Chapter 1: Gedrag

Question 1

Aangeboren

Answer 1

Vanaf de geboorte aanwezig.

Question 2

Aangeleerd

Answer 2

Door leren verkregen.

Question 3

Ambivalent gedrag

Answer 3

Conflictgedrag waarbij twee tegengestelde gedragselementen elkaar afwisselen.

Question 4

Aangeleerd gedrag

Answer 4

Gedrag dat is verworven tijdens het leven

Question 5

Antropomorf

Answer 5

Een subjectieve omschrijving van dierlijk gedrag, gebaseerd op menselijk emoties.

Question 6

Associatief leren

Answer 6

Een bepaalde prikkel koppelen aan een andere prikkel.

Question 7

Balts

Answer 7

Ritueel gedrag dat leidt tot paringsgedrag.

Question 8

Beschrijvend onderzoek

Answer 8

Onderzoek waarbij de onderzoeker de omstandigheden niet beïnvloed.

Question 9

Communicatie

Answer 9

Uitwisselen van signalen.

Question 10

Conflictgedrag

Answer 10

Gedrag dat optreedt wanneer een mens of dier prikkels ontvangt die leiden tot twee verschillende typen gedrag.

Question 11

Cultuur

Answer 11

Het verschijnsel dat individuen in een groep vergelijkbaar gedrag vertonen.

Question 12

Dreiggedrag

Answer 12

Conflictgedrag waarbij een dier of mens een agressieve houden naar een ander vertoon zonder direct aan te vallen.

Question 13

Drempelwaarde

Answer 13

De hoogte van de motivatie die nodig is om tot bepaald gedrag over te gaan.

Question 14

Ethogram

Answer 14

Een lijst met objectieve en nauwkeurige beschrijvingen van gedragselementen (met hun afkortingen).

Question 15

Ethologie

Answer 15

De taak van de wetenschap die onderzoek doet naar diergedrag.

Question 16

Experimenteel onderzoek

Answer 16

Onderzoek waarbij de onderzoeker de invloed van een variabele onderzoekt.

Question 17

Gedrag

Answer 17

Alles wat een mens of dier doet of nalaat.

Question 18

Gedragselementen

Answer 18

Aparte eenheden van gedrag.

Question 19

Gedragsketen

Answer 19

Vaste volgorde van gedragselementen.

Question 20

Gedragssyteem

Answer 20

Samenhangende onderdelen van gedrag.

Question 21

Gevoelige periode

Answer 21

Periode waarin een organisme gevoelig is bepaalde zaken te leren.

Question 22

Gewenning

Answer 22

Leren om niet langer te reageren op een bepaalde prikkel (dus afleren te reageren).

Question 23

Imitatie

Answer 23

Leren door nadoen.

Question 24

Imiteren

Answer 24

Leren van dieren/mensen door na te doen.

Question 25

Inlevingsvermogen

Answer 25

Vermogen dat mensen en dieren in staat stelt om samen te werken en sociaal gedrag te vertonen.

Question 26

Inprenting

Answer 26

Leren in een gevoelige periode.

Question 27

Inwendige prikkel.

Answer 27

Een prikkel die van binnenuit het dier komt.

Question 28

Klassieke conditionering

Answer 28

Leren waarbij dieren een verband leggen tussen twee verschillende prikkels.

Question 29

Natuurlijk gedrag

Answer 29

Gedrag dat dieren in het wild vertonen.

Question 30

Norm

Answer 30

Gedragsregel.

Question 31

Objectief

Answer 31

Zonder oordeel vooraf.

Question 32

Omgericht gedrag

Answer 32

Conflictgedrag waarbij de agressie van het ene gedragssysteem zich richt op iets heel anders.

Question 33

Operante conditionering

Answer 33

Aan- of afleren van gedrag doordat een dier / mens een beloning of straf krijgt voor zijn handelingen.

Question 34

Overspronggedrag

Answer 34

Conflictgedrag dat overgaat in heel ander gedrag, dat niet bij de situatie past.

Question 35

Prikkels

Answer 35

Veranderingen in de omgeving.

Question 36

Proefondervindelijk leren

Answer 36

Leren door te proberen.

Question 37

Rangorde

Answer 37

De volgorde waarin een dier / mens in een groep meer of minder dominant is.

Question 38

Respons

Answer 38

Reactie van een dier op prikkels.

Question 39

Rituelen

Answer 39

Gedragselementen met een symbolische betekenis voor soortgenoten.

Question 40

Rolpatroon

Answer 40

Rollen die traditioneel / in een bepaalde cultuur horen bij mannen of vrouwen.

Question 41

Signalen

Answer 41

Prikkels met informatie voor soortgenoten.

Question 42

Sleutelprikkel

Answer 42

Een prikkel waarop altijd hetzelfde gedrag volgt.

Question 43

Sociaal gedrag

Answer 43

Gedrag gericht op het leven in een groep.

Question 44

Subjectief

Answer 44

Vanuit een persoonlijk standpunt.

Question 45

Supernormale prikkel

Answer 45

Een versterkte sleutelprikkel waarop een versterkte reactie volgt.

Question 46

Taakverdeling

Answer 46

Elk individu heeft een eigen functie bij het voortbestaan van een kolonie / groep.

Question 47

Territorium

Answer 47

Het gebied dat dieren verdedigen tegen soortgenoten.

Question 48

Trial-and-error

Answer 48

Leren door te proberen.

Question 49

Uitwendige prikkel

Answer 49

Een prikkel die van buitenaf komt.

Question 50

Waarde

Answer 50

Een opvatting over wat belangrijk is in ons bestaan.

Question 51

Waarom is het belangrijk dat wij kennis van het natuurlijke diergedrag hebben?
Wat is gedrag?
Wat is motivatie en de drempelwaarde?
Wat is het verschil tussen sleutelprikkels en supernormale prikkels?
Hoe is gedrag opgebouwd?
Wat is een gedragsketen?

Answer 51

• Kennis van het natuurlijke diergedrag toepassen bij het houden van dieren bevordert het welzijn van de dieren.
• Gedrag is alles wat een dier of mens doet of laat om te kunnen functioneren.
• Gedrag ontstaat door in- en uitwendige prikkels, die samen de motivatie vergroten om het gedrag te vertonen. Het gedrag ontstaat na overschrijding van de drempelwaarde.
• Sleutelprikkels leiden altijd tot hetzelfde gedrag, supernormale prikkels roepen de reactie versterkt op.
• Gedrag is opgebouwd uit gedragssystemen, die bestaan uit losse gedragselementen.
• Gedragselementen in een vaste volgorde vormen een gedragsketen.

Question 52

Wat is een ethogram?
Wat is een protocol?
Waar kun je de functie van het gedrag vinden?
Wat is gedragsonderzoek?

Answer 52

• Voor een wetenschappelijke beschrijving van diergedrag noteert de onderzoeker de gedragselementen objectief in een ethogram. Dat vorm de basis voor het protocol waarin hij de gedragselementen per tijdseenheid noteert.
• De functie van het gedrag staat meestal in de naam, bijvoorbeeld voortplantingsgedrag.
• Gedragsonderzoek is beschrijvend of experimenteel.

Question 53

Wat is conflictgedrag?
Wat is ambivalent gedrag?
Wat is overspronggedrag?
Wat is omgericht gedrag?
Wat is dreiggedrag?
Wat is de functie van baltsgedrag?

Answer 53

• Prikkels die leiden tot tegengestelde typen leiden bij een dier tot conflictgedrag. Dat kan zijn: ambivalentgedrag, overspronggedrag, omgericht gedrag of dreiggedrag.
• Bij ambivalent gedrag wisselen de gedragselementen van de tegengestelde typen gedrag elkaar af.
• Bij overspronggedrag vertoont het dier gedrag dat niet past bij de prikkels.
• Bij omgericht gedrag is het dier door een innerlijk conflict agressief naar iets of iemand die niets met het conflict te maken heeft.
• Bij dreiggedrag is een dier agressief naar zijn belager en vertoont het ook gedragselementen die duiden op angst.
• Door baltsgedrag in de voortplantingstijd accepteert een dier in een partner in zijn nabijheid. Veel baltsgedrag is ritueel gedrag.

Question 54

Wat is leren door inzicht?
Wat is communicatie?
Wat is inprenting?
Wat is gewenning?
Wat is imiteren?
Wat is associatief leren?
Wat is klassiek conditioneren?
Wat is operant conditioneren?
Wat is proefondervindelijk leren of trial-and-error ?

Answer 54

• Dieren en mensen leren door verbanden te leggen tussen gebeurtenissen of situaties. Dit is leren door inzicht.
• Communicatie tussen soortgenoten gaat via signalen. Herkennen van deze signalen is deels aangeboren, deels aangeleerd.
• Prikkels bestemd voor de communicatie met soortgenoten heten signalen.
  Dieren kunnen zich nieuw gedrag eigen maken in een korte gevoelige periode. Je spreekt dan van inprenting.
• Door gewenning leer je gedrag af.
• Veel nieuw gedrag ontstaat door het kopiëren van gedrag: imiteren
• Ook kunnen dieren gedrag associatief leren: zij koppelen dan een prikkel of een handeling aan al bestaand gedrag.
• Klassiek conditioneren is het koppelen van een bepaald bestaand gedrag aan een vreemde prikkel, de tweede prikkel zal ook tot dit gedrag leiden.
• Operant conditioneren is leren door een handeling te koppelen aan zijn consequenties. Dat kan positief of negatief zijn.
• Proefondervinelijk leren, trial and error, is leren door uitproberen.
• Jonge dieren leren veel spelenderwijs.

Question 55

Hoe onstaat een cultuur?
Wat zijn normen?
Wat zijn waarden?

Answer 55

• Als dieren in groepen gedrag van elkaar overnemen, ontstaat een cultuur.
• Sommige dieren kunnen zich inleven in een groepsgenoot en vertonen een gevoel van eerlijkheid.
• Waarden zijn de zaken die de groep belangrijk vindt. Normen zijn de gedragsregels die daaruit voortvloeien.
• Taakverdeling in groepen draagt bij aan het voortbestaan van de groep. Een rangorde in een groep voorkomt onnodige gevechten. Met signalen geven dieren elkaar hun plaats in de rangorde aan.