DIDACTIEK - Inleiding

Question 1

Wat is ‘didactische poëzie’?

Answer 1

poëzie die ons iets wil aanleren bij een technisch onderwerp

Question 2

Waarom is didactische poëzie voor ons bizar?

Answer 2

omdat technische dingen niet vaak in poëzie zijn

Question 3

Waartoe behoort het didactische genre?

Answer 3

ποιησις (poëzie)

Question 4

Welke kenmerken heeft ποιησις en welke genres kunnen dit zijn?

Answer 4

• verzen: epos of didactiek
• Aristoteles -> μιμησις (uitbeelding): epos of drama

Question 5

Waarom is didactiek geen poëzie volgens Aristoteles?

Answer 5

het heeft geen μιμησις (uitbeelding)

Question 6

Wat zijn de kenmerken van het didactische genre?

Answer 6

• verzen
• technisch onderwerp
• status quaestionis
• aanwezige verteller
• aanspreking adressant
• bewustzijn van schrijver

Question 7

Wat is ‘status quaestionis’?

Answer 7

~ stand van het onderzoek:
een verzameling van de meest recente informatie over het onderwerp

Question 8

Wanneer kunnen we Hesiodos van Askra situeren?

Answer 8

rond 700 v. Chr. (tijdgenoot van Homeros)

Question 9

Waar is Hesiodos geboren?

Answer 9

in Askra, Beotië (boerenstreek)

Question 10

Wat gebeurde er in het leven van Hesiodos?

Answer 10

• was herder op Helikon
• Muzen inspireerden hem voor de Theogonia
• dood van vader
• conflict over erfenis met zijn broer Perses

Question 11

Hoelang is de Theogonia?

Answer 11

ong. 1000 verzen

Question 12

Hoelang is de Werken en Dagen?

Answer 12

ong. 800 verzen

Question 13

Waarover gaat Werken en Dagen?

Answer 13

= leerdicht over landbouw, voor zijn broer Perses na hun conflict
-> decadentiedenken (vroeger was het beter)

Question 14

Wat weten we over de oorsprong van de Latijnse didactische poëzie?

Answer 14

zeer weinig:
- er was misschien een kookboek van Ennius
- het oudste werk is De Rerum Natura (Lucretius)

Question 15

Wat weten we over het leven van Titus Lucretius Carus?

Answer 15

• °100-95 v. Chr.
• +50 v. Chr.
• christenen vinden hem knettergek door een verkeerd liefdesdrankje waarna hij zelfmoord gepleegd zou hebben

Question 16

Wat is het doel van De rerum natura?

Answer 16

het wil de boodschap van Epikouros verspreiden, namelijk hoe je gelukkig leeft

Question 17

Hoe is De rerum natura opgebouwd?

Answer 17

6 boeken in hexameters

Question 18

Op welke drie manieren wil Lucretius ons overtuigen?

Answer 18

• technische uiteenzetting (bv. atoomleer)
• filosofisch
• bespeelt onze emoties

Question 19

Wat waren de bronnen over het epicurisme?

Answer 19

• Epikouros (IV-III v. Chr.)
• Philodemos van Gadara (I v. Chr.)
• Lucretius (I v. Chr.)
• Diogenes van Oinoanda (II n. Chr.)

Question 20

Hoe zag het leven van Epikouros eruit?

Answer 20

• geboren op Samos
• gaat naar Athene en komt in contact met filosofie
• sticht eigen filosofische school: κητος (de Tuin)

Question 21

Wat hebben we nog van Epikouros?

Answer 21

brieven en one-liners

Question 22

Wat weten we over Philodemos van Gadara?

Answer 22

• epicuristisch filosoof
• werkte als bibliothecaris in de Villa dei papiri van de rijke familie Pisones in Herculaneum (Italië)
• we hebben enkele zwartgeblakerde papyrusrollen teruggevonden uit de bibliotheek na de Vesuviusuitbarsting

Question 23

Wat deed Diogenes van Oinoanda?

Answer 23

Hij liet inscripties maken op grote stenen

Question 24

Uit welke drie filosofische stromingen bestaat het epicurisme?

Answer 24

• ontologie (= zijnsleer / metafysica)
• epistemologie (= kennisleer)
• ethiek

Question 25

Wat is de ontologie volgens het epicurisme?

Answer 25

• atoomleer (van Demokritos)
• kosmologie: leegte + atomen + toeval (GEEN GODEN MEER)
• menselijke ziel: bestaat ook uit atomen

Question 26

Wat is de atoomleer van Demokritos?

Answer 26

• er zijn atomen en leegte
• de atomen gaan in een baan maar wijken af door toeval (= declinatie)
• zo vormen ze materie

Question 27

Wat is de epistemologie in het epicurisme?

Answer 27

Er zijn drie wegen om tot kennis te komen:
- gewaarwording (wat je waarneemt is waar)
- geestesbeelden (je matcht iets met een beeld in je hoofd)
- affecties (wat goed smaakt / voelt / lust opwekt is goed)

Question 28

Welke drie delen zijn er in de ethiek van het epicurisme?

Answer 28

• epicurisme als verlossing
• epicurisme als hedonisme
• de sociale filosofie van het epicurisme

Question 29

Van welke grote angsten is het epicurisme een verlossing?

Answer 29

• goden: er zijn geen goden volgens Epikouros (-> atoomleer), goden zitten in superwereld met eudaimonia
• dood: de ziel is materieel, dus de ziel valt uiteen voordat hij de dood tegemoet komt

Question 30

Waarom is het epicurisme een hedonistische leer?

Answer 30

genot (ηδονη) wekt geluk op
(! actief versus passief:
teveel geluk is slecht !)

Question 31

Wat is de hedonistische calculus?

Answer 31

• natuurlijk (honger, dorst, seks) vs. onnatuurlijk (rijkdom, roem)
• noodzakelijk vs. niet-noodzakelijk
• enkel natuurlijke noodzakelijke genotsmiddelen zorgen voor geluk (eten + drinken)

Question 32

Wat is ataraxia?

Answer 32

de ‘onverstoorbaarheid’ van de ziel
= ultieme vorm van geluk

Question 33

Wat is het tetrapharmakon van het hedonisme in het epicurisme?

Answer 33

‘viervoudig medicijn’:
1. de goden doen niets
2. de dood gaat ons niet aan
3. genot is makkelijk te bereiken
4. pijn is makkelijk te negeren of te vermijden

Question 34

Wat zegt de sociale filosofie van het epicurisme over rechtvaardigheid?

Answer 34

rechtvaardigheid (regels en wetten) zijn uit egoïstisch motief ontstaan
-> λαθε βιωσας = leef verborgen, probeer niet in de media / politiek te komen

Question 35

Wat zegt de sociale filosofie van het epicurisme over vriendschap?

Answer 35

leef in een kleine gemeenschap van vrienden (nog beter: medefilosofen)