diagnostiek abnormale slik

Question 1

Wat is het doel van assessment bij EDP bij kids?

Answer 1

• Exploreren therapiemogelijkheden
• Synthese bekomen gegevens
• Meedelen resultaten
• Slikken = veilig?
• Feeding competency?
• Gedrag kind en ouder-kind-interactie?

Question 2

5 belangrijkste vragen om te stellen tijdens assessment?

Answer 2

1) AH/stem
2) duur maaltijd
3) verandering in gewicht
4) overgeven/kokhalzen
5) Stress tijdens maaltijden

Question 3

6 stappen van assessment?

Answer 3

1) analyse hulpvraag
2) observatie & klinisch onderzoek
3) eventueel instrumenteel onderzoek
4) logopedische diagnose
5) wat lukt wel/mogelijkheden?
6) Behandelplan

Question 4

Hoe komen we tot de analyse van de hulpvraag?

Answer 4

1) Dossierstudie
Relevante voorgeschiedenis
§ Medisch
§ Reflux(ziekte)?
§ Operaties?
§ Longontstekingen
§ …
§ Paramedisch
Eerdere onderzoeken/behandelingen/ingrepen?
Regelmatig ziek?
Ontwikkeling?

2) gesprek met ouders
Aanmelding
Familiale en sociale anamnese
Groei en ontwikkeling
Zwangerschap, geboorte en perinatale periode
Voedingsanamnese
Mondzorg & speeksel

Question 5

Wat betekent de afkorting DRIPS?

Answer 5

Drooling Infants and Preschoolers Scale

Question 6

Waarvoor gebruiken we DRIPS?
4 factoren?

Answer 6

Vragenlijst voor ouders over speekselverlies van
kinderen 0-4 jaar
§ Mate van speekselverlies kan worden
vergeleken met dat van leeftijdsgenootjes van
zelfde geslacht
§ 4 factoren; speekselverlies tijdens activiteiten,
eten/drinken, zuigen op speen/duim, slapen
§ Percentiellijnen P15, P50, P85, P97

Question 7

Wat heeft duimen als gevolg op speekselverlies?

Answer 7

speeksel wegslikken –> principe motorisch leren
veel duimen –> signaaltje zegt van ‘er is veel speeksel’ werkt niet goed meer, gevoeligheid (sensibiliteit)

Question 8

3 onderdelen van observatie en klinisch onderzoek?

Answer 8

1) klinisch onderzoek
2) observatie
3) trials

Question 9

Wat gebruiken bij klinisch onderzoek in?

Answer 9

Verschillende gepubliceerde schalen en checklists
voor kinderen met eet- en drinkproblemen

Question 10

Wat zijn referentiepunten bij het onderzoeken van abnormaal functioneren van klinisch onderzoek?

Answer 10

Kennis van normale ontwikkeling van mondmotoriek
Ervaring met mondmotoriek en voeding

Question 11

Wat gaan we nakijken bij klinisch onderzoek?

Answer 11

1. Anatomische structuren
2. Ademhaling
3. Reflexactiviteit
4. Tonus (gezicht + mondgebied)
5. Responsitiviteit in/rond mondgebied)
6. Bewegingsmogelijkheden
7. Gedrag, alertheid & fysiologische controle
8. Motoriek
9. Reacties op sensorische stimulatie
10. Mondmotoriek

Question 12

Wat gaan we zeker observeren bij ons klinisch onderzoek?

Answer 12

Ouder-kind interactie (A-B-C)
A: Antecedent (ouder die eten aanbied) bv AUB neem een hapje voor mama
B. Behavior (kind biedt weerstand) bv Trowing food, crying
C. Consequence (reactie dat ouder geeft op kind zijn weerstand)
–> verbal
–> physical
–> escape
–> withdraw

Question 13

Voorbeeldje Antecedent
–> verbal
–> physical

Answer 13

Verbal: neem een hap of ik doe je speelgoed weg, AUB neem een hapje voor mama
Physical: lepel in de mond duwen, armpjes naar beneden duwen

Question 14

Voorbeeldje Behavior
–> verbal
–> physical
–> escape
–> whitdraw (terugtrekken)

Answer 14

Verbal: nee ik vind het niet lekker!
Physical: huilen, voedsel wegsmijten
Escape: gaat weg van de tafel, rent weg
Withdrawal: reageert niet (shyt-down response)

Question 15

Consequence
–> verbal
–> physical
–> escape
–> whitdraw

Answer 15

Verbal: Je bent een stoute jongen
Physical: forceren om te eten
Escape: mag de tafel verlaten
Withdraw: Opgeven en kind negeren

Question 16

Wanneer verdenken we aspiratie of laryngale penetratie?

Answer 16

§ Hoesten/ verslikken
§ Recidiverende luchtwegfinfecties of pneumonieën
§ Apnea
§ Bronchospasmen
§ Hese, vochtige stem
§ Signalen vanuit sympathisch zenuwstelsel
§ ! Stille aspiratie

Question 17

5 zaken gebruiken bij eventueel instrumenteel onderzoek?

Answer 17

1. Slikvideo
2. FEES
3. HRM
4. Ultrasound
5. Cervicale auscultatie

Question 18

Waarvoor gebruiken we slikvideo?

Answer 18

Geeft ons dynamisch beeld over de 3 slikstadia
Detecteer aspiratie/laryngale penetratie
daarna advies geven over veilige voedselconsistenties
nog om als logo inzicht te hebben in oozaak/risicofactoren van aspiratie en het ogenblik waarop geaspireerd wordt

Question 19

Wanneer gaan we doorverwijzen bij slikvideo?

Answer 19

! Bij vragen over veiligheid van slikact
§ Vermoeden van orale, faryngale en oesofagale problemen op
basis van etiologie
§ Klinische verschijnselen van aspiratie:
§ Recidiverende luchtweginfecties (koorts,…)
§ Hoesten
§ Reutelende ademhaling/ vochtige stemgeving tijdens de maaltijd
§ Verslikaccidenten
§ Apneu, ademonderbrekingen,….
§ Nasale regurgitatie
§ Verdere beslissingen nemen omtrent beleid

Question 20

Wanneer gaan we niet doorverwijzen bij een slikvideo?

Answer 20

§ Gedragsmatige eetproblemen vb. oraal defensief
§ Wurgen, kokhalzen
§ Kauwproblemen
§ Kind is volledig sondevoedingafhankelijk en geen
ervaring met orale inname
§ “Ik heb een voorschrift en dus ook een VFSS nodig
om therapie op te starten.”
§ Acuut zieke patiënten (vb. aspiratiepneumonie)
§ Agitatie

Question 21

Voorbereiding van slikvideo?

Answer 21

§ Mogelijkheden inschatten voor haalbaarheid van VFSS
§ Informeren van de ouders en de cliënt (ASS!)
§ Ouders brengen eigen ‘herkenbaar’voedsel, eetmateriaal en
eventueel zitgelegenheid mee
§ Kinderen moeten ‘honger’ hebben (maar moeten niet nuchter of
uitgehongerd zijn)
§ Kind moet wakker, alert zijn
§ Ouders zijn aanwezig tijdens het onderzoek
§ Liefst klinisch onderzoek voor de VFSS

Question 22

Wat moet aanwezig zijn bij slikvideo? (omgeving)

Answer 22

§ Kindvriendelijke radiologieruimte (bv tumbleform chair of mangar chair)
§ Standaard radiologische
hoog/laagtafel
§ Beeldversterker die Xstralen opvangt
§ Monitor
§ Opnamemateriaal

Question 23

Waar kijken we naar bij de slikvideo? (interpretatie)

Answer 23

§ Gebruik van checklists.
§ Er wordt gekeken naar:
§ Orale bolusvorming, -controle, -transport.
§ Velofaryngale functie (faryngo-nasale reflux)
§ Laryngale elevatie/mobiliteit hyoïd
§ Stembandfunctie (luchtwegprotectie)
§ Faryngale motiliteit
§ Residu in de farynx
§ Functie m. cricofaryngeus

Question 24

Wat is belangrijk om in ons achterhoofd te houden bij een slikvideo?

Answer 24

§ VFSS is slechts een momentopname
§ VFSS is een artificiële setting
§ VFSS is slechts stukje van de puzzel

Question 25

Wat zijn voordelen van een FEES?

Answer 25

• naast het bed
• positie van de patiënt is flexibel
• observatie van structuur en functie van hypopharynx en larynx is mogelijk
• gebruiken bij kindjes die borstvoeding krijgen
• geen straling

Question 26

Wat zijn nadelen van de FEES?

Answer 26

• onvoldoende van de pharyngeale fase van het slikken door de ‘white-out’
• visualiseert enkel meteen en na de pharyngeale slik
• kan de orale of oesophageale fase niet in kaart brengen
• kan de pharyngeale mobiliteit met tong actie, laryngeale evaluatie en hoger oesophageale functie niet evalueren

Question 27

Voor wat staat HRM?

Answer 27

High Resolution Manometry

Question 28

Wat is ultrasound?

Answer 28

Echografie (= via geluidsgolven
structuren/bewegingen visualiseren)

Question 29

Wat visualiseert ultrasound?

Answer 29

Dikte/structuur van spieren
Beweging tong(been) tijdens drinken en
slikken

Question 30

Wanneer is ultrasound vooral interessant?

Answer 30

Vooral interessant voor orale fase (vb.
drinken uit borst/fles)
Meerwaarde bij spierziekten!

Question 31

Voordelen ultrasound?

Answer 31

• uitstekende afbakening van welke delen in de mondholte
• biedt dynamisch zich op de orale voorbereidende fase en de orale transport
• biedt zicht op slik structuren in rust en tijdens de beweging van de bolus
• geen blootstelling aan straling
• vangt de activiteit van tong, gehemelte en tongbeen op voor de detectie van layngealevaluatie bij het begin van de faryngeale slikbeweging.
• slikken kan herhaaldelijk en gedurende langere tijd worden bemonsterd

Question 32

Nadelen ultrasound

Answer 32

• gelimiteerd tot orale voorbereidende fase en orale transportfase
• kan de laryngeale penetratie of aspiratie niet detecteren
• structurele herkenningspunten kunnen moeilijk geïdentificeerd worden

Question 33

Wat is cervicale auscultatie?

Answer 33

= luisteren naar slik met kleine stethoscoop
cervicale (= hals)
auscultatie (= luisteren naar het lichaam)

Question 34

Waarover geeft cervicale auscultatie info over?

Answer 34

Info over coördinatie tussen zuigen, slikken en AH
Info over AH vòòr en na slik (helder?/rochelig?)

Question 35

Kunnen we cervicale auscultatie gebruiken om de diagnose dysfagie te stellen?

Answer 35

Nee! Mag nooit enkel gebruikt worden voor de diagnose

Question 36

Welke vaardigheden bij kinderen?

Answer 36

1. Drinken borst/fles
2. Lepelvoeding
3. Kauwen, afbijten
4. Drinken uit beker

Question 37

Wat bevragen we bij drinken uit de borst of fles?

Answer 37

specifieke klacht (ontstaan)
volledig oraal gevoed
soort voeding
materiaal bv fles, speenvorm…
Wie is nog betrokken?
Welke adviezen reeds meegegeven?
Medicatie en voedingsschema

Question 38

Observatie van drinken uit borst of fles?

Answer 38

Algemene observatie:
§ Clinical Feeding Evaluation of Infants scale (CFEI)
§ Klinische evaluatie

Question 39

Observatie lepelvoeding?

Answer 39

Algemene observatie:
§ Klinische evaluatie
§ Pre Speech Assessment Scale
Aanvullende onderzoeken:
§ Nijmeegse Observatielijst lepelvoeding (NOL)

Question 40

Observatie kauwen, afbijten?

Answer 40

Algemene observatie:
§ Klinische evaluatie
§ Pre Speech Assessment Scale

Aanvullende onderzoeken:
§ Kauwobservatie en -evaluatie (KOE)
§ Test of Mastication and Swallowing of Solids (TOMASS)
§ 6-minutenkauwtest
§ Karaduman Chewing Performance Scale (KCPS)

Question 41

Observatie drinken uit een beker?

Answer 41

Algemene observatie:
§ Klinische evaluatie
§ Pre Speech Assessment Scale

Aanvullende onderzoeken:
§ Schedule for Oral Motor Assessment (SOMA)