college 13 Flashcards
Deugdethiek
Een ethische theorie die focust op het ontwikkelen van goede karaktereigenschappen (deugden) en het streven naar een goed en vervullend leven (eudaimonia). In plaats van te vragen wat de juiste handeling is, richt het zich op wat voor soort persoon iemand moet zijn.
Arete
Deugdzaam handelen om de beste versie van jezelf te worden en eudaimonia te bereiken.
Deugden
Goede eigenschappen (excellentie) die helpen om goed te handelen en een goed leven te leiden.
- Gulden middenweg tussen twee ondeugden
- Deugden zijn flexibel: wat in de ene situatie moedig is, kan in een andere situatie laf zijn.
Intellectuele deugden
Karaktereigenschappen die je cognitie sturen, ze hebben te maken met verstand en denken. Wanneer je deze eigenschappen hebt, maakt dat jou een intellectueel mens.
voorbeelden:
* Nieuwsgierigheid
* Intellectuele autonomie (zelfstandig denken)
* Intellectuele nederigheid (erkennen van je beperkingen)
* Oplettendheid
* Intellectuele voorzichtigheid (nadenken voordat je conclusies trekt)
* Intellectuele grondigheid (gronding en diepgaand nadenken)
* Open-mindedness (openstaan voor nieuwe ideeën)
* Intellectuele moed (standpunten innemen ondanks risico’s)
Morele deugden
De deugden die te maken hebben met houding en gedrag. Ze helpen je om goed te handelen en het juiste te doen in verschillende situaties.
- Rechtvaardigheid
- Geestigheid (wit)
- Vriendelijkheid
- Moed
- Vrijgevigheid
- Bescheidenheid
- Ambitie
- Loyaliteit
- Eerlijkheid
Flexibiliteit deugden
- Deugden zijn flexibel en afhankelijk van je vaardigheden en eigenschappen van een persoon
- Een deugd is geen vaste regel die altijd hetzelfde gedrag voorschrijft, maar is afhankelijk van de situatie
Deugdzaam
Deugdzaam zijn betekent deugden toepassen door in elke situatie de juiste balans te vinden tussen te veel en te weinig gedrag met de juiste emotionele motivatie. Dit doe je met fronesis (praktische wijsheid).
Het vereist:
- Juiste emotionele valentie
- praktische wijsheid
- juiste handeling om deugd te verwezenlijken
Deugden en emotionele valentie
Je motivatie moet voortkomen uit de juiste emoties en intenties, anders is het gedrag niet echt deugdzaam. Bepaalde emoties moeten je motiveren om je zo te gedragen.
Virtue signalling
Iets goeds doen (deugdzaam handelen), maar alleen om anderen te laten zien hoe moreel of deugdzaam je bent.
Fronesis
Ook wel praktische wijsheid genoemd. Begrijpen dat deugdzaam gedrag in het midden zit tussen ondeugdzame extremen en weten wanneer je de deugd moet inzetten.
Eudaimonia
Het hoogste doel van het mensenlijk bestaan volgens Aristoteles vergelijkbaar met geluk of welzijn.
Het wordt bereikt wanneer je morele deugden volledig hebt ontwikkeld en constant deugdzaam leeft.
Vergelijking deugdethiek met consequentialisme
Aristoteles’ deugdethiek lijkt op consequentialisme omdat deugdzaam handelen leidt tot een goede uitkomst: eudaimonia (welzijn). Het verschil is dat je bij Aristoteles handelt vanuit een deugdzaam karakter, niet alleen om het gevolg te bereiken.
Voordelen deugdenethiek
- Intuïtief en universeel: Het spreekt veel mensen aan, in zowel westerse als oosterse culturen.
- Handig bij lastige situaties: Het helpt je omgaan met complexe of rommelige morele vragen.
- Flexibel: In tegenstelling tot utilitarisme (te strikt), biedt de gulden middenweg ruimte om te handelen afhankelijk van de situatie en de vaardigheden.
Nadelen deugdenethiek
- Lijkt egoïstisch: Richt zich op het handelende individu en eudaimonia, terwijl ethiek over anderen zou moeten gaan. Maar: Deugden zijn juist gericht op anderen en het maakt daarbij niet uit dat eudaimonia het eindstation is.
- Geen vaste regels: Het biedt geen duidelijke regels, wat lastig is in complexe situaties. Maar: Het helpt je moreel oordeelsvermogen te ontwikkelen en situaties beter te beoordelen. Er zijn geen makkelijke antwoorden in ethiek. Flexibiliteit is daarom een kracht, geen zwakte.
- Afhankelijk van geluk: Je leert deugden door goede voorbeelden, dus deugdzaam worden hangt af van sociale omgeving en geluk. Hierdoor is het moeilijk mensen volledig verantwoordelijk te houden voor ondeugdzaam gedrag.
