craniale zenuwen Flashcards
geef verschil afferente en efferente banen
afferent –> sensorisch –> van huid naar hersenen
efferent –> motorisch –> van hersenen naar arm
wat is algemeen sensorisch?
= aanraking, pijn, temperatuur, druk, vibratie en proprioceptie
Wat is speciaal sensorisch?
Zinthuigen –> horen, smaken, zien, ruiken
wat is visceraal sensorisch?
= sensorische input van inwendige organen
bv doorbloeding
geef alle craniale zenuwen
Olfactorius
Opticus
Occulomotorus
Trochlearis
Trigeminus
Abducens
Facialis
S/V vectibulocochlearis
Glossopharyngeus
Vagus
Accesorius
Hyoglossus
Olfactorius
welke soort zenuw?
functie?
testing?
sensorisch –> speciaal
ruiken
1 neusgat tegelijk, snuif en zeg wat u ruikt
anosmie
hyposmie
kakosmie
anosmie = geen geur
hyposmie = minder geur
kakosmie = slechte geur
Trigeminus onderdelen
3 onderdelen:
V1: scalp, ogen, neus, voorhoofd
V2: wangen, bovenlip, tanden, tandvlees, palatum
V3: onderlip, tanden, tandvlees, kin, oor
trigeminus
soort zenuw
sensorisch –> algemeen
motorisch
motorische functie trigeminus
= kauwen –> alle spieren van de kaak behalve geniohyoid
Hyoid heffing
velumheffing
hoe trigeminus testen?
sensorisch
= handschoen verschil RE/LI
motorisch
= rust –> symmetrie
= beweging (ROM) bv open mond, aa, beweeg kaak
= kracht –> kaak openen en sluiten tegen weerstand
trigeminus reflexen testen baby
1) zuigreflex
aanraken voorste deel lippen
integratie: 6 maand
2) zoekreflex
aanraking rond mond en hoofdje beweegt mee
integratie: 3-4 maand
trigeminus pathologie
sensorisch
= hypo-esthesie/anesthesie
= pijn –> trigeminusneuralgie
motorisch
= verminderde kaakbeweging en opening
= verminderde hyoidheffing
= verminderde velumheffing
facialis
onderdelen
5 takken
Upper face –> bilaterale bezenuwing
Lower face –> contralaterale bezenuwing
facialis soort zenuw
sensorisch –> algemeen en speciaal
motorisch –> visceraal
facialis functie sensorisch
algemeen
= oorschelp + achter uitwendig oor
= buitenste trommelvlies
Speciaal
= smaak voorste 2/3 tong
facialis functie motorisch
somatisch = aangezichtsspieren
visceraal = orale en nasale mucosa, submandibulaire en sublinguale klieren
testing facialis sensorisch en motorisch
sensorisch
= druppels op tong
= lacrimaal –> droge ogen
= speeksel –> droge mond
motorisch
= rust –> symmetrie (voorhoofd,ogen ,lippen)
= beweging (ROM)
= kracht
glossopharyngeus soort zenuw
Sensorisch –> algemeen en speciaal
Motorisch –> visceraal
glossopharyngeus functie sensorisch
Algemeen: achterste 1/3 tong en tonsil, nasofarynx
Speciaal: smaak achterste 1/3 tong
glossopharyngeus functie motorisch
somatisch = m. stylopahryngeus
Visceraal: parotisklier
glossopharygeus testing sensorisch en motorisch
sensorisch = smaak/gevoel achterste 1/3 tong en orofarynx
motorisch = rust velum en beweging ROM zeg aa
faryngale plexus welke zenuwen
IX en X
–> glossopharyngeus en vagus
faryngale plexus functie sensorisch en motorisch
sensorisch –> alle sensoriek van orofarynx en laryngofarynx
motorisch –> alle intrinsieke faryngale en palatale spieren behalve tensor veli palatini en stylopharyngeus
faryngale plexus testing
gehemeltebogen in rust
heffing aa
evt heffing bij wurgreflex
nasaliteit
vagus soort zenuw
sensorisch –> algemeen, visceraal, algemeen
motorisch –> somatisch en visceraal
vagus functie sensorisch
Algemeen:
kleine regio rond extern oor, posterieure meningen, extern trommelvlies, farynx en larynx
Speciaal: smaak (epiglottis)
Visceraal: trachea, larynx, slokdarm, thoracale en abdominale ingewanden
Vagus functi motorisch
alle intrinsieke larynxspieren
vagus testing
ademen in rust
fonatie spontaan
willekeurig hoesten
waarom is wurgreflex geen specifieke voorspeller voor aspiratie?
bilateraal afwezig bij 26% jonge gezonde volw
bilateraal afwezig bij 43% oudere gezonde volw
vagus pathologie uni- en bilateraal
unilateraal:
- ipsilaterale stemplooi, palatale of faryngale zwakte
- ipsilaterale sensorische probl
Bilateraal
- ernstige sensorische en motorische probl
- afwezige wurgreflex
- mogelijk fataal
vagus pathologie effect op de stem
- verminderde luidheid
- heesheid/breathiness
- diplofonie
- inspiratoire stridor
resonantie –> hypernasaal, zwakke consonanten, nasale luchtontsnapping
vagus pathologie slikproblemen sensorisch en motorisch
sensorisch
- vertraagde faryngale slikinzet
- gestoorde luchtwegprotectie, zwakke hoest
- verminderde faryngale clearing
motorisch
- nasale reguritatie
- verminderde luchtwegprotectie
- verminderde faryngale clearing
- verminderde oesofagale clearing
assecorius functie
hoofd draaien/schouders optrekken
–>niet betrokken bij slikken, wel belangrijk bij manouvres
hypoglossus soort zenuw
motorische zenuw
hypoglossus functie
tongbewegngen (protrusie, lateraal, heffing)
hypoglossus testing
rust –> atrofie? fasciculaties?
beweging bv lik je lippen af
kracht bv tegen spatel duwen
spraak: pa ta ka
hypoglossus pathologie
- verminderde bolusmanipulatie
- moeite om bolus vast te houden
- oraal residu
- verminderd oraal transport
- faryngale clearing (tongbasisretractie)
geef de 3 instrumentele onderzoeken
FEES
slikvideo
HRPM = high resolution pharyngeal manometry
