonde te controleren
OESOPHAGUS
- links in de hals mogelijk om peristaltische bewegingen te zien (slikken)
- normaal geen palpatie mogelijk, soms wel bij een obstructie
- met een sonde kijken of de slokdarm passabel is
PAARD
onderzoek maag
uitwendig niet te onderzoeken, want geheel onder de ribboog gelegen. wel mogelijk met een sonde of gastroscopie.
