Chapter 2.3 Flashcards
Wat is het legaliteitsbeginsel en wat staat er in?
een belangrijk fundament van de rechtsstaat.
de overheid mag alleen de vrijheid van burgers inperken als de rechtmatigheid van die beperking is vastgelegd in wetten en regels die door het parlement zijn aangenomen.
Wat konden burgers door de heerschappij van de wet? Wat was daar het gevolg van?
Dankzij de wet zouden burgers weten waar zij aan toe waren, zowel in hun relaties tot andere burgers als in hun relaties tot de overheid.
Willekeur en onbegrensde macht zouden daardoor plaatsmaken voor vertrouwen en rechtszekerheid.
Waar komen normen vaak uit voort?
uit geloof, tradities en gewoonten.
wat zijn Wetten of rechtsnormen?
Wetten of rechtsnormen zijn gedragsregels of voorschriften die door de overheid wettelijk zijn vastgelegd
Wat noem je het recht?
Het geheel van in wetten vast- gelegde regels noem je het recht.
Wat is de rechtsorde
En het geheel van rechtsregels en rechtsbeginselen én de manier waarop het recht is georganiseerd noem je de rechtsorde.
Wat doen wetten?
Wetten laten het maatschappelijke leven geordend verlopen en lossen conflicten op.
Er zijn ook rechtsnormen die voortkomen uit de waarden en normen die de meeste mensen met elkaar delen. Noem hier een voorbeeld van
de norm om er bij een ruzie niet zomaar op los te slaan terug in het wettelijk verbod op mishandeling
In hoeverre burgers bereid zijn om zich aan de regels te houden, hangt samen met de kwaliteit van de wetten. Leg uit
het is belangrijk dat wetten zo veel mogelijk overeenkomen met de opvattingen die wij als burgers hebben over goed en kwaad. Wanneer wetten rechtvaardig zijn, zullen we er ons eerder aan houden.
Wetten veranderen ook mee met onze opvattingen. Noem hier een voorbeeld van en het resultaat
De #MeToo-discussie, waarbij veel slachtoffers van seksueel overschrijdend gedrag zich uitspreken. Dit heeft geleid tot een wetsvoorstel waarin alle vormen van onvrijwillige seks voortaan gelden als verkrachting, niet alleen als er sprake is van geweld of dreiging met geweld.
Om de kwaliteit te waarborgen gelden er eisen voor wetten, noem deze op
Wetten zijn algemeen, dat wil zeggen dat ze voor iedereen moeten gelden.
Ze zijn openbaar en begrijpelijk, zodat ie- dereen de wet kan kennen.
Ze stellen geen onmogelijke eisen waaraan burgers niet kunnen voldoen.
De toepassing ervan mag niet met terugwer- kende kracht, want dan zouden burgers het vertrouwen in het recht verliezen.
Wetten mogen niet onderling tegenstrijdig zijn.
Ze mogen niet te vaak worden veranderd, want dat tast de rechtszekerheid aan.
De toepassing moet redelijk en zorgvuldig zijn. Voor een lichte verkeersovertreding mag bijvoorbeeld geen gevangenisstraf worden opgelegd.
Uit welke 2 belangrijke elementen bestaat het legaliteitsbeginsel?
- Al het overheidshandelen berust op wetgeving.
- De wetgeving voldoet aan de genoemde kwaliteitseisen.
Waar zorgde het Burgerlijk Wetboek voor in de negentiende eeuw?
de overheid moest de burgers zo vrij mogelijk laten. Het Burgerlijk Wetboek zorgde voor de waarborging hiervan
Wat werd beschermd in het Wetboek van Strafrecht?
De veiligheid van burgers en hun eigendommen werd beschermd in het Wetboek van Strafrecht
Er bestond nog niet veel wetgeving, wat waren redenen voor de overheid om in te grijpen?
vooral armoede en sociale misstanden
Tot aan de Tweede Wereldoorlog gebeurde dit maar beperkt, via wetgeving en beleid op het gebied van sociale verzekeringen, volkshuisvesting en gezondheidszorg
Daardoor ontstond een oerwoud van wetten. De overheid raakte over- belast en was niet meer in staat om efficiënt te besturen. Hoe kwam dit?
de overheid moest actief worden op uiteenlopende gebieden, van milieu tot cultuur.
De groeiende uitgaven voor onderwijs, gezondheidszorg, sociale uitkeringen en subsidies waren bovendien oncontroleerbaar geworden
Hoe kreeg de overheid weer orde op zaken?
Sommige taken werden gedelegeerd naar de provincies en gemeenten.
De politiek besloot daarnaast om een nieuw bestuursmodel toe te passen. Belangrijke overheidstaken werden overgedragen aan de markt of aan zogeheten zelfstandige be- stuursorganen.
De socialewoningbouw, de gezondheidszorg, de musea, het openbaar vervoer, de post en de telecommunicatie werden gedereguleerd, verzelfstandigd of geprivatiseerd: ze kwamen in handen van private ondernemingen
De overheden stelden wel regels op, die afdwingbaar zijn bij de rechter. Noem hier een voorbeeld van
Denk aan het verbod op kartels: prijsafspraken tussen ondernemingen.
wat stelde de overheid aan om de kwaliteit te controleren?
Om de kwaliteit te controleren stelde de overheid toezichthouders aan: de marktautoriteiten
Door marktwerking is de macht van de overheid voor een belangrijk deel overgedragen aan marktautoriteiten, leg dit uit
Zij zijn niet democratisch gekozen en mogen hun eigen regels stellen, binnen kaders van de overheid.
Of dit leidt tot een betere behartiging van de belangen van burgers, tot betere kwaliteit of tot lagere prijzen verschilt per sector.
Waardoor is het voor overheden soms moeilijk om voor een eerlijk speelveld te zorgen?
Veel grote ondernemingen zijn in verschillende landen actief. Voor overheden is het daardoor soms moeilijk om voor een eerlijk speelveld te zorgen
Wat is belangrijk op het veld van regels voor mutinationals? En hoe wordt hiervoor gezorgd?
Belangrijk is dat regels voor multinationals niet te veel verschillen en dat ze overal worden nageleefd.
In Europese lidstaten moet de Europese Commissie hiervoor zorgen. Zo houdt de Europese Commissie toezicht op machtige bedrijven en kan zij hoge boetes opleggen bij misbruik van machtspositie
Ook worden in- ternationale kartels door de Europese Commis- sie opgespoord en beboet.
