College 3 & 4 - Nietzsche

Question 1

Wie was Nietzsche?

Answer 1

• leefde 2de helft 19de eeuw
• schrijft over de ingrijpende processen die een crisis hebben veroorzaakt in zelfbeeld en interpretatie van de mens
• geeft kritiek op moderne kantiaanse subject, formuleert naturalistisch alternatief
• stijl: literair, narratief, scherpzinnig met humor (verschillende stijlen want de wereld verandert voortdurend, consistentie miskent dat)

Question 2

Hoe zag Nietzsche secularisatie en de erosie van de christelijke kerk?

Welke 2 mogelijke gevolgen heeft dat volgens hem op de mens?

Answer 2

Hij zag het als een reële historische gebeurtenis, die de meesten nog niet door hadden.

1. ) Optimistisch gevolg: bevrijding van slavenmoraal, ruimte voor levensbevestigende moraal en zichzelf opnieuw uitvinden.
2. ) Pessimistisch gevolg: verliezen van elk moreel houvast, ontaarding van waarden, onverschilligheid, geen levenslust/kracht, louter vegeteren, soort chronisch depressie (nihilisme).

Question 3

Wat is het verschil tussen de levensontkennende en levensbevestigende moraal volgens Nietzsche?

Answer 3

levensontkennende moraal:

• Voor de zwakken als bescherming
• Maakt van zwakte een deugd en van kracht een ondeugd
• Ascetische levenspraktijk
• Kuddedier

levensbevestigende moraal:

• Wille zur Macht
• Met zichzelf experimenteren en zichzelf overstijgen
• Roofdier

Question 4

Wat bedoeld Nietzsche met de innerlijke tegenstrijdigheid van de asceet?

Answer 4

Tegenstrijdig want gaat tegen levensinstinct in. Wanneer je leeft als een asceet dan probeer je bijna dood te gaan (afsterven) zo min mogelijk eten, drinken en te genieten. Een leven dat tegen het leven keert.

Maar, Nietzsche zegt dat dat LIJKT. Want eigenlijk is het ascetisch ideaal ontstaan vanuit een ‘beschermings- en genezingsinstinct van een degenererend wezen. Dus een zwakker wordend iemand die niet zoals een sterk iemand makkelijk de verleiding van te veel eten/drinken/seks kan weerstaan.

Question 5

Welk verband legt Nietzsche tussen de macht van het ascetische ideaal en in de geschiedenis van het Christendom en de ziekelijkheid van de mens?

Answer 5

De mens is een ziekelijk dier, samen met anderen is het een kudde der mislukten en ongelukkigen. Nietzsche heeft wel een beetje bewondering voor ascetische priesters die zichzelf als leider opstellen en de kudde leiden en proberen te helpen. Die activiteit is levensbevestigend, ondanks dat het te maken heeft met een levensontkennende ideaal.

Question 6

Nietzsche was geïnspireerd door de evolutietheorie, welke 4 punten in zijn werk laten dat zien?

Answer 6

1. ) De mens is een bijzondere diersoort, want het is niet gedetermineerd (nicht festgestellte Tier). Dat komt omdat er bij ons specifieke instincten ontbreken/niet goed werken.
   - Dat maakt ons aan de ene kant zwak/kwetsbaar: want we weten niet hoe we moeten overleven
   - Aan de andere kant is het ook een kracht/bevrijding: want we kunnen nu zelf kiezen wie we zijn (bijvoorbeeld een kuddedier/slaaf of roofdier/heer)

2.) De hele natuur (van bacterie, dier en mens) heeft de drang zich uit te breiden en zwakken te overwinnen: Wille zur Macht (wil tot macht). Hoe meer wil tot macht je hebt, hoe minder kuddedier en hoe meer roofdier te bent.

Het sterker willen zijn is een sociaal darwinistische interpretatie van ‘survival of the fittest’.

3.) Bewustzijn en taal (logos =rede) zijn evolutionaire producten ontstaan uit noodzaak: om samen te werken om te kunnen overleven (het is dus een teken van zwakte). Net als schutkleur van sommige dieren.

4.) Übermensch is onze evolutionaire opvolger,
Niet alleen qua later dan de mens, maar ook meer in de zin van dat we onszelf overstijgen (boven onszelf of beter) … hier zit ook iets van teleologie in.

Punt 2 en 4 gaan meer uit van een moreel proces dan een toevallig proces.

Question 7

In de vrolijke wetenschap polemiseert Nietzsche tegen Kant, waar uit blijkt dat?

Answer 7

Dat stukje als hij zegt dat sommigen zijn blijven steken in de strikken van de grammatica (metafysica voor het volk) en dat we geen onderscheid kunnen maken tussen een ‘ding-op-zichzelf’ en ‘verschijning’. Wat we kennen heeft hoogstens een nut voor overleving (evolutie), niet om de waarheid te kennen.

Dat is dus een alternatief voor het Kantiaanse wereldbeeld met dualisme.

Question 8

Wat zijn de 2 grootste verschillen tussen Kant en Nietzsche?

Answer 8

1.) Metafysisch: geen dualisme en geen essentieel verschil tussen mens en dier.

2. ) Ambivalent over de ontwikkeling van de mens:
   - positieve toekomstvisie: Übermensch (vooruitgang)
   - negatieve toekomstvisie: Nihilisme